مەملەكەت باسشىسى قازاقستان – ب ا ءا ينۆەستيتسيالىق دوڭگەلەك ۇستەلىنە قاتىستى
- قازاقستان مەن بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى اراسىنداعى سەرىكتەستىك ەكى نەگىزدەن تۇرادى: ءبىرى، وراسان زور ەكونوميكالىق الەۋەت پەن ىسكەرلىك مۇددەلەر، ەكىنشىسى، ءوزارا قۇرمەت پەن ورتاق قۇندىلىقتار. ەلدەرىمىز اراسىندا ورناعان قاتىناستار 30 جىلدان بەرى جوعارى دەڭگەيدە جالعاسىپ كەلەدى. ب ا ءا - ءبىزدىڭ نەگىزگى ايماقتىق ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسىمىز. بۇل كەزدەيسوق ەمەس. ب ا ءا قازاقستانعا شامامەن 3 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا قۇيدى، ال قازاقستان ب ا ءا - گە ميلليارد دوللاردان استام ينۆەستيتسيا سالدى. 2022-جىلدىڭ اياعىندا ەلدەرىمىز اراسىنداعى تاۋار اينالىمى شامامەن 600 ميلليون دوللارعا جەتتى. بۇل ۇلكەن جەتىستىك. دەگەنمەن ءالى دە ارتتىرا ءتۇسۋىمىز كەرەك، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى شەيح مۇحاممەد بەن زايد ءال ناحايانمەن بۇگىنگى كەزدەسۋ بارىسىندا تاۋار اينالىمىن 1 ميلليارد دوللارعا دەيىن جەتكىزۋ ءۇشىن كۇش سالۋعا شەشىم قابىلدانعانىن مالىمدەدى.
- ارينە، بۇل ماقساتقا جەتۋ نەگىزىنەن وسى زالدا وتىرعان ادامدارعا بايلانىستى. سونىمەن قاتار ماۋسىم ايىندا استانادا وتەتىن حالىقارالىق فورۋم كومپانيالارىمىز اراسىنداعى ىسكەرلىك جانە كوممەرتسيالىق قاتىناستاردى جولعا قويۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، - دەپ مەملەكەت باسشىسى اراب ينۆەستورلارىن ەلىمىزگە شاقىردى.
قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان مەن ب ا ءا اراسىنداعى ىسكەرلىك ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتا الاتىن نەگىزگى باعىتتاردى اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، ءبىزدىڭ ەلىمىز اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى سەرىكتەستىككە ۇلكەن ءۇمىت ارتىپ وتىر. قازاقستان ورگانيكالىق اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرىپ، ونى ب ا ءا نارىعىنا جەتكىزۋگە دايىن. مەملەكەت باسشىسى امىرلىكتەردىڭ قازاقستاندا بۇرىننان جۇمىس ىستەپ جاتقان جانە باسقا دا كاسىپورىندارىن تاماق ونەركاسىبىنە ينۆەستيتسيا سالۋعا شاقىردى.
- ءبىز اسا ماڭىزدى ماتەريالدار مەن سيرەك كەزدەسەتىن مەتالداردىڭ بارلانعان قورى بويىنشا الەمدەگى جەتەكشى ون ەلدىڭ قاتارىنا كىرەمىز. ءبىز ۋران، تيتان، حروم جانە باسقا دا ماتەريالداردىڭ ءىرى ءوندىرۋشىسى سانالامىز. كوپتەگەن كەن ورنى ءالى زەرتتەلمەگەن. ەلەۋلى تەحنولوگيالىق دامۋدى ەسكەرسەك، ماڭىزدى ماتەريالداردىڭ ءمانى ارتا تۇسەدى. بىزگە وسى سالاداعى الەۋەتىمىزدى تولىق ىسكە اسىرۋ ءۇشىن ينۆەستيتسيا مەن تاجىريبە قاجەت. تارتىمدىلىعىمىزدى ارتتىرۋ ءۇشىن كۇردەلى گاز جانە مۇناي كەن ورىندارىن يگەرۋ جونىندە جەتىلدىرىلگەن كەلىسىمشارت ۇلگىسىن قابىلدادىق. ول جوعارى دەڭگەيدەگى قۇقىقتىق تۇرعىدا قورعاۋدى جانە سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى قامتاماسىز ەتەدى. سونداي-اق ينۆەستورلاردى قولداۋ ءۇشىن ۇلتتىق گەولوگيالىق قىزمەت پەن ءتيىستى تسيفرلىق پلاتفورما قۇردىق. 2023-جىلدان باستاپ تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا سەكتورىنداعى جاڭا ستراتەگيالىق جوبالار پايدالى قازبالاردى وندىرۋگە سالىناتىن سالىقتى تولەۋدەن بەس جىلعا دەيىن بوساتىلادى، - دەدى پرەزيدەنت.
سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستان مەن ب ا ءا - ءنىڭ كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قاتىستى ۇستانىمدارى ورتاق ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مەملەكەت باسشىسى كليماتتىڭ وزگەرۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى ب ۇ ۇ 28-كونفەرەنتسياسىن (COP28) ب ا ءا - ءنىڭ تابىستى وتكىزۋىنە تىلەكتەستىك ءبىلدىردى.
- ءبىزدىڭ ەلىمىز تمد ايماعىندا ءبىرىنشى بولىپ پاريج كەلىسىمىن راتيفيكاتسيالادى جانە كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋ جونىندە ۇلتتىق ستراتەگيا ازىرلەدى. 2035-جىلعا قاراي 11 گيگاۆاتت تازا ەنەرگيا كوزدەرىن ەنگىزۋدى جانە ەنەرگەتيكا سەكتورىن تولىعىمەن جاڭعىرتۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. وسى ورايدا ءبىز Masdar كومپانياسىنىڭ قازاقستاندا ءىرى جەل ەلەكتر پاركىن سالۋ نيەتىن قۇپتايمىز. جيناقتاۋ قۋاتى بار جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا جوبالارىنا باسىمدىق بەرىلەدى. بۇل باستاماسى عانا دەپ ۇمىتتەنەمىز. امىرلىكتەرگە قاراستى كومپانيالاردىڭ «جاسىل» سۋتەگى سالاسىنداعى ەلەۋلى ناتيجەلەرىن ەسكەرە وتىرىپ، سىزدەردى قازاقستاندا وسىنداي مۇمكىندىكتەردى قاراستىرۋعا شاقىرامىن، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت گەوساياسي شيەلەنىستەردەن تۋىنداعان جەتكىزۋ تىزبەگىندەگى كەلەڭسىزدىكتەر لوگيستيكالىق جانە كولىك جەلىلەرى مەن جوبالارىنىڭ ماڭىزىن ارتتىردى دەپ سانايدى. ونىڭ پىكىرىنشە، قازاقستان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتى، ورتالىق ازيا مەن قىتايدى قوسا العاندا، ميللياردتان استام تۇتىنۋشىسى بار نارىقتارعا تىكەلەي شىعاتىن قاقپا سانالادى.
- ورتالىق ازيا - بولاشاعى زور ءارى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ۇلكەن ايماق. ءبىز ورتالىق ازياداعى ساۋدا-ساتتىق پەن بايلانىستارىمىزدى نىعايتۋ ءۇشىن ءبىرقاتار ترانسشەكارالىق ساۋدا-لوگيستيكالىق ورتالىق سالۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇدان بولەك، قازاقستان - ساپالى جولدارعا مۇقتاج ۇلكەن مەملەكەت. كورشىلەرىمىزبەن جانە ەۋروپالىق وداقپەن بىرلەسە وتىرىپ، «تسيفرلىق كولىك ءدالىزىن» قۇرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - كەدەرگىلەردىڭ ءبارىن جويۋ جانە شىعىس پەن باتىس، سولتۇستىك پەن وڭتۇستىك باعىتتارىن قاۋىپسىز تۇردە بايلانىستىرۋ. ءوزارا قارىم-قاتىناستاردىڭ دامىپ، نىعايۋى امىرلىكتەر كومپانيالارىنا پايدالى بولاتىنى ءسوزسىز. سوندىقتان ەلىمىزدە تەڭىز جانە پورت ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ جونىندەگى Abu Dhabi Ports كومپانياسىمەن ىنتىماقتاستىعىمىزدى تولىق قولدايمىن، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
پرەزيدەنت استاناداعى «ابۋ-دابي پلازا» قۇرىلىسىنىڭ تولىق اياقتالعانىن كۇتەتىنىن ايتتى. ورتالىق ازياداعى ەڭ بيىك سانالاتىن بۇل عيمارات ەلوردامىزدىڭ عانا ەمەس، قازاقستان مەن ب ا ءا سەرىكتەستىگىنىڭ سيمۆولىنا اينالادى.
قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىز ورتالىق ازيا ايماعىندا تەحنولوگيالىق حابقا اينالۋعا ۇمتىلادى.
- ءبىزدىڭ دامۋىمىزدىڭ جاڭا باعىتى ەكونوميكا مەن مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى اۋقىمدى تۇردە تسيفرلاندىرۋعا نەگىزدەلگەن. بۇۇ- نىڭ باعالاۋىنا سايكەس قازاقستان ەلەكتروندى ۇكىمەتتى دامىتۋ جونىنەن الەمدە 28-ورىندا، ال ونلاين قىزمەت كورسەتۋدەن 8-ورىندا تۇر. قىسقامەرزىمدى بولاشاقتا سيفرلاندىرۋ ءىسى 150 مىڭ جۇمىس ورنىن اشىپ، ەكونوميكالىق دامۋىمىزدىڭ نەگىزى بولماق. ءبىز امىرلىكتەردىڭ وسى سالاداعى جەتەكشى كومپانيالارىنىڭ تاجىريبەسىن پايدالانعىمىز كەلەدى. G42 جاساندى ينتەللەكتىسىن، دەرەكتەردى باسقارۋ جۇيەسىن، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىن سيفرلاندىرۋ جونىندەگى ىنتىماقتاستىعىمىز ءبىزدى الدا نە كۇتىپ تۇرعانىنىڭ جارقىن مىسالى بولا الادى، - دەدى پرەزيدەنت.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى الەمدىك دەڭگەيدەگى قۋاتتى قارجى سەكتورىن قۇرۋدا قازاقستان بەلسەندى جۇمىس ىستەپ جاتقانىن جەتكىزدى.
- بۇگىندە «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىندا 64 ەلدەن 1700 كومپانيا تىركەلگەن. ا ح ق و- دا جالپى حالىقارالىق قۇقىققا نەگىزدەلگەن زاڭ جۇيەسى، تاۋەلسىز سوت جانە اربيتراج ورتالىعى، سالىق جەڭىلدىكتەرى جانە ارنايى ەڭبەك رەجيمى جۇمىس ىستەيدى. بۇگىندە ا ح ق و دۋباي حالىقارالىق قارجى ورتالىعىمەن جانە ابۋ دابي جاھاندىق نارىعىمەن تىعىز ىنتىماقتاستىق ورناتقان. ءبىز، اسىرەسە، قارجى تەحنولوگياسى، «جاسىل» قارجىلاندىرۋ، يسلامدىق قارجىلاندىرۋ سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتۋدى كوزدەپ وتىرمىز، - دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
پرەزيدەنت ەكى ەل اراسىنداعى ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك بارلىق سالادا ءارتاراپتانىپ، كەڭەيە بەرەتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.
- ۇكىمەت سىزدەرگە قازاقستاندا بيزنەسپەن اينالىسۋ ءۇشىن قاجەتتى كەز كەلگەن قولداۋ كورسەتۋگە دايىن. قاۋىپسىز جانە تۇراقتى ينۆەستيتسيالىق ورتا قالىپتاساتىنىنا سەنىم ارتۋلارىڭىزعا بولادى. بۇگىنگى كەزدەسۋ ەكى ەل اراسىنداعى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىققا تىڭ سەرپىن بەرەدى دەپ سەنەمىن. ءبىزدىڭ ورتاق بولاشاعىمىز - جارقىن. ونى شىندىققا اينالدىرۋ - ورتاق مىندەتىمىز، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
سونىمەن قاتار جيىن بارىسىندا ب ا ءا ەنەرگەتيكا جانە ينفراقۇرىلىم ءمينيسترى سۋحەيل ءال-مازرۋي، ب ا ءا ساۋدا- ونەركاسىپ پالاتاسى فەدەراتسياسىنىڭ ءتوراعاسى ابدۋللا ءال-مازرۋي، رەسەي جانە ت م د بويىنشا Mubadala ينۆەستيتسيالىق باعدارلاماسى جەتەكشىسىنىڭ ورىنباسارى ابدۋللا ءال-مارزۋكي، Abu Dhabi Ports Group كومپانياسىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى جانە باس اتقارۋشى ديرەكتورى مۇحاممەد ءال-شاميسي، G42 توبىنىڭ باس وپەراتسيالىق ديرەكتورى مانسۋر ءال-مانسۋري، Masdar كومپانياسىنىڭ باس اتقارۋشى ديرەكتورى مۇحاممەد ءال-راماحي، Ayana Holding كومپانياسىنىڭ ءتوراعاسى ابدۋللا بەن لاحەدج، Metito كومپانياسىنىڭ باسقارۋشى ديرەكتورى رامي گاندۋر، Al Badie Group كومپانياسىنىڭ ۆيتسە- پرەزيدەنتى جانە باس اتقارۋشى ديرەكتورى حالەد ءاد-بادي، Royal Strategic Partners كومپانياسىنىڭ باس اتقارۋشى ديرەكتورى حاماد ءال-ءالي ءسوز سويلەدى.
