ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەر ميعا قالاي اسەر ەتەدى؟

استانا. قازاقپارات - مي - اينالامىزداعى الەمدى قالاي كورەتىنىمىزگە، قانداي ەموتسيالاردى باستان كەشىرەتىنىمىزگە جانە بەلگىلى ءبىر جاعدايلاردا ءوزىمىزدى قالاي ۇستايتىنىمىزعا جاۋاپ بەرەدى.

ءبىراق مي ءمىنسىز ەمەس - قابىلداۋ قاتەلەرى ادامنىڭ تابيعاتىنا ءتان. ينتەرنەت الەمى ۇنەمى الاڭداتاتىن نارسەلەر ۇسىنادى، بۇل زەيىندى ۇستاۋ قابىلەتىن تومەندەتەدى.

الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ ميعا اسەرى عالىمداردى قىزىقتىرادى جانە جاقىندا جاريالانعان زەرتتەۋ ناتيجەلەرى جاسوسپىرىمدەردىڭ ودان كوپ زارداپ شەگەتىنىن كورسەتتى.

ينتەرنەت جانە مي

ينتەرنەت الەمدى تۇبەگەيلى وزگەرتتى. Pew Center جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرى ءاربىر ءتورتىنشى ەرەسەك ادامنىڭ ۇنەمى دەرلىك جەلىدە بولاتىنىن كورسەتتى. دۇنيەجۇزىلىك جەلىدە وتكىزىلگەن ۋاقىت ميعا ۇلكەن اسەر ەتەدى، ناتيجەسىندە ميدىڭ ءۇش سالاسىندا بىردەن جانە تۇراقتى وزگەرىستەر بولادى.

زەرتتەۋ سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ ءارتۇرلى جاستاعى ادامدارعا اسەرى قاراستىرىلدى. سونىمەن، ۇنەمى الاڭداۋشىلىق پەن اقپاراتقا جىلدام قول جەتكىزۋ بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردە ميدىڭ دامۋىندا پروبلەمالارعا اكەلۋى مۇمكىن. بۇرىن جاريالانعان زەرتتەۋلەر سونىمەن قاتار ساندىق كوپ تاپسىرمانىڭ زەيىنگە تەرىس اسەرىن انىقتادى جانە جەلىدە ءجيى بولۋ كىشكەنتاي بالالاردىڭ سويلەۋىن كەشىكتىرەتىنىن انىقتادى.

زەرتتەۋشىلەر ينتەرنەتتى پايدالانۋ ءارتۇرلى جاستاعى كوگنيتيۆتى جانە الەۋمەتتىك قىزمەتكە ءارتۇرلى اسەر ەتۋى مۇمكىن دەپ سانايدى.

ينتەرنەتتى شامادان تىس پايدالانۋ جاناما تۇردە ۇيقىنىڭ بۇزىلۋىنا نەمەسە ناقتى الەمدە الەۋمەتتىك ءوزارا ارەكەتتەسۋدىڭ تومەندەۋىنە اكەلۋى مۇمكىن. سونىمەن قاتار ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىلەر ەگدە جاستاعى ادامدارعا جاقسى اسەر ەتەدى. بۇل رەتتە عالىمدار تسيفرلاندىرۋدىڭ ۇزاق مەرزىمدى سالدارى قازىرگى ۋاقىتتا بەلگىسىز ەكەنىن اتاپ ءوتتى. عىلىمي جۇمىستىڭ تولىق ماتىنىمەن World Psychiatry جۋرنالىنان تانىسۋعا بولادى.

جاس ءوسپىرىم، مي جانە ينتەرنەت

ءبىر ۇرپاق ءۇشىن الەۋمەتتىك مەديا تاۋلىك بويى سويلەسۋ ءۇشىن بۇرىن-سوڭدى بولماعان مۇمكىندىكتەر بەردى. سونىمەن، قازىرگى جاسوسپىرىمدەردىڭ ميى اقپاراتتىڭ تۇراقتى اعىنىنا وتە سەزىمتال جانە حابارلاندىرۋلاردى، «لايكتاردى» جانە حابارلامالاردى ۇنەمى كۇتەدى.

بۇل تۋرالى Jama Pediatrics جۋرنالىندا جاريالانعان ماقالادا ايتىلعان.

13-17 جاس ارالىعىنداعى جاسوسپىرىمدەردىڭ %78 ى الەۋمەتتىك جەلىلەردى ساعاتىنا كەمىندە ءبىر رەت تەكسەرەدى، ال %46 ى «ۇنەمى دەرلىك» تەكسەرەدى. سونىمەن قاتار، جاسوسپىرىمدىك كەزەڭدە مي ماڭىزدى قۇرىلىمدىق جانە فۋنكتسيونالدىق قايتا قۇرۋعا ۇشىرايدى.

ينتەرنەت بالالاردا، جاسوسپىرىمدەردە، ەرەسەكتەردە جانە قارتتاردا (ياعني بارىمىزدە) ميدىڭ جۇمىس ىستەۋ ءتاسىلىن وزگەرتەدى.

«ءبىز الەۋمەتتىك جەلىلەردى ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرۋ ادەتى جاسوسپىرىمدەردى كەرى بايلانىسقا اسا سەزىمتال ەتەدى، موتيۆاتسيا مەن نازار اۋدارۋ ءۇشىن بىردەن بىرنەشە باعىتتاعى جۇيكە بەلسەندىلىگىن ارتتىرادى دەپ بولجادىق»، - دەپ جازادى عىلىمي جۇمىس اۆتورلارى.

ناتيجەلەر Instagram, Facebook نەمەسە Snapchat-تاعى حابارلاندىرۋلاردى كۇنىنە 15 رەتتەن ارتىق تەكسەرگەن جاسوسپىرىمدەردىڭ الەۋمەتتىك ماراپاتتارعا، سونىڭ ىشىندە ۇناتۋلاردى، ماقتاۋ سوزدەرىن جانە جاقسى بەدەلگە يە بولۋعا سەزىمتال ەكەنىن كورسەتتى. كەرىسىنشە، حابارلاندىرۋلاردى ۇنەمى تەكسەرىپ وتىرۋ جاسوسپىرىمدەردىڭ جاعىمسىز حابارلارعا سەزىمتالدىعىن ازايتقان.

جاسوسپىرىمدەردىڭ %97 ى كۇن سايىن ينتەرنەتكە كىرەدى. ولاردىڭ %46 ى الەۋمەتتىك جەلىلەردە «ۇنەمى دەرلىك» قۇرداستارىنىڭ رەاكتسياسىن كۇتەدى.

سونىمەن قاتار، كۇنىنە ءبىر رەت نەمەسە ودان از حابارلاندىرۋلاردى تەكسەرەتىن جاسوسپىرىمدەر باستاپقىدا «ماراپاتتاۋعا جانە جازالاۋعا» (ۇناتۋ/ۇناتپاۋ) وتە سەزىمتال بولدى.

زەرتتەۋدىڭ اۆتورلارى New York Times گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا بۇرىن- سوڭدى بولماعان جۇمىس اتقارعانىن، ءبىراق العان قورىتىندىلار تۇپكىلىكتى ەمەس ەكەنىن، ياعني ولارعا ساقتىقپەن قاراۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«قازىر ءبىز الەۋمەتتىك جەلىلەر ميدى وزگەرتەدى دەپ ناقتى ايتا المايمىز»، - دەيدى زەرتتەۋ اۆتورلارى.

ءبارى سونشالىقتى جامان ەمەس

دەگەنمەن، زەرتتەۋ ناتيجەلەرى جاسوسپىرىمدەرگە دامىپ كەلە جاتقان سيفرلىق الەمدى شارلاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن وڭ فاكتورلاردى دا انىقتادى. سايىپ كەلگەندە، الەۋمەتتىك مەديا ءبىزدى جاقسى دا، جامان دا جاققا وزگەرتەدى.

الەۋمەتتىك جەلىنى كۇنىنە 15 رەتتەن ءجيى تەكسەرەتىن جاسوسپىرىمدەردىڭ ميى الەۋمەتتىك كەرى بايلانىسقا سەزىمتال بولادى.

امەريكالىق پسيحولوگيالىق قاۋىمداستىقتىڭ بىرلەسكەن اۆتورى ميتچ پرينشتەيننىڭ ايتۋىنشا، جاسوسپىرىمدەردىڭ كوپشىلىگى ءومىر بويى ميدىڭ دامۋى ءۇشىن ماڭىزدى كەزەڭدەردىڭ بىرىندە تەحنولوگيا مەن الەۋمەتتىك مەديانى پايدالانا باستايدى.

ينتەرنەت قوعامدى عانا ەمەس، ءار قولدانۋشىنىڭ ميىن دا وزگەرتىپ جاتىر

زەرتتەۋشىلەر سونىمەن قاتار جاسوسپىرىمدەر مەن الەۋمەتتىك جەلىلەرگە عانا ەمەس، بارلىق جاستاعى ادامدارعا قاتىستى ءارى قاراي ۇزاق مەرزىمدى زەرتتەۋلەر قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

قالاي بولعاندا دا، ينتەرنەت ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە مىقتاپ ەنىپ، قازىرگى قوعامعا ۇلكەن اسەر ەتتى.

ماسساگەت