تاستاعى تۇياق ءىزى

استانا. قازاقپارات - مىنا ءبىر فوتوسۋرەتتەن تاسقا ويىپ باسىلعان سيىردىڭ ءىزىن كورەسىز. مۇمكىن بۇل اشا تۇياقتى جانۋارلار - بۇعى، بۇلان، مارالدىڭ ءىزى شىعار. اتام قازاق باعزىلىق مۇرانى «تاسقا باسقان تاڭباداي» دەيدى ەمەس پە.

مىنا ءىز ءدال سولاي تاسقا باسىلعان تاڭبا دەرسىز. قاي عاسىر، قاي داۋىرگە ءتان دۇنيە؟ ونى ەشكىم تاپ باسىپ تاني العان جوق.

بۇل توسىن بەينەنى بىزگە ۇلانباتىر قالاسىندا تۇراتىن تانىسىمىز، سول ەلدە تانىمال تۋريستىك باعىتتاعى «سكايلەند تۋر» كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فوتوگراف باتزاياا چويجيلجاۆ جىبەردى. ونداعى ويى - «بۇل اشا تۇياق بەلگىسى ەجەلگى عۇن ءھام تۇركى داۋىرىنە ءتان سالت، بولماسا گەرالديكالىق ماڭىزى بار بەلگى نەمەسە نىشان ەمەس پە ەكەن، وسىنداي بەلگى ەرتەدەگى كوشپەلى قازاق تايپالارىنىڭ تاڭبا- مورىندە كەزدەسۋى مۇمكىن بە؟» دەگەن سان ءتۇرلى ساۋالدارعا جاۋاپ ىزدەۋ. بۇيىرسا بۇل سۇراققا مامان عالىمدار جاۋاپ بەرە جاتار.

ويتكەنى بۇل تاس تۇرعان ولكە، ياعني زابقىن ايماعى - ەجەلگى تۇركىلەر قونىسى. كەيىن XII عاسىردا نايمان، كەرەي تايپالارى تۋ تىگىپ، مەكەن ەتكەن جەر. كونە جازبالاردا ياگ- يابگان (زاگ-زابقىن) دەپ جازىلعان. دەمەك بۇل تاستاعى ءىز بابالارىمىزدان قالعان تاڭبا بولۋى مۇمكىن. بۇل - جاي ءبىزدىڭ بولجام...

حوش، سونىمەن، سيىردىڭ ءىزى تۇرعان جەردى ايتايىق. ءىز موڭعوليانىڭ سونگينو (سارىمساقتى) سۇمىنىنىڭ دەلگەرلەن دەگەن جەرىندە تۇر. تۇرعىلىقتى حالىق بۇل ماڭدى «سيىر ءىزدى جارتاس» دەپ اتايتىن كورىنەدى. سەبەبى بەلگىلى. وسى سيىر ءىزى بار تاس تۋرالى اۋىل اراسىندا ايتىلاتىن ءبىر شۋماق جىر دا بار ەكەن:

«كورمەگەن ادام سەنبەۋى انىق،

كورگەن پەندە قالادى تالىپ،

ايپاراداي سيىردىڭ ءىزىن،

تاستاعان كىمدەر تاسقا سالىپ».

بەكەن قايرات ۇلى

Egemen Qazaqstan