كليماتتىڭ وزگەرۋىنەن تابيعي اپات كوبەيەدى
ءتىپتى ول 2016 -جىلعى كورسەتكىشتەن اسىپ، رەكورد ورناۋى مۇمكىن. بۇل ارينە جاھانداعى تابيعي اپاتتارعا اكەلۋى مۇمكىن. ءورت وشاقتارى كوبەيىپ، سۋ تاسقىنى ارتادى. 2016 -جىل ادامزات تاريحىندا «الەمدەگى ەڭ ىستىق كەزەڭ» رەتىندە تىركەلدى. تەرمومەتر قىزىپ، قۇرعاقشىلىقتىڭ ورشۋىنە اسەر ەتكەن ەل نينو قۇبىلىسى ەدى. عالىمداردىڭ بولجاۋىنشا، الداعى ءۇش جىلدا اپتاپ ىستىقتان جاڭا رەكورد ورناۋى مۇمكىن.
توم دي ليبەرتو، كليماتولوگ:
- ەل نينو اسەرىمەن 2024 -جىل رەكوردتار كىتابىنا ەنۋى مۇمكىن. كليماتتىڭ انتروپوگەندىك وزگەرۋىنەن تۋىنداعان جىلىنۋدان باسقا جاھاندىق تەمپەراتۋراعا قوسىمشا سەرپىن بەرەتىن ەل نينو اسەرى وراسان. ال بۇل ءوز كەزەگىندە قۇرعاقشىلىق پەن ورتكە ۇلاسادى.
بۇل قۇبىلىس تىنىق مۇحيتىنىڭ شىعىسىنداعى سۋدىڭ جىلىنۋىمەن بايلانىستى. الايدا ونىڭ مەحانيزمى نەدەن باستالادى دەگەنگە عالىمدار جاۋاپ تابا الماي وتىر. ءبىر انىعى، بيىل جىل سوڭىندا بۇكىل الەمدە تروپيكالىق تسيكلوندار تىركەلەدى. اۋا رايىنىڭ كۇرت قۇبىلۋى قالىپتى جاعدايعا اينالماق.
توم دي ليبەرتو، كليماتولوگ
- ەل- نينو داۋىلعا ۇقسامايدى. ياعني، كوزگە انىق كورىنبەيدى. ءبىراق ول قىزعان كەزدە ا ق ش- تىڭ وڭتۇستىگىندە سالقىن، ىلعالدى اۋا- رايى ورنايدى. ال ا ق ش پەن كانادانىڭ باتىسىنداعى كەيبىر ايماقتار جىلى جانە قۇرعاق بولادى. اتلانت مۇحيتىنداعى داۋىل بەلسەندىلىگى ادەتتەن تومەندەيدى. ءبىراق، تىنىق مۇحيتىندا تروپيكالىق سيكلوندار كۇشەيەدى. بيىل اۆستراليادا اۋا رايى ىسىپ تۇر. سالدارىنان دالا ءورتىنىڭ قاۋپى جوعارى. ال ورتالىق جانە وڭتۇستىك امەريكانىڭ كەيبىر بولىكتەرىندە قاتتى جاڭبىر جاۋۋى مۇمكىن. افريكا بولسا كەرىسىنشە بەس جىلدىق قۇرعاقشىلىقتان كەيىن سۋدان تارشىلىق كورمەيدى. عالىمدار كليماتتىڭ وزگەرۋى ەل- نينو اسەرىن ەكى ەسە كۇشەيتەتىنىن جەتكىزدى.
سىمبات عالىمجان قىزى
www.24.kz
