شەتەلدە جاسىرىنىپ جۇرگەن اتىشۋلى قازاقستاندىقتار

استانا. قازاقپارات - كەشە بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا الماتى وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى سەرىك كۇدەبايەۆقا حالىقارالىق ىزدەۋ جاريالانعانى حابارلانعان بولاتىن.

شەتەلدە جاسىرىنىپ جۇرگەن اتىشۋلى قازاقستاندىقتار جوق ەمەس.

Massaget.kz ءتىلشىسى حالىقارالىق ىزدەۋدە جۇرگەن قازاقستاندىق شەنەۋنىكتەردىڭ ءتىزىمىن جاسادى.

كۇدەبايەۆ قايدا؟

سەرىك كۇدەبايەۆ قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ ورگاندارىنىڭ پورتالىندا ىزدەۋدە تۇر. سايتتاعى مالىمەت بويىنشا، سەرىك كۇدەبايەۆ 4 كۇننەن بەرى ىزدەۋدە ءجۇر. الايدا 3- ناۋرىزدا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ شەكارا قىزمەتى بۇل مالىمدەمەگە قاتىستى پىكىر بىلدىرگەن بولاتىن. ۆەدومستۆونىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى كۇدەبايەۆ رەسمي جۇمىس ىستەپ تۇرعان وتكىزۋ پۋنكتتەرى ارقىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك شەكاراسىنان وتپەگەنىن حابارلادى. بۇگىندە شەكتەس مەملەكەتتەردىڭ شەكارا وكىلدەرى اپپاراتىمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدا تەكسەرۋ تاعايىندالعان.

ايتا كەتەيىك، 1- ساۋىردە قازاقستاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى الماتى وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ ەكس-باسشىسى سەرىك كۇدەبايەۆ شەتەلگە قاشىپ كەتكەنىن جازعان بولاتىن. الايدا ول ۋاقىتتا رەسمي ورگاندار ەشقانداي تۇسىنىك بەرمەدى. گەنەرال كۇدەبايەۆ بىلتىر ءساۋىردىڭ اياعىندا ءوز ەركىمەن قىزمەتىنەن بوساتىلدى. ال مامىردا ول قاڭتار وقيعاسى بويىنشا كۇدىكتى دەپ تانىلدى.

بۇعان دەيىن پوليتسيا گەنەرال-مايورى سەرىك كۇدەبايەۆ «بيلىكتى نەمەسە لاۋازىمدىق وكىلەتتىگىن اسىرا پايدالانعانى ءۇشىن» ورتاشا قاۋىپسىزدىك كولونياسىندا توعىز جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلۋى مۇمكىن ەكەنى ايتىلدى.

سونىمەن قاتار، 10- ناۋرىزدا الماتى وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى سەرىك كۇدەبايەۆ اۋرۋحاناعا تۇسكەن بولاتىن. گەنەرال-مايور كۇدەبايەۆقا قاتىستى ۇكىم 10- ناۋرىزدا شىعۋى كەرەك ەدى. الايدا بۇرىنعى پوليتسيا باسشىسىنا قاتىستى سوت وتىرىسى بەلگىسىز مەرزىمگە شەگەرىلدى. ال 27- ناۋرىزدا كۇدەبايەۆقا قاتىستى سوت وتىرىسى ءتورتىنشى رەت شەگەرىلدى. ارتىنشا 20- ناۋرىزدا سەرىك كۇدەبايەۆ سوتقا ماجبۇرلى تۇردە جەتكىزىلەتىنى بەلگىلى بولدى.

مۇحتار ابليازوۆ

نەگىزى ابليازوۆتىڭ كاسىپكەر ءارى شەنەۋنىك رەتىندە كارەراسى تابىستى بولعان ەدى. 1998-جىلدىڭ ساۋىرىنەن باستاپ ءبىر جارىم جىل بويى قازاقستاننىڭ ەنەرگەتيكا، يندۋستريا جانە ساۋدا ءمينيسترى، 2005-2009-جىلدار اراسىندا ب ت ا بانكى ديرەكتورلارى كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى قىزمەتتەرىن اتقارعان.

ءبىراق وعان تاعىلعان ايىپ تا از ەمەس. ق ر باس پروكۋراتۋراسى وعان ۇلكەن كولەمدە الاياقتىق جاسادى، جالعان كومپانيالار ارقىلى اقشا جىمقىردى، قىلمىستىق توپ قۇردى دەپ ايىپتاعان بولاتىن. ەكس-ءمينيستردىڭ مەملەكەت بيۋجەتىنەن ناقتى قانشا اقشا ۇرلاعانى تۋرالى رەسمي اقپارات جوق. كەي دەرەككوزدەر بويىنشا، ابليازوۆ ءوز جاقتاستارىمەن بىرگە وففشور ارقىلى 10 ميلليارد دوللارعا دەيىن قاراجاتتى قالتاعا باسقان.

2009-جىلى كاسىپكەر قازاقستاننان قاشىپ، سودان بەرى ءتۇرلى ەلدە اندا-ساندا قارا كورسەتىپ ءجۇر. باسىندا ۇلى بريتانيادا تۇرعان، كەيىن اۆتوبۋس ارقىلى فرانسياعا قاشقان. ارتىنشا فرانسۋز تۇرمەسىنە قامالعان. ءبىراق فرانسيا سوتى ونى ەكستراداتسيالاۋدان باس تارتىپ، ول بوستاندىققا شىقتى. قازاقستاننان بولەك، كاسىپكەرگە رەسەي مەن ۋكراينا دا ىزدەۋ جاريالاعان.

بۇگىنگە دەيىن ەلىمىزدە بىرنەشە سوت ونى سىرتتاي سوتتاپ تاستاعان. 2017-جىلى ابليازوۆ سىرتتاي 20 جىلعا سوتتالعان ەدى. ال 2018-جىلى سوت ەرجان تاتىشيەۆتىڭ ولىمىنە تاپسىرىس بەردى دەگەن ايىپپەن ەكس-شەنەۋنىكتى ءومىر بويىنا باس بوستاندىعىنان ايىرعان بولاتىن. بۇگىندە مۇحتار ابليازوۆكە قاتىستى 160 تان اسا ەپيزود پەن ەكى مىڭعا جۋىق تومنان تۇراتىن قىلمىستىق ءىس قوزعالعان.

بەرگەي رىسقاليەۆ

2006-2012-جىلدارى اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى بولعان بەرگەي رىسقاليەۆ 2012-جىلى ءوز ەركىمەن جۇمىستان كەتتى. وسىدان كەيىن وعان قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن اسىرا پايدالاندى، بيۋجەت قاراجاتىن جىمقىردى، سونىمەن قاتار پارا الدى دەگەن ايىپتار تاعىلدى. 2013-جىلى اعايىندى رىسقاليەۆتەرگە حالىقارالىق ىزدەۋ جاريالاندى.

2019-جىلى قاڭتار ايىندا اتىراۋدىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى ماماندىرىلعان سوتى بەرگەي رىسقاليەۆتى 17 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرعان. ول مەملەكەتكە 72 ميلليارد تەڭگە زالال كەلتىرگەن. ەكس-اكىم سوتتىڭ ايىپتاۋ ۇكىمىنە قاتىسقان جوق، سەبەبى ول بىرنەشە جىلدان بەرى حالىقارالىق ىزدەۋدە ءجۇر.

ۆيكتور حراپۋنوۆ پەن لەيلا حراپۋنوۆا

الماتى قالاسى جانە شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى بولعان ۆيكتور حراپۋنوۆ 2007-جىلى توتەنشە جاعدايلار مينيسترىلىگىن دە باسقارعان. سول جىلدىڭ 1- قاراشاسىندا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ۇسىنىسىمەن ول قىزمەتىنەن بوساتىلعان. كەيىن ول شۆەيتسارياعا قونىس اۋدارعان.

ۆيكتور حراپۋنوۆ پەن ونىڭ ايەلى لەيلا حراپۋنوۆاعا 2012-جىلى حالىقارالىق ىزدەۋ جاريالانعان بولاتىن. وعان قوسا ولاردىڭ دۇنيە-مۇلكىن تاركىلەۋ تۋرالى شەشىم شىققان. ولارعا مەملەكەت قاراجاتىن جىمقىردى، الاياقتىق جاسادى، پارا الدى جانە قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن اسىرا پايدالاندى دەگەن ايىپتار تاعىلدى.

2018-جىلى الماتىنىڭ مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتى حراپۋنوۆقا 17 جىل، ال ونىڭ زايىبىنا 14 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن كەسكەن. ەرلى-زايىپتى حراپۋنوۆتار مەملەكەتكە 250 ميلليون دوللار سوماسىندا شىعىن كەلتىرگەن. وسىعان قاراماستان ۆيكتور حراپۋنوۆتىڭ شۆەيتساريادا تۇرعىلىقتى ءومىر سۇرۋگە رۇقسات العانى جايلى حابارلانعان.

اكەجان قاجىگەلدين

1994-1997-جىلدارى قازاقستاننىڭ پرەمەر-ءمينيسترى بولعان. 1998-جىلى الماتى قالاسىنىڭ پروكۋراتۋراسى ونىڭ ۇستىنەن قىلمىستىق ءىس قوزعاعان. 1999-جىلى قازاقستاننىڭ ەكس-پرەمەر-مينيسترىنە پروكۋراتۋرا قىزمەتكەرلەرى حالىقارالىق ىزدەۋ جاريالادى. ەكس-پرەمەر-مينيسترگە قىزمەتتىك وكىلەتتىگىن اسىرا پايدالاندى، بوپسالاۋشىلىقپەن اينالىستى جانە اسا ءىرى كولەمدە پارا الدى، مەملەكەتتىڭ قازىناسىنا بىرنەشە ميلليون تەڭگە زالال كەلتىردى دەگەن ايىپتار تاعىلدى.

2001-جىلى قازاقستاننىڭ جوعارعى سوتى اكەجان قاجىگەلدينگە سىرتتاي 10 جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن كەسكەن. سونداي-اق ونىڭ دۇنيە-مۇلكىن تاركىلەۋ تۋرالى شەشىم شىقتى. ول ۋاقىتتا ونىڭ ا ق ش- تا ءومىر ءسۇرىپ جاتقانى جايلى اقپارات تاراعان.