پەلوسي تايۆان ارالىنان قايتتى

نۇر- سۇلتان. قازاقپارات - نەنسي پەلوسيدىڭ تايۆانعا بارۋى ءبىراز ەلدى شۋلاتتى. الدەقالاي جاعداي بولىپ كەتە مە دەپ ۋايىمداعان جۇرت كوپ.

ا ق ش وكىلدەر پالاتاسىنىڭ سپيكەرى مۇندا دەموكراتيا بەلسەندىلەرىمەن كەزدەستى. ايتارىن ايتىپ، تىپ- تىنىش اتتانىپ كەتتى. ونىڭ بۇل ساپارىن سان ساققا جۇگىرتىپ، سىناپ، مىنەپ جاتقاندار از ەمەس.

ال پەلوسيدىڭ مۇنىسىن كامبودجادا ىسساپارىمەن جۇرگەن قىتايدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ەرسى ارەكەت دەيدى.

ۋاڭ ي، ق ح ر سىرتقى ىستەر ءمينيسترى:

- پەلوسيدىڭ ساپارى كوپە- كورنەۋ ەرسى ارەكەت. ا ق ش دەموكراتيانى جەلەۋ ەتىپ، قىتايدىڭ ەگەمەندىگىنە نۇقسان كەلتىرمەك. ال تايۆاندىق ساي ينۆەن مەن ونىڭ جاقتاستارى ا ق ش- قا يەك ارتا وتىرىپ، قىتايدىڭ ۇلتتىق مۇددەسىنە ساتقىندىق جاساپ وتىر. قىتايدى ءبىرتۇتاس دەپ تانيتىن جاھان الدىندا بۇل تۇككە تۇرمايتىن دۇنيە. قۇرلىق پەن تايۆاننىڭ بىرىگۋىنە كەدەرگى كەلتىرە المايدى. وتپەن ويناۋ جاقسىلىق اكەلمەيدى، ال قىتايدى رەنجىتكەندەر جازاعا تارتىلۋى كەرەك.

قىتايدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى پەلوسيدىڭ كوزدەگەنى ساياسي ۇپاي جيناۋ دەيدى. ا ق ش وكىلدەر پالاتاسى سپيكەرىنىڭ بۇل ارەكەتى ايماقتاعى قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىققا قاتەر ءتوندىرىپ تۇرعانىن تاعى دا باسا ايتتى. ءيا، پەلوسيدىڭ وڭىرگە ساپارىن مەيلىنشە جاقتىرماعان رەسمي بەيجىڭ الدىن الا ەسكەرتۋ جاساپ، قاراپ قالمايتىنىن ءاۋ باستان اڭعارتقان ەدى. قاراپايىم حالىق بولسا، ەل قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن ۇكىمەت وسىلاي ىستەۋگە ءماجبۇر دەپ وتىر.

پىكىرلەر:

- ۇكىمەت اۋەل باستان ءويتىپ قاتتى سويلەمەۋ كەرەك ەدى. مۇندايعا باسا ءمان بەرمەسە، حالىق وسىلاي ابىگەرلەنبەس ەدى. ەندى قايتارعا جول جوق. تۇپتەپ كەلگەندە پەلوسي ساپار جاسادى دەپ قارۋلى كۇش كورسەتكىمىز كەلمەيدى.

- قىتاي مەن ا ق ش ءبىر- بىرىنە سوعىس اشۋدان اۋلاق دەپ ويلايمىن. ويتكەنى ەڭ الدىمەن ولار ساۋدا ءىسى مەن وزگە دە سالادا ءبىر- بىرىنە مۇقتاج. پەلوسيدىڭ تايۆانعا ساپارى بويىنشا قىسىم كورسەتۋىمىز قۇپتارلىق، ءبىراق ۇرىس اشۋ ارتىق بولادى.

قىتاي تايۆان ارالىنىڭ ماڭىندا اسكەري وقۋ جاتتىعۋىن باستاپ كەتتى. وندا اسكەري ۇشاقتاردىڭ بىرنەشە ءتۇرى مەن الىس قاشىقتىقتى باعامدايتىن راديولوكاتسيالىق قۇرىلعىلار تارتىلدى. اسكەري- تەڭىز كۇشتەرى دە ارال اينالاسىنداعى سۋدا ۇرىستىڭ ءىس- قيمىلدارىن پىسىقتادى. جاعدايدى سىرتتاي باقىلاپ وتىرعان جاپونيا اسكەري وقۋ- جاتتىعۋىنا قاتىستى الاڭداۋشىلىعىن ءبىلدىردى. ناقتىراق ايتقاندا، 4 - تامىزعا جوسپارلانعان جاتتىعۋ جاپونيانىڭ بىرەگەي ەكونوميكالىق ايماعىن قامتۋى مۇمكىن. كۇنشىعىس ەلى ءىس- شارا كەزىندە وق اتىلا ما دەپ الاڭدايدى.

حيروكادزۋ ماتسۋنو، جاپونيا مينيسترلەر كابينەتىنىڭ باس حاتشىسى:

- جاپونيا تايۆانعا قاتىستى ماسەلە بەيبىت جولمەن ديالوگ ارقىلى شەشىلەدى دەگەن ۇمىتتە. بۇل رەتتە جاپونيا قىتاي جاريالاعان اسكەري جاتتىعۋعا الاڭداۋلى. سوندىقتان بۇعازدىڭ ەكى جاعىنداعى ماسەلەنىڭ تىگىسى جاتقىزىلىپ، تەزىرەك شەشىلۋىن كۇتەمىز.

ا ق ش- قا جۇلدىزى قارسى رەسەي تاراپى پەلوسيدىڭ ساپارىنا وڭ پىكىر بىلدىرمەيتىنى انىق. ميانمادا جۇرگەن سىرتقى ىستەر ءمينيسترى سەرگەي لاۆروۆ ا ق ش وكىلدەر پالاتاسى سپيكەرىنىڭ ارەكەتىن ايىپتادى.

سەرگەي لاۆروۆ، رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى:

- نەنى كوزدەپ وتىرعانىن ايتا المايمىن، ءبىراق ۋكرايناعا قاتىستى جاعدايمەن سالىستىرار بولساق، مۇندا دا ءدال سونداي قاعيدانى ۇستانعان. ويىنا نە كەلەدى، سونى ىستەيدى. ايتپەسە قارادان قاراپ، جۇرتتىڭ شامىنا تيەتىن ارەكەتكە بارعانىن، اسىرەسە قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنا بۇنىڭ قالاي تيەتىنىن بىلە تۇرىپ، وسىلاي ىستەگەنىن باسقاشا تۇسىندىرە المايمىن.

جالپى پەلوسيدىڭ تايۆانعا بارۋىن اق ءۇي ونىڭ ءوز باستاماسى دەپ جاريا ەتكەن. ال مارتەبەلى حانىمنىڭ مۇندا دەموكراتيالىق ۇستانىمى ءۇشىن قۋدالاۋدا بولعاندارمەن كەزدەسۋى تەگىن ەمەس. مۇنىسىن ول پارلامەنتتە سويلەگەن سوزىندە اڭعارتتى.

نەنسي پەلوسي، ا ق ش وكىلدەر پالاتاسىنىڭ سپيكەرى:

- امەريكا قۇراما شتاتتارى تايۆاندا بوستاندىق جانە قاۋىپسىزدىك بولعانىن قالايدى. ءبىز «ءبىر قىتاي» ۇستانىمىنا قۇرمەتپەن قارايمىز، ءبىراق تايۆانمەن اراداعى ىنتىماقتاستىققا بۇرىن- سوڭدى بولماعان دەڭگەيدە باسىمدىق بەرەمىز. سونداي- اق چيپتەر تۋرالى زاڭ اقش پەن تايۆان اراسىنداعى ەكونوميكالىق الىس- بەرىستى جاقسارتۋعا جول اشادى.

الەمدى دۇرلىكتىرگەن ساپار اياقتالدى 25 جىلدا تايۆانعا كەلگەن ەڭ جوعارعى لاۋازىمدى تۇلعا ۆاشينگتون مەن تايبەي اراسىنداعى قارىم- قاتىناستى ىلگەرىلەتكەنى ءۇشىن ارنايى وردەنمەن ماراپاتتالدى. بۇل ناگرادا 1941 -جىلدان بەرى ازاماتتىق قوعام مەن ۇلتتى دامىتۋ سالاسىندا اتقارىلعان ەرەن ەڭبەك ءۇشىن تاعايىندالادى. الەم حالقىن دۇرلىكتىرگەن پەلوسيدىڭ تايۆانعا ءبىر كۇندىك ساپارى وسىنمەن اياقتالدى. ا ق ش وكىلدەر پالاتاسىنىڭ سپيكەرى ەندى ات باسىن وڭتۇستىك كورەيا، مالايزيا، سينگاپۋر مەن جاپونياعا بۇرماق.

www.24.kz