پروكۋراتۋرا تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭ جوباسىنا قانداي وزگەرىستەر ەندى

استانا. قازاقپارات - ءماجىلىس دەپۋتاتى، زاڭناما جانە سوت-قۇقىقتىق رەفورما كوميتەتىنىڭ مۇشەسى گۇلنار بيجانوۆا «پروكۋراتۋرا تۋرالى» ق ر كونستيتۋتسيالىق زاڭى جوباسىن ەكىنشى وقىلىمعا ۇسىندى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.

«بۇل زاڭ جوباسىن قابىلداۋدىڭ تاريحي ماڭىزى بار. قازاقستاندا العاش رەت پروكۋراتۋرا تۋرالى زاڭعا كونستيتۋتسيالىق مارتەبە بەرىلەدى. مەملەكەت باسشىسى بيىلعى 16 - ناۋرىزداعى جولداۋىندا پروكۋراتۋرا تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭدى قابىلداۋدى ۇسىنا وتىرىپ، ءبىرىنشى كەزەكتە ەلدەگى زاڭدىلىق-كونستيتۋتسيالىق ءپرينتسيپىنىڭ ءرولىن نىعايتتى. قوعام مەن مەملەكەتتە زاڭدىلىققا قول جەتكىزۋ - بارلىق پروكۋراتۋرا جۇمىسىنىڭ نەگىزگى جانە باستى ماقساتى ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. سوندىقتان، جوعارى قاداعالاۋ - زاڭدىلىقتى ساقتاۋدىڭ ءتيىمدى قۇرالى رەتىندە كونستيتۋتسيالىق مارتەبەسى بار زاڭمەن قامتاماسىز ەتىلۋى كەرەك»، - دەدى دەپۋتات ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا.

ءوز بايانداماسىندا دەپۋتات كونستيتۋتسيالىق زاڭ جوباسىن قاراۋ كەزىندە ەنگىزىلگەن نەگىزگى تۇزەتۋلەرگە توقتالدى.

«بارلىق ەنگىزىلگەن وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار زاڭ جوباسى تۇجىرىمداماسى شەڭبەرىنەن شىقپايدى جانە پروكۋراتۋراعا قوسىمشا وكىلەتتىكتەر بەرمەيدى. دەگەنمەن ءبىز پروكۋراتۋرا مەن جوعارى قاداعالاۋ شەكتەرى مەن زاڭدىلىقتى بۇزۋعا دەن قويۋ راسىمدەرىن قارادىق. بولاشاق كونستيتۋتسيالىق زاڭنىڭ ەرەجەلەرىن باسقا كونستيتۋتسيالىق زاڭداردىڭ نورمالارىمەن دۇرىس ۇيلەستىرۋ ماقساتىندا دەپۋتاتتار ءبىرقاتار ماڭىزدى ۇسىنىستار ەنگىزدى. مىسالى، جوبادا قازىرگى ۋاقىتتا زاڭنامادا كوزدەلمەگەن پرەزيدەنتتىڭ جوعارى قادعالاۋ ورگانى جۇيەسىندە وزگە پروكۋراتۋرالاردى قۇرۋ تۋرالى قۇقىعىن ەسكەرۋدى ۇسىندى. ءتيىستى تۇزەتۋلەر اسكەري جانە كولىك پروكۋراتۋرالارى ورگاندارىنىڭ قىزمەتى ماسەلەلەرى بويىنشا دا ەنگىزىلدى. بۇل تۇزەتۋلەر قولدانىستاعى پرەزيدەنت تۋرالى كونستيتۋتسيالىق زاڭ ەرەجەلەرىنە سايكەس كەلەدى. ويتكەنى پروكۋراتۋرا - مەملەكەت باسشىسىنا ەسەپ بەرەتىن ورگان. ال جوباداعى جابىق ءتىزىم پرەزيدەنت وكىلەتتىكتەرىنە تىكەلەي قايشىلىق تۋدىرۋشى ەدى»، - دەدى گ. بيجانوۆا.

سونىمەن بىرگە باس پروكۋروردىڭ سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ ماسەلەلەرى بويىنشا نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەردى كەلىسۋ قۇقىعى تۋرالى نورما ەنگىزىلدى. باس پروكۋروردىڭ قىلمىستىق قۋدالاۋدان جانە اكىمشىلىك جاۋاپقا تارتىلۋدان، ءتيىستى ارتىقشىلىقتارى بار ادامداردى قولسۇعۋشىلىقتان ايىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ۇسىنىس ەنگىزۋ تۋرالى نورمالار ناقتىلاندى. تىيىم سالۋ نەمەسە شەكتەۋ سيپاتىنداعى شارالاردىڭ دەرەۋ كۇشىن جويۋدى جانە زاڭسىز اكتىلەردى توقتاتا تۇرۋدى، پروكۋرورمەن تالاپ ەتۋ قۇقىعى ەنگىزىلدى.

قىلمىستىق جوملەن الىنعان كىرىستەردى شەتەلدەن قايتارۋ ماسەلەلەرى بويىنشا پروكۋراتۋرانىڭ حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى قىزمەتىن ۇيلەستىرۋ تۋرالى جوبانىڭ ەرەجەلەرى ناقتىلاندى.

مەملەكەتتىك قۇقىقتىق ستاتيستيكا جانە ارنايى ەسەپكە الۋ سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ، اسكەري جانە كولىك پروكۋراتۋراسى ورگاندارىنىڭ تەكسەرۋ ماسەلەلەرى جانە باسقا دا فۋنكتسيالارى بويىنشا وكىلەتتىكتەرىنىڭ شەكتەرى ايقىندالدى.

پروكۋراتۋرا شەشىمدەرىنە شاعىمدانۋ ءتارتىبى قاداعالاۋشى ورگان ارىز بەرۋشىگە، شاعىمدانۋ قۇقىعىن تۇسىندىرە وتىرىپ، نەگىزدەلگەن جانە دالەلدى جاۋاپ بەرۋدى تالاپ ەتەتىن نورمامەن تولىقتىرىلدى. پروكۋراتۋرا شەشىمدەرىنە شاعىمدانۋ مەرزىمى قابىلدانعان شەشىم تۋرالى ادامعا بەلگىلى بولعان كۇننەن باستاپ ەسەپتەلەتىن بولادى. بۇل ناقتىلاۋ ازاماتتارعا شاعىمدانۋ مەرزىمىن وتكىزىپ الماۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

«بۇدان باسقا، زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ كەزىندە قۇقىقتىق ولقىلىقتاردى بولدىرماۋ، زاڭ جوباسىنىڭ نورمالارىن ءبىر-بىرىنە جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باسقا دا زاڭنامالىق اكتىلەرىنە سايكەس كەلتىرۋ ماقساتىندا رەداكتسيالىق، ناقتىلاۋشى سيپاتتاعى ءبىرقاتار تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتتەرى زاڭ جوباسى بويىنشا وڭ قورىتىندىلارىن ۇسىندى»، - دەدى گۇلنار بيجانوۆا.

ەسكە سالا كەتسەك، 7 - قىركۇيەكتە ماجىلىستە «پروكۋراتۋرا تۋرالى» كونستيتۋتسيالىق زاڭ جوباسى ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدانعان ەدى.