پرەزيدەنتتىڭ قىتايعا مەملەكەتتىك ساپارىنىڭ العاشقى كۇنى قالاي ءوتتى

استانا. قازاقپارات - بۇگىن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ مەملەكەتتىك ساپارمەن قىتاي حالىق رەپسۋبليكاسىنا باردى.

وڭتۇستىكتەگى كورشىمىزدىڭ شيان قالاسىنداعى «ورتالىق ازيا - قىتاي» فورۋمىنىڭ قارساڭىنداعى ساپاردىڭ العاشقى كۇنىندە-اق، ەكى ەل باسشىلارى ءبىرقاتار ماڭىزدى قۇجاتقا قول قويدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

قىتاي ءتوراعاسىنىڭ قوناقجايلىق ءىلتيپاتى

وسى ساپار اياسىندا قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ شيان قالاسىنداعى قۇرلىق پورتىندا قازاقستانعا تيەسىلى لوگيستيكا ورتالىعىنىڭ ىرگەتاسىن قالاۋ راسىمىنە قاتىساتىنى حابارلانعان بولاتىن.

قازاقستان پرەزيدەنتىن قىتاي ءتوراعاسى شي جينپيڭ قارسى الدى.

وسىدان كەيىن قازاقستان مەن قىتاي باسشىلارى كەلىسسوز ۇستەلىندە باس قوستى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ، ەڭ الدىمەن، مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىرىپ، قۇرمەتپەن قارسى العانى ءۇشىن شي جينپيڭگە شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. سونداي-اق ونى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ءتوراعاسى لاۋازىمىنا قايتا سايلانۋىمەن قۇتتىقتادى.

«قازاقستان ءۇشىن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ورنى - ەرەكشە. ءبىزدىڭ ىنتىماقتاستىعىمىز مىزعىماس دوستىققا جانە ءوزارا قولداۋعا نەگىزدەلگەن. ەكىجاقتى قارىم- قاتىناستى جانداندىرۋ جولىنداعى ماقساتىمىز - ورتاق. ايماقتىق جانە حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى، ءوزارا ىقپالداستىقتى نىعايتۋدى كوزدەيتىن مۇراتىمىز دا - ءبىر. ءبىز ءۇشىن قىتايمەن ماڭگىلىك ءارى جان-جاقتى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى ودان ءارى دامىتۋ وتە ماڭىزدى»، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونداي-اق، كەلىسسوز كەزىندە قازاقستان پرەزيدەنتى قىتايمەن ءوزارا ساۋدا-ساتتىقتى 40 ميلليارد دوللارعا جەتكىزۋدى ۇسىندى.

«بۇگىندە قىتاي - قازاقستاننىڭ نەگىزگى ساۋدا سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى. وتكەن جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ءوزارا ساۋدا-ساتتىق كولەمى 30 جىلدىڭ ىشىندەگى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتىپ، 31 ميلليارد دوللاردان استى. مۇنداي قارقىنمەن ءبىز جاقىن ارادا تاۋار اينالىمى كورسەتكىشىن 35 ميلليارد دوللارعا دەيىن جەتكىزۋ ماقساتىنا قول جەتكىزە الامىز دەپ ويلايمىن. سوندىقتان 2030 -جىلعا قاراي 40 ميلليارد دوللارلىق مەجەنى بەلگىلەۋدى ۇسىنامىن. وسى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ءبىز ءوزارا ساۋدا نومەنكلاتۋراسىن كەڭەيتە الار ەدىك»، - دەدى ق. توقايەۆ.

ال ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ قاسىم-جومارت توقايەۆقا قوناقجايلىق ءىلتيپاتىن 70 جاس مەرەيتويىمەن قۇتتىقتاپ ءبىلدىردى.

كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار ەكى ەلدىڭ ساۋدا- ەكونوميكا، مۇناي-گاز، مۇناي حيمياسى، ەنەرگەتيكا، ءبىلىم جانە عىلىم، قارجى سالالارىنداعى جان-جاقتى ىنتىماقتاستىعىن دامىتۋ، كولىك- ترانزيت الەۋەتىن ارتتىرۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى. سونداي-اق ولار حالىقارالىق جانە وڭىرلىك كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەلەر جونىندە پىكىر الماستى.

«قازاقستان قىتايعا جىبەرىلەتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتىن كەڭەيتۋگە مۇددەلى. تەك بىلتىر اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءوزارا ساۋدا- ساتتىق كولەمى 780 ميلليون دوللاردان استى. قازاقستان بۇرشاق داقىلدارىن، جوعارى ساپالى ءارى ەكولوگيالىق تازا مۇزداتىلعان سيىر جانە قوي ەتىن جەتكىزۋگە دايىن»، - دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

سونىمەن قاتار، مەملەكەت باسشىسى قوس ەلدىڭ «ءبىر بەلدەۋ - ءبىر جول» اياسىنداعى تابىستى ىنتىماقتاستىعىن اتاپ ءوتتى.

«ەرتەڭ شيان قالاسىنىڭ قۇرعاق پورتىندا لوگيستيكا ورتالىعى ىرگەتاسىنىڭ ونلاين رەجيمدە قالانۋى ءبىزدىڭ كولىك- لوگيستيكا سالاسىنداعى بايلانىستارىمىزدىڭ تاعى ءبىر بەلەسى بولماق.

كولىك دالىزدەرىن ءارتاراپتاندىرۋ اياسىندا ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعدارىنىڭ (ت ح ك ب) الەۋەتىن بەلسەندى تۇردە پايدالانۋدى ۇسىنامىن»، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ پايىمىنشا، قازاقستان مەن قىتايدىڭ نەگىزگى حالىقارالىق ماسەلەلەردەگى ۇستانىمى بىردەي نەمەسە ۇقساس.

سونداي-اق، ق. توقايەۆ شي جينپيڭنىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناستى دامىتۋعا قوسقان ولشەۋسىز ۇلەسىن جوعارى باعالايتىنىن جەتكىزىپ، ەكى ەلدىڭ ىنتىماقتاستىعىن جاڭا بەلەسكە كوتەرۋ ءۇشىن بار كۇش-جىگەرىن جۇمىلدىرۋعا دايىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

ماڭىزى زور 23 قۇجات

كەلىسسوز قورىتىندىسى بويىنشا 23 قۇجاتقا قول قويىلدى.

ولاردىڭ اراسىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى ۆيزالىق تالاپتاردان ءوزارا بوساتۋ تۋرالى كەلىسىم» بار.

سونداي-اق قازاقستاننىڭ ءۇش ءوڭىرى قىتاي قالالارىمەن ءوزارا كەلىسىمدەرگە قول قويدى. ناقتىراق ايتساق، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى مەن تيانجين قالاسىنىڭ حالىق ۇكىمەتى قازاقستاندا «لۋ بان شەبەرحاناسىن» قۇرۋ تۋرالى مامىلە جاساستى.

ال شىمكەنت قالاسى مەن شيان قالاسى باۋىرلاستىق بايلانىس ورناتۋ جونىندە ۋاعدالاستى.

باۋىرلاستىق بايلانىستار/قاتىناستار ورناتۋ تۋرالى كەلىسىمگە سونداي-اق سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى مەن شەنسي پروۆينتسياسى دا قول قويدى.

ال ءال- فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەسيتەتىندە شيان سولتۇستىك- باتىس پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيليالى اشىلاتىن بولدى.

قول قويىلعان قۇجاتتاردىڭ تولىق ءتىزىمى:

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى جانە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى باسشىلارىنىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسى؛

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن دامىتۋ جونىندەگى مەموراندۋم؛

3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى تەحنيكالىق- ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم؛

4. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى يندۋستريالاندىرۋ جانە ينۆەستيتسيالىق ىنتىماقتاستىق جوسپارى؛

5. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى ۆيزالىق تالاپتاردان ءوزارا بوساتۋ تۋرالى كەلىسىم؛

6. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتى اراسىنداعى حالىقارالىق اۆتوموبيل تاسىمالدارى تۋرالى كەلىسىم؛

7. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ باس كەدەن باسقارماسى اراسىنداعى ق ر- دان ق ح ر-عا كۇنباعىس، ماقسارى، سويا جانە زىعىر تۇقىمىنىڭ شروتىن (كۇنجارا) ەكسپورتتاۋعا قويىلاتىن سانيتاريالىق جانە فيتوسانيتاريالىق تالاپتار جونىندەگى حاتتاما؛

8. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ باس كەدەن باسقارماسى اراسىنداعى ق ر- دان ق ح ر- عا ەكسپورتتالاتىن بۇرشاق پەن جاسىمىق پارتيالارىنا قويىلاتىن ينسپەكتسيالىق جانە كارانتيندىك تالاپتار جونىندەگى حاتتاما؛

9. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ باس كەدەن باسقارماسى اراسىنداعى ق ر- دان ق ح ر- عا سۋ ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋ جونىندەگى حاتتاما؛

10. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ دامۋ جانە رەفورمالار جونىندەگى مەملەكەتتىك كوميتەتى اراسىنداعى قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ءۇشىنشى ترانسشەكارالىق تەمىرجولدى بىرلەسىپ ىسكە اسىرۋدى الدىن الا قاراۋ تۋرالى ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋم؛

11. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە تۋريزم مينيسترلىگى اراسىنداعى مادەني ورتالىقتار قۇرۋ جونىندەگى نيەتى تۋرالى مەموراندۋم؛

12. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ كوممەرتسيا مينيسترلىگى اراسىنداعى ساۋدا- ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر سالاسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋم؛

13. قازاقستان ستاندارتتاۋ جانە مەترولوگيا ينستيتۋتى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ ستاندارتتاۋ باسقارماسى اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋم.

14. ق ر شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمدىگى مەن ق ح ر تيانجين قالاسىنىڭ حالىق ۇكىمەتى اراسىندا قازاقستاندا «لۋ بان شەبەرحاناسىن» قۇرۋ تۋرالى كەلىسىم؛

15. ق ر شىمكەنت قالاسى مەن ق ح ر شيان قالاسى اراسىندا باۋىرلاستىق بايلانىستار ورناتۋ تۋرالى كەلىسىم؛

16. ق ر سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى مەن ق ح ر شانشي پروۆينتسياسى اراسىندا باۋىرلاستىق بايلانىستار/قاتىناستار ورناتۋ تۋرالى كەلىسىم؛

17. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەسيتەتى مەن شيان سولتۇستىك- باتىس پوليتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى اراسىنداعى قاز ۇ ۋ جانىنان س س ب پ ۋ فيليالىن اشۋ تۋرالى كەلىسىم؛

18. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا ىستەرى جونىندەگى مەملەكەتتىك باسقارۋ اراسىنداعى ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم؛

19. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن «قىتاي ۇلتتىق مۇناي- گاز كورپوراتسياسى» اراسىنداعى قازاق- قىتاي ستراتەگيالىق ەنەرگەتيكالىق ىنتىماقتاستىعىن كەڭەيتۋ تۋرالى نەگىزدەمەلىك كەلىسىم؛

20. قازاقستان رەسپۋبليكاسى تەحنيكالىق رەتتەۋ جانە مەترولوگيا كوميتەتى مەن ق ح ر ستاندارتتاۋ باسقارماسى اراسىنداعى مەموراندۋم؛

21. «حابار» اگەنتتىگى» ا ق مەن قىتاي مەديا كورپوراتسياسى (CMG) اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم؛

22. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن قىتاي مۇناي ۋنيۆەرسيتەتى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ورناتۋ تۋرالى كەلىسىم؛

23. س. سەيفۋللين اتىنداعى قازاق اگروتەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى مەن قىتاي سولتۇستىك- باتىس اۋىل جانە ورمان شارۋاشىلىقتارى ۋنيۆەرسيتەتى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم.

ق ر پرەزيدەنتى جانىنداعى قازاقستان ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ەركىن تۇقىموۆتىڭ ايتۋىنشا، قىتاي قازاقستان ءۇشىن ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋداعى باستى سەرىكتەستەردىڭ ءبىرى بولماق.

«قىتاي بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى ىسكە اسىرۋ بويىنشا قازاقستاننىڭ باستى سەرىكتەستەرىنىڭ بىرىنە اينالۋى مۇمكىن. بۇگىنگى تاڭدا قىتاي - الەمدەگى ەڭ ۇلكەن نارىق. وعان كىرۋ ءۇشىن جوعارى باسەكەلەستىك ءجۇرىپ جاتىر. كورشى مەملەكەتتەردى ەسكەرە وتىرىپ، ءبىز بۇل مۇمكىندىكتى تولىعىمەن پايدالانۋىمىز كەرەك. بۇل ءبىز ءۇشىن قىتاي ينۆەستيتسيالارىن تارتۋعا جانە ءترانزيتتى دامىتۋعا ىقپال ەتەدى»، - دەيدى ساراپشى.

پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ قىتاي حالىق رەسپبۋليكاسىنا مەملەكەتتىك ساپارىنىڭ العاشقى كۇنى وسىنداي وقيعالارمەن ەستە قالدى.

ەرتەڭ مەملەكەت باسشىسى قىتايدىڭ ءىرى كومپانيالارىنىڭ باسشىلارىمەن كەزدەسەدى جانە مەملەكەتتىك ساپار اياسىندا ءبىرقاتار شارا وتكىزەدى، سونداي-اق شيان قالاسىنداعى قۇرعاق پورتتا قازاقستاننىڭ لوگيستيكا ورتالىعىنىڭ ىرگەتاسىن قالاۋ راسىمىنە قاتىسادى.

مەملەكەت باسشىسى 19-مامىردا «ورتالىق ازيا - قىتاي» سامميتىنە قاتىسادى. سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ەلىمىزدىڭ شيان قالاسىنداعى باس كونسۋلدىعىنىڭ سالتاناتتى تۇردە اشىلۋ راسىمىنە قاتىسادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.

اۆتور:

ەسىمجان ناقتىباي