قىتاي - ورتالىق ازيا سامميتى ەجەلگى جىبەك جولى باستالعان قالادا وتەدى - شەتەلدەگى قازاق باسپا ءسوزى

استانا. قازاقپارات - «قازاقپارات» ح ا ا شەتەلدەگى قازاق تىلىندە تارايتىن اقپارات كوزدەرىنە اپتالىق شولۋىن ۇسىنادى.

«قىتاي - ورتالىق ازيا» سامميتى قىتايدىڭ ەجەلگى استاناسىندا وتەدى - «جەنمين جيباو»

قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان، تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتتەرى قىتايعا ساپارلاي كەلەدى. بۇل تۋرالى ق ح ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمدەمەشىسى حۋا چۋنين جاريالادى، دەپ حابارلايدى قىتايدىڭ «جەنمين جيباو» اقپاراتتىق پورتالى.

اتالعان اقپارات كوزى قىتاي سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سىلتەمە جاساعان.

«مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ شاقىرۋى بويىنشا، قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ، قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ، تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون، وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەيەۆ 16-مامىردان 20-مامىرعا دەيىن قىتايدا مەملەكەتتىك ساپاردا بولادى»، دەپ جازىلعان «جەنمين جيباو» اقپاراتتىق پورتالىندا.

قىتايلىق باسىلىمنىڭ مالىمەتىنشە، قىتايعا باراتىن مەملەكەت باسشىلارى «قىتاي - ورتالىق ازيا» سامميتىنە قاتىسادى. اتالعان سامميتتى قىتاي توراعاسى شي جينپيڭ باسقارادى.

«18-19-مامىر ارالىعىندا قىتايدىڭ ەجەلگى استاناسى شيان قالاسىندا «قىتاي- ورتالىق ازيا» سامميتى وتكىزىلمەك. ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ ءسامميتتى باسقارادى. قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ، قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ، تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون، وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەيەۆ، تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆ ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭنىڭ شاقىرۋىمەن سامميتكە قاتىناسادى»، دەيدى قىتايلىق ب ا ق.

ايتا كەتەيىك، «People.cn»-نىڭ كەلتىرگەن مالىمەتىنە سۇيەنسەك، بۇل جولى سامميت وتەتىن شيان قالاسى قىتايدىڭ 13 پاتشالىعىنىڭ ەجەلگى استاناسى رەتىندە 3100 جىلدان استام ۋاقىت بويى قالا دەڭگەيى تاريحىنا جانە 1100 جىلدان استام ۋاقىت بويى استانا مارتەبەسى تاريحىنا يە. سوندىقتان قىتاي شياندى سامميت وتەتىن ورىن رەتىندە تاڭداعان. ويتكەنى شيان - قىتاي الەمىن ءتۇسىنۋدىڭ ماڭىزدى تەرەزەسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ەجەلگى جىبەك جولىنىڭ باستالعان قالاسى. ۇزىندىعى 7000 شاقىرىم بولاتىن ەجەلگى جىبەك جولى ءۇش قۇرلىقتىڭ - ازيا، ەۋروپا جانە افريكانىڭ ەكونوميكالىق، ساۋدا جانە مادەني الماسۋلارى اراسىن ساباقتاستىراتىن بۋىنعا اينالدى جانە ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋىنا ەرەكشە ىقپال ەتكەن كورىنەدى.

تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ گەوگرافيالىق كەڭەسى قۇرىلدى - «ءوزا»

تاشكەنتتە وزبەكستان، تۇركيا، ءازىربايجان، ۆەنگريا، قازاقستان جانە قىرعىزستان گەوگرافيالىق قوعامدارى وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن تۇركى مەملەكەتتەرى گەوگرافيالىق كەڭەسىنىڭ (ت د گ ك) قۇرىلتاي جينالىسى ءوتىپ، وتىرىستا كەڭەس قۇرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى.

بۇل تۋرالى وسى اپتادا «ءوزا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى حابارلادى.

اتالعان باسىلىمنىڭ دەرەگىنشە، بۇل كەڭەستى قۇرۋداعى ماقسات - تۇركى ءتىلدى زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ جان- جاقتى ىنتىماقتاستىعىن ودان ءارى جەتىلدىرۋ. بۇل رەتتە گەوگرافيا، ولكەتانۋ جانە باسقا دا ساباقتاس عىلىمدار بويىنشا تەوريالىق نەمەسە پراكتيكالىق جۇمىستارمەن اينالىساتىن بارلىق ۇيىمدار مەن مەكەمەلەرگە قولداۋ كورسەتۋ جانە بارلىق اسپەكتىلەردە بىرلەسكەن كۇش- جىگەردى ۇيلەستىرۋ قاراستىرىلعان.

وزبەكستان رەسپۋبليكاسى گەوگرافيالىق قوعامىنىڭ باسشىسى ايبەك نورينبويەۆ شتاب- پاتەرى تاشكەنتتە ورنالاسقان تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ گەوگرافيالىق كەڭەسىنىڭ باس حاتشىسى بولىپ ءۇش جىلدىق مەرزىمگە سايلاندى.

«قورعاس» ەركىن ايماعى باعىتى جەتىلدىرىلەدى - «TRT»

قازاقستان مەن قىتاي ساۋدا اينالىمىن ارتتىرۋ ءۇشىن «قورعاس» ەركىن ايماعىندا ارنايى باعىت قۇرۋدى جوسپارلاپ وتىر. جاڭا باعىت قىتاي- قازاقستان شەكارا سىزىعىندا ورنالاسقان جانە بەس نىساننان تۇرادى.

بۇل تۋرالى تۇركيا راديو تەلەۆيزيا پورتالى ق ر ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگىنە سىلتەمە جاساپ حابارلادى.

تۇركيالىق ب ا ق-تىڭ دەرەگىنشە، قازاقستاننىڭ ساۋدا جانە ينتەگراتسيا مينيسترلىگى جەتىسۋ وبلىسىنداعى «قورعاس» ەركىن ايماعى باعىتىن دامىتۋ ءۇشىن قاجەتتى جۇمىستار باستالعانىن حابارلادى. جاڭا باعىت قىتاي- قازاقستان شەكارا سىزىعىندا ورنالاسادى جانە بەس نىساننان تۇرادى.

ايتا كەتەيىك، قورعاس باعىتى قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ەكونوميكالىق قارىم- قاتىناستاردى ودان ءارى دامىتۋدىڭ ماڭىزدى ەلەمەنتى بولادى. جاڭا باعىت ءتۇرلى تاۋارلاردىڭ ەكسپورتتىق كولەمىن، ەكى ەل اراسىنداعى ترانزيتتىك جۇك تاسىمالىن ايتارلىقتاي ارتتىرىپ، قىتايلىق جانە قازاقستاندىق كومپانيالار اراسىنداعى وندىرىستىك كووپەراتشيانى جاقسارتادى.

ءساۋىر ايىندا قازاقستاننان باكۋگە مۇناي ەكسپورتى 75 پايىزعا ارتتى - «Parstoday»

ءساۋىر ايىندا قازاقستاننان باكۋ ايلاعىنا مۇناي ەكسپورتتاۋ كولەمى 75 پايىزعا ارتتى.

بۇل تۋرالى وسى اپتادا «Parstoday» اقپارات اگەنتتىگى حابارلادى.

يراندىق اقپارات اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، اقتاۋ ايلاعىنان مۇناي ەكسپورتتاۋ كولەمىنىڭ ارتۋىنىڭ سەبەبى باكۋ ايلاعىنا شيكى مۇناي تاسىمالداۋ كولەمىنىڭ ۇلعايۋى بولىپ وتىر. بۇرىن كولەم 87 مىڭ توننا بولسا، ەندى 152,4 توننا مۇنايعا جەتتى. 2023 -جىلدىڭ ناۋرىز ايىمەن سالىستىرعاندا 75 پايىزعا ارتقان.

«Parstoday»-دىڭ دەرەگىنشە، جالپى ءساۋىر ايىندا اقتاۋ ايلاعىنان مۇناي ەكسپورتتاۋ كولەمى 60,5 تونناعا، ياعني 24 پايىزعا ارتىپ، 312,6 مىڭ تونناعا جەتتى. مۇنىمەن قوسا، ءساۋىر ايىندا اقتاۋدان ماحاچكالا ايلاعىنا 160,2 مىڭ توننا مۇناي جونەلتىلگەن. بۇعان دەيىن قازمۇنايگاز كومپانياسى مەن ءازىربايجاننىڭ SOCAR مۇناي كومپانياسى ءبىر كەلىسىمشارتقا قول قويدى. ول بويىنشا، جىلىنا 1,5 ملن توننا مۇناي تەڭىز كەن ورنىنان باكۋ- تبيليسي-دجەيحان مۇناي قۇبىرى ارقىلى تاسىمالدانادى ەكەن.

بيىل قىتاي مەن ورتالىق ازيانىڭ بەس ەلى اراسىنداعى تاۋار اينالىمى 22 پايىزعا ۇلعايدى - «حالىق» گازەتى

قىتاي ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2022 -جىلى قىتاي مەن ورتالىق ازيانىڭ بەس ەلى اراسىنداعى 70 ميلليارد اقش دوللارىن قۇرايتىن ساۋدا جوسپارىنا مەرزىمىنەن بۇرىن جەتەدى. سەبەبى وسى جىلدىڭ قاڭتار- ناۋرىز ايلارى ارالىعىندا ساۋدا كولەمى وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 22 پايىزعا ۇلعايعان، دەپ حابارلادى قىتايدىڭ «حالىق» گازەتى.

اتالعان اقپارات كوزى كەلتىرگەن دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 2022 -جىلى قىتايدىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىنەن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن، ەنەرگيا مەن مينەرالدى ونىمدەردى يمپورتتاۋى جىلدىق سايكەس مەزگىلمەن سالىستىرعاندا 50 پايىزدان استامعا جەتكەن. ال مەحانيكالىق جانە ەلەكتروتەحنيكالىق ونىمدەردىڭ ورتالىق ازيا ەلدەرىنە ەكسپورتى سايكەس كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 42 پايىزعا ۇلعايعان. قىتاي مەن ورتالىق ازيا اراسىنداعى ترانسشەكارالىق ەلەكتروندى كوممەرتسيا ترانزاكتسيالارى سايكەس مەزگىلمەن سالىستىرعاندا 95 پايىزعا وسكەن. 300 گە جۋىق ورتا ازيالىق كومپانيا قىتايلىق ەلەكتروندى كوممەرتسيا پلاتفورمالارىنا كىردى جانە ورتالىق ازيادان كەلەتىن جوعارى ساپالى تاۋارلار قىتاي نارىعىنا كوبىرەك ەنىپ جاتىر.

قىتايلىق ب ا ق-تىڭ دەرەگىنشە، قىتاي مەن ورتالىق ازيانىڭ بەس ەلى ينفراقۇرىلىم، مۇناي جانە گاز ءوندىرۋ، وڭدەۋ جانە ءوندىرۋ، مەديتسينا، ءبىلىم بەرۋ، تەحنولوگيا جانە تسيفرلىق ەكونوميكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋدى جالعاستىرىپ جاتىر. ورتالىق ازيا ەلدەرىنە ونەركاسىپ سالالارىن جاڭعىرتۋعا، ءوزارا بايلانىس ورناتۋعا جانە ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايلارىن جاقسارتۋعا كومەكتەسۋگە ارنالعان ءبىرقاتار اۋقىمدى جوبا تابىستى ىسكە اسىرىلعان.

بۇل جولعى شيان قالاسىندا وتەتىن «قىتاي- ورتالىق ازيا» ءسامميتىن ساۋدانىڭ قارقىنىن دامىتۋ جانە نىعايتۋ مۇمكىندىگى رەتىندە پايدالانىپ، قىتاي مەن ورتالىق ازيانىڭ ەكونوميكالىق جانە ساۋدا ىنتىماقتاستىعىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە دايىن ەكەن.

سونداي- اق، وسى اپتادا «People.cn» اقپاراتتىق پورتالىندا «قىتايلىق كومپانيالار قازاقستانعا فوتوەلەكترلىك ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋعا كومەكتەسۋدە» دەگەن تاقىرىپتاعى اقپارات جارىق كوردى.

الماتى وبلىسى قاپشاعاي(قونايەۆ - اۆت.) قالاسىنداعى قۋاتى 100 مەگاۆاتت فوتوەلەكترلىك ەلەكتر ستانتسياسى قازاقستانداعى فوتوەلەكترلىك ەنەرگيانى ءوندىرۋ بويىنشا ءىرى جوبالاردىڭ ءبىرى. ءارى قىتاي مەن قازاقستان اراسىنداعى جاسىل ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق جوباسى بولىپ تابىلادى، دەپ جازادى «حالىق» گازەتى.

اتالعان ب ا ق-تىڭ دەرەگىنشە، جوبا قىتايدىڭ «Mannatech Energy» كومپانياسى مەن قازاقستاندىق سەرىكتەستەردىڭ ينۆەستيتسيالاۋى ارقىلى سالىنعان.

قۇلپىنايدىڭ جاڭا سورتى ويلاپ تابىلدى - «ءوزا»

وزبەكستان اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە قاراستى كوكونىس، بۇرشاق جانە كارتوپ شارۋاشىلىعى عىلىمي- زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ءاندىجان عىلىمي- تاجىريبە ستانتسياسىندا قۇلپىنايدىڭ «تاڭ شاپاعى» اتتى جاڭا سورتى ويلاپ تابىلدى، دەپ حابارلايدى وزبەكستاندىق «ءوزا» اقپاراتتىق اگەنتتىگى.

اتالعان ب ا ق-تىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، بۇل قۇلپىنايدىڭ باسقالاردان ايىرماشىلىعى - ونى جىلىجايدا جىلدىڭ كەز كەلگەن ۋاقىتىندا، ياعني جىل بويى ءوسىرىپ جەمىس الۋعا بولادى.

«سونىمەن قاتار، «تاڭ شاپاعى» ونىمدىلىگى وتە جوعارى. ءار كوشەتتەن 0,5 كەلىگە دەيىن جەمىس بەرەدى. قازىرگى تاڭدا عىلىمي تاجىريبە ستانتسياسىنىڭ جىلىجايىنا قۇلپىناي كوشەتتەرى وتىرعىزىلىپ، ونى كوبەيتىپ، تۇرعىنداردىڭ تۇتىنۋىنا باعىتتاۋ ماقساتىندا كوبىرەك القاپقا ەگۋدى قامتاماسىز ەتۋ جوسپارلانعان»، دە جازادى «ءوزا» .

اۆتور:

بەيسەن سۇلتان ۇلى