سيرياداعى جەر سىلكىنىسى: الەم بىلمەيتىن تراگەديا جايىندا
ءوز كۇشتەرىنە سەنۋدە
الەپپو ولكەسى سيريا دامۋ قورىمەن بىرلەسىپ، جەر سىلكىنىسى سالدارىنان وتباسىنان ايىرىلىپ قالعان بالالاردى قابىلداۋ ءۇشىن ورىن بولە باستادى. ال سيريانىڭ ءبىرقاتار ءوڭىرى ءزىلزالادان قاتتى زارداپ شەككەن اۋداندارعا كومەك جونەلتۋدە. ايتالىق، حومس پەن دەير از- زور ولكەلەرى لاتاكيا، الەپپو جانە حاما ولكەلەرىندە زارداپ شەككەن تۇرعىندارعا گۋمانيتارلىق كومەك، مەديتسينالىق زاتتار مەن ازىق- تۇلىك تۇرلەرى توننالاپ تيەلگەن اۆتوكولىكتەر لەگىن جىبەردى. ەلدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى زارداپ شەككەندەرگە پسيحولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك قولداۋ كورسەتەتىن توپتىڭ جاساقتالاتىنىن مالىمدەدى.
فوتو: sana.sy/ru
بۇعان قوسا، سيريانىڭ ورتالىق بانكى جەراستى ءدۇمپۋى سالدارىنان تۋىنداعان بىرەگەي جاعداي رەتىندە بارلىق بانككە، اقشا ايىرباستاۋ ورىندارى مەن اقشا اۋدارىمىن جۇزەگە اسىراتىن وزگە دە كومپانيالارعا جۇما مەن سەنبى كۇندەرى دە بولىمشەلەرىن اشۋعا رۇقسات بەردى. ادەتتە تاياۋ شىعىس ەلدەرىنىڭ باسىم بولىگىندە بۇل كۇندەر دەمالىس سانالادى.
سونىمەن قاتار سيريا مينيسترلەر كەڭەسى الەپپو، لاتاكيا، حاما جانە يدليب ولكەلەرىن جەر سىلكىنىسى سالدارىنان اپات ايماعى دەپ جاريالادى.
سيريا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس، ۇكىمەت باقىلاۋىنداعى اۋماقتاردا سىلكىنىس سالدارىنان 1347 ادام مەرت بولىپ، 2295 ادام جاراقات العان. ال ۇكىمەت باقىلاۋىنا جاتپايتىن سيريانىڭ سولتۇستىك- باتىس اۋماعىندا قازا تاپقاندار 2037 ادامعا جەتىپ، 2950 ادامنىڭ جارالعانى بەلگىلى. وسىلايشا، سيريا بويىنشا جەر سىلكىنىسىنەن 3384 ادام مەرت بولىپ، 5245 ادام جاراقاتتانعان.
فوتو: referansturk.com
فوتو: Chaith Alsayed/AP
10 -اقپان كۇنى سيريا پرەزيدەنتى باشار اساد الەپپوداعى ال- ماشارەك اۋدانىنا بارىپ، جارالانعانداردى تابۋ ءۇشىن ۇيىندىلەر مەن قيراندىلاردى تازارتىپ جاتقان قۇتقارۋ كومانداسىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستى. بۇل جايىندا پرەزيدەنت كەڭسەسى رەسمي حابارلاما تاراتتى. سونداي- اق ول جۇبايى اسما اسادپەن بىرگە الەپپو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ارۋحاناسىندا جاتقان جارالى تۇرعىندارعا دا بارعان.
فوتو: facebook.com/SyrianPresidency
حالىقارالىق كومەك جەتكىزىلۋدە
سيريا اۋەجايىنا بورتىندا گۋمانيتارلىق جۇك تيەلگەن ۇشاقتار ۇزدىكسىز كەلىپ جاتىر. ەلدىڭ كولىك مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، جەر سىلكىنىسى ورىن العان ساتتەن بەرى داماسك، الەپپو جانە لاتاكيا قالالارىنىڭ اۋەجايلارىنا ءتۇرلى كومەك ارتىلعان 40 ۇشاق ۇشىپ كەلگەن. كومەك كورسەتكەن ەلدەردىڭ اراسىندا يران، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، الجير، تۋنيس، يوردانيا، مىسىر، ارمەنيا، رەسەي، ومان، ءۇندىستان، ليۆيا، پاكىستان جانە ۆەنەسۋەلا ەلدەرى بار. مۇنان بولەك سيريامەن كورشىلەس يراك پەن يوردانيا اراب رەسپۋبليكاسىنا جەرءۇستى كولىگىمەن گۋمانيتارلىق جۇك تيەلگەن كولوننا جىبەردى.
فوتو: sanasyria.org
قازاقستان دا سيريا ەلىنە كومەك كورسەتۋدەن تىس قالعان جوق. 9- اقپان كۇنى مەملەكەت باسشىسى قاسىم- جومارت توقايەۆ ۇكىمەتكە يسلام ىنتىماقتاستىق ۇيىمى ارقىلى سيرياعا گۋمانيتارلىق كومەك جىبەرۋدى تاپسىردى. ال كەشە ۇكىمەت ۇيىندە ق ر پرەمەر- ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى رومان سكلياردىڭ توراعالىعىمەن حالىقارالىق گۋمانيتارلىق كومەك ماسەلەلەرى جونىندەگى كوميسسيانىڭ وتىرىسى ءوتتى. وتىرىستا جويقىن جەر سىلكىنىستەرىنەن زارداپ شەككەن سيريا اراب رەسپۋبليكاسىنا 50 توننا گۋمانيتارلىق كومەك جىبەرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
مەملەكەتتىك ماتەريالدىق رەزەرۆتەن كونسەرۆىلەنگەن ونىمدەر، جىلى كيىم- كەشەكتەر، قىسقى شاتىرلار، كەرەۋەتتەر مەن توسەك- ورىن جابدىقتارى ءبولىندى. جۇك يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنىڭ جەلىسى بويىنشا الەپپو قالاسىنا ءتورت اۋە رەيسىمەن جەتكىزىلمەك. 10- اقپان كۇنى ءبىرىنشى ۇشاق الماتى قالاسىنان سيرياعا ۇشىپ كەتتى.
بەيسەنبى كۇنى امەريكا قۇراما شتاتتارى تۇركيا مەن سيرياعا 85 ميلليون دوللار مولشەرىندە باستاپقى شۇعىل كومەك توپتاسى بەرىلەتىنىن جاريا ەتتى. ا ق ش- تىڭ حالىقارالىق دامۋ جونىندەگى اگەنتتىگى تاراتقان مالىمدەمەدە قارجى ميلليونداعان ادامعا قاجەتتى جەدەل كومەك كورسەتۋ، تاماقپەن، باسپانامەن جانە شۇعىل مەديتسينالىق كومەكپەن قامتۋ ءۇشىن سيرياداعى سەرىكتەستەرگە جىبەرىلەتىندىگى ايتىلعان.
قاتار بيلىگى بولسا تاياۋدا وتكەن فۋتبولدان الەم چەمپيوناتىنان تۇسكەن كىرىسىنىڭ ءبارىن تابيعي اپاتتان زارداپ شەككەن تۇركيا مەن سيرياعا بەرەتىندىگىن ءمالىم ەتتى. مۇنداي حاباردى تۇرىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى جازىپ جاتىر.
فوتو: AFP
سانكسيالار ۋاقىتشا توقتاتىلادى
ا ق ش- تىڭ قارجى مينيسترلىگىنە قاراستى شەتەلدىك اكتيۆتەردى باقىلاۋ باسقارماسى (OFAC) سيرياعا قارسى سانكسيانى 180 كۇنگە جەڭىلدەتۋ تۋرالى قاۋلى قابىلدادى. ۆەدومستۆو مالىمدەۋىنشە، 2023 -جىلدىڭ 8- تامىزىنا دەيىن جەر سىلكىنىسى سالدارىن جويۋمەن بايلانىستى قىزمەت تۇرلەرى سانكسيادان شىعارىلادى. بۇل جەكە تۇلعالارعا گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتۋ ءۇشىن سيريادان جانە سيرياعا قاراجات اۋدارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
فوتو: twitter.com/SyriaCivilDef
بۇعان دەيىن سيريانىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى مەن ۇكىمەتتىڭ رەسمي تۇلعالارى ەلدەن سانكسيانى الۋعا شاقىرىپ، ىزدەۋ وپەراتسيالارى ءۇشىن، ءتىپتى ارناۋلى تەحنيكالاردى دا جەتكىزە الماي وتىرعاندىقتارىن ايتقان بولاتىن.
بوسقىنداردىڭ جاعدايى كۇردەلە نە تۇسۋدە
وپپوزيتسيالىق توپتاردىڭ قولاستىنداعى سيريانىڭ سولتۇستىك- باتىس اۋداندارىنا كومەك جەتكىزۋ وتە كۇردەلى بولىپ تۇر.
Al-Jazeera اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، سيريانىڭ ەڭ قاتتى زارداپ شەككەن اۋداندارىنىڭ ءبىرى دجينديرەستە تۇرعىندار ۇيىندىلەر استىندا ءتىرى قالعان وتانداستارىن ىزدەۋ ءۇشىن قيراندىلاردى قولدارىمەن تازارتىپ جاتىر. وسىعان بايلانىستى حالىقارالىق كومەك سۇراپ وتىر.
بەيسەنبى كۇنى ب ۇ ۇ- نىڭ حالىقارالىق كومەگى تيەلگەن جۇك كولىكتەرىنىڭ ءبىرىنشى كولونناسى تۇركيادان شىعىپ، «باب ال- حاۆا» شەكارا وتكەلىن كەسىپ ءوتتى جانە ەلدىڭ سولتۇستىك- باتىسىنداعى يدليب ولكەسىنە بەت الدى. جۇما كۇنى 14 جۇك كولىگىنەن تۇراتىن ءدال وسىنداي تاعى ءبىر كولوننا يدليبكە جەتتى.
ايتا كەتەرلىگى، «باب ال- حاۆا» شەكارا وتكەلى سيريانىڭ سولتۇستىك- باتىس اۋماعىندا رۇقسات ەتىلگەن جالعىز كولىك ءدالىزى سانالادى. قاڭتار ايىندا ب ۇ ۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى ءدال وسى وتكەلدى اسا ماڭىزدى جۇكتەردى جەتكىزۋ ءۇشىن 6 ايعا اشىق قالدىرۋعا ءبىراۋىزدان داۋىس بەرگەن بولاتىن.
مۇنىڭ ۇستىنە اسي وزەنى بوگەتى بۇزىلىپ، جاعاعا شىققان سۋ يدليب ولكەسىندەگى بىرنەشە ءۇيدى باسىپ قالعان بولاتىن.
ب ۇ ۇ مالىمەتىنە سايكەس، سيريانىڭ سولتۇستىك- باتىسىندا 224 عيمارات قيراپ، 325- ءى بۇلىنگەن. يدليب تۇرعىندارىنىڭ باسىم بولىگى - ازاماتتىق سوعىس سالدارىنان سيريانىڭ باسقا اۋداندارىنان كوشىپ كەلگەندەر جانە پالاتكالار مەن ۋاقىتشا ۇيلەردە تۇرىپ جاتقان ادامدار.
ب ۇ ۇ- نىڭ بۇكىلالەمدىك ازىق- تۇلىك باعدارلاماسى جۇما كۇنى ۇيىمنىڭ سيريانىڭ سولتۇستىك- باتىسىنداعى قورى تاۋسىلۋعا جاقىن ەكەنىن، سوندىقتان تۇركيامەن اراداعى شەكارالىق وتكەلدەردىڭ كوپشىلىگىن اشۋ قاجەتتىگىن مالىمدەگەن ەدى.
فوتو: ا ر
«سيريانىڭ حالىقتىڭ 90 پايىزى تۇراتىن سولتۇستىك- باتىس بولىگى گۋمانيتارلىق كومەككە تاۋەلدى ءارى قاتتى الاڭداۋشىلىق تۋدىرادى. ءبىز ادامداردى ول جاققا جەتكىزدىك. ءبىراق، بىزگە قورىمىزدى تولىقتىرۋ قاجەت»، - دەدى ب ۇ ۇ بۇكىلالەمدىك ازىق- تۇلىك باعدارلاماسىنىڭ وڭىرلىك ديرەكتورى كورينن فلەيشەر.
فوتو: ە ر ا
باستى فوتو: report.az
اۆتور
مارلان جيەمباي
