اناسى جاڭا تۋعان ءسابيىن ولتىرگەن: قازاقستاندا تاعى قانداي جانتۇرشىگەرلىك قىلمىستار جاسالىپ جاتىر؟
ءبىرىنشى بلوك - «تۇلعاعا قارسى قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار». ول قىلمىستىڭ ءتورت ءتۇرىن قامتيدى. سولاردىڭ ىشىندە قوعامدا ەڭ اۋىر جانە ازاپتى جاعدايدىڭ ءبىرى - انانىڭ جاڭا تۋعان ءسابيىن ءولتىرۋى. ەلىمىزدىڭ ىشكى ىستەر ورگاندارى كەيىنگى بەس جىلدا جىل سايىن ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ وسى بابى بويىنشا كەمىندە 5 قىلمىستىق ءىس قوزعاسا، بۇل كەزەڭدە بارلىعى 47 وسىنداي قىلمىس تىركەلدى. ق ر باس پروكۋراتۋراسى قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ جونىندەگى كوميتەتى مالىمەتىنشە، 2022 جانە 2017-جىلدارى جاس ءوسپىرىم قىزداردىڭ جاڭا تۋعان سابيلەرىن ءولتىرۋ دەرەكتەرى بىرنەشە رەت تىركەلگەن.
كەيبىر جاعدايلاردا قارا ترانسپلانتاتسيا جانە ازاماتتاردى پسيحياتريالىق اۋرۋحاناعا زاڭسىز جاتقىزۋ جاعدايلارى دا بولدى. 2020-جىلى ادام اعزاسىن زاڭسىز الۋ دەرەكتەرى بويىنشا وتىنىشتەر كوبەيگەن (ولاردىڭ سانى 57 بولعان). ءدال سول جىلى استانالىق سوتتا قازاقستاندىق اۋرۋحانالاردا شەتەلدىكتەرگە بۇيرەكتەرىن ساتىپ، اۋىستىردى دەگەن كۇدىككە ىلىنگەن ترانسۇلتتىق ۇيىمداسقان قىلمىستىق توپتىڭ اتىشۋلى ءىسى قارالدى. ايىپتالۋشىلار - استانا مەن شىمكەنتتەن ەكى دارىگەر. ءدال وسى ايىپتار بويىنشا دارىگەرلەر اقتالدى، ءبىراق حيرۋرگتاردىڭ ءبىرى كاسىبي مىندەتتەرىن تيىسىنشە ورىنداماعانى ءۇشىن كىنالى دەپ تانىلدى.
بولىمدەگى قىلمىستىق ىستەردىڭ سانى بويىنشا ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 128-بابى «ادام ساۋداسى» كوش باستاپ تۇر. بەس جىل ىشىندە مۇنداي 116 قۇقىقبۇزۋشىلىق انىقتالدى، سونىمەن قاتار، 2020 جانە 2021-جىلدارى ولاردىڭ سانى ازايعان. 2019-جىلعى 43 كە قارسى سايكەسىنشە 5 جانە 14 ءىس.
قازاقستانداعى ادام ساۋداسىنا قارسى كۇرەس جونىندەگى امەريكالىق ارنايى اگەنتتىگىنىڭ ستاتيستيكاسى ق ر باس پروكۋراتۋراسىنىڭ قۇقىقتىق ستاتيستيكا كوميتەتىنىڭ اقپاراتىنان ايتارلىقتاي ەرەكشەلەنەدى. باسقارما بايانداماسىنا سايكەس، 2021-جىلى ق ر- دا قۇلدىق بويىنشا 20 ارىز قاراۋعا قابىلداندى (ق س ا ە ك مالىمەتىنشە - 5)، بىلتىرعى ىستەردى ەسەپكە الا وتىرىپ، 49 قىلمىستىق ءىس سوتقا جولداندى، 23 ساۋداگەر سوتتالدى. 16 قىلمىسكەر 7 جىلدان 18 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى، تاعى 7 ادام 5 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى. سوتتالعانداردىڭ ءبىرى - قىلمىستىق توپقا وزبەكستاننان كەلگەن ايەلدەردى قازاقستانعا سەكسۋالدىق قۇلدىققا جەتكىزۋگە كومەكتەسكەن اتىراۋ وبلىسىنداعى شەكارا قىزمەتىنىڭ قىزمەتكەرى.
2017-جىلدان باستاپ 2023-جىلعى اقپانعا دەيىنگى كەزەڭدە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا كامەلەتكە تولماعانداردى ساتۋ-ساتىپ الۋ بويىنشا 74 ارىز تۇسكەن. ونىڭ ىشىندە 4 ءىس بيىل قاڭتار-اقپان ايلارىندا تىركەلگەن. قاڭتاردىڭ سوڭىندا تاراز پوليتسەيلەرى جاڭا تۋعان قىزدى 1,5 ميلليون تەڭگەگە ساتقانى ءۇشىن قالالىق اۋرۋحانانىڭ ەكى اكۋشەرىنە قاتىستى تەرگەۋدى باستادى.
74 قىلمىس - قازاقستانداعى «بالالار بازارىندا» بولىپ جاتقان وقيعالاردىڭ از عانا بولىگى.
كەيىنگى بەس جىلدا قازاقستاندا راديواكتيۆ، يادرولىق ماتەريالدارمەن زاڭسىز اينالىسۋ بويىنشا 20 قىلمىستىق ءىس قوزعالسا، تاعى 4 ءىس وسىنداي قاۋىپتى زاتتاردى ۇرلاۋ بويىنشا قوزعالعان.
بىلتىر ق ر ق س ا ە ك ستاتيستيكاسى بويىنشا جاپپاي قىرىپ-جوياتىن قارۋدى، قارۋدى نەمەسە اسكەري تەحنيكانى جاساۋ كەزىندە قولدانىلاتىن تەحنولوگيالاردى، اقپاراتتى جانە قىزمەتتەردى زاڭسىز اكەتۋدىڭ ءبىر دەرەگى تىركەلگەن.
قوعامعا قارسى قىلمىستىق قۇقىقبۇزۋشىلىقتار ساناتىنا ەجەلگى قورعانداردى قازىپ جاتقان ارحەولوگتارعا قاتىستى قىلمىستىق ىستەر دە كىرەدى. بەس جىل ىشىندە مۇنداي تەك 3 قىلمىستىق ءىس تىركەلىپ، ولاردىڭ ەشقايسىندا دا كۇدىكتىلەر انىقتالماعان.
