كوپ ولەڭشى مەن شىن اقىننىڭ ءبىر ايىرماسى - ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى
ال، شىن اقىننىڭ ولەڭىنىڭ ىشىندە ولەڭ جازاتىنداردىڭ قالامىنا ىلىنە بەرمەيتىن ءبىر سوزدەر جۇرەدى. مىنە، ناعىز اقىن سول سوزدەردە تۇرادى.
تاۋعا شىعىپ ەنتىگىپ،
ەتەگىڭدى جەل ءتۇرىپ،
ەنجارلىقتى ءولتىرىپ،
تۇرساڭ- اۋ ءبىر جەلپىنىپ!
قاراعايلار قاپتالدا،
قىران ۇشىپ شاتقالدا،
ءسابي- وزەن شىرىلداپ،
جەر تەپكىلەپ جاتقاندا،
پاي، پاي، شىركىن، نە جەتسىن
سول ءبىر سۇلۋ شاقتارعا!
ومىراۋىڭدى اعىتىپ،
اۋناي كەتسەڭ ماقپالعا،
ودان ارتىق باق بار ما؟!
ودان ارتىق باق بار ما؟!
مۇزبالاق مۇقاعاليدىڭ 1966 -جىلى جازعان ولەڭى ەكەن. وسىنداعى قاپتالداعى قاراعاي، شاتقالداعى قىراندى كەز كەلگەن ولەڭ جازعىش جازا الادى.
«ەنجارلىقتى ءولتىرۋ» مۇقاعاليلىق مىنەز ءھام تاعدىرى. ايتپاعىمىز بۇل سوزدەر ەمەس ارينە. ومىراۋىن اعىتىپ ماقپالعا اۋناۋدى دا كەز كەلگەن اقىن جازا بەرەدى. مۇنداي شاققا نە جەتسىن دەپ شاتتانا الادى. ال، «ءسابي - وزەن شىرىلداپ، جەر تەپكىلەپ جاتقاندا» دەگەن ءسوزدى جازۋ ءۇشىن ناعىز اقىن بولۋىڭ شارت. سەبەبى، سول تاۋعا مۇقاعاليمەن ىلەسىپ شىعىپ، تومەن قاراساڭىز، تومەندە ءجاي عانا وزەن اعىپ جاتادى. ءيا، ءمولدىر، تۇنىق، تاعى قانداي بولۋى مۇمكىن؟ تاستان- تاسقا سەكىرىپ، سىڭعىرلاپ، تابيعاتتىڭ جەلىمەن، سىڭسىعان ورمانىمەن گارمونيا قۇرىپ ۇندەسىپ... بۇعان دا ءسال قيالشىل، اسەرشىل جۇرەك كەرەك، ايتپەسە تاۋدىڭ سۋى ءجاي عانا اعىپ جاتا بەرەدى. ال، اناۋ بەينەنى اقىن عانا سەزىنەدى، اقىن عانا جازادى. تۋۋ ەتەكتە اعىپ جاتقان تاۋ سۋى شالقاسىنان جاتىپ شىرىلداپ جىلاعان بالا سەكىلدى ەلەستەيدى. تازالىعى، تەپكىلەنگەن تەنتەكتىگى، الدە ءبىر تىلەك، الدەبىر اشۋ بارداي شىرىلداعان ءۇنى... اقىننىڭ تۇلا بويىن شارپىپ وتكەن الاپات، بۇلا سەزىم. سول سەزىمنەن سىعىلىپ شىققان ءسوز. ءدال وسى ولەڭدەگى اقىن، وزگەدەن ەرەك مۇقاعالي سول جەردە، سول سوزدە تۇر. مۇنى ادام ويلاپ تابا المايدى. وعان ۇشقىر قيال، قىلدان جىڭىشكە، قىلىشتان وتكىر سەزىم، ءبىر سوزبەن ايتقاندا اقىندىق جاراتىلىس كەرەك. ءسوز سيىقىرى، ءسوز تەرەڭى شىنىمەن عاجاپ الەم!
كەيدە قىزىقتاپ اقىننىڭ قيالىنىڭ ىشىنە ەنىپ كورگىڭ كەلەدى. ءسىرا، وسى سەزىم مۇقاعاليعا قالاي كەلدى ەكەن؟ بالا كۇنىندە، ءيا كەيىنگى كەزدە كورگەن، ەستىگەن، ۇمىتقان، ءتىپتى تۇسىندە كورگەن الدە ءبىر وقيعالاردىڭ جاڭعىرىعى سەبەپ بولا ما، قالاي؟ وزەندى جەر تەپكىلەپ جىلاعان سابيمەن بايلانىستىراتىن قانداي دا ءبىر وقيعا بار ما؟ ارينە، ءسىز بەن ءبىزدىڭ ويىمىزعا الدىمەن يەن دالا، تاقىر قۇمنىڭ ۇستىندە اپتاپ ىستاققا قاقتالىپ قاتتى قىسقان شولدەن قاتالاپ شىرىلداپ جىلاعان بالانىڭ وكشەسىنەن بۇرق ەتىپ شىققان ءزامزام سۋىنىڭ وقيعاسى ورالادى. مۇمكىن بالا كۇنىندەگى اتا- اجەلەرىنەن ەستىگەن سول ءبىر اڭگىمەنىڭ جاڭعىرىعى اقىن تاۋعا شىعىپ، كوڭىلى شالقىپ تۇرىپ تۋۋ تومەندە اعىپ جاتقان تاۋ سۋىنا شاتتانا قاراعان ءبىر ساتىندە سىنعان ساۋلەنىڭ شاعىلۋىنداي كوكەيىنە وقىس سۋرەت سالىپ وتە شىقتى ما ەكەن؟ .. مۇمكىن باسقاشا وقيعا، باسقاشا كۇش. ءبىز اقىن قيالىنا اسەر ەتەر الەمگە قىزىعىپ، مۇقاعالي شىڭىراۋىنا شىم باتىپ وتىرعان ءبىر ساتتە قيلىمىزدىڭ ۇشار باسىنا كوبەلەكتەي قاڭعالاقتاپ وسىنداي ءبىر وي كەلىپ قوناقتاعان. الايدا، اقىن ونىڭ قايدان، نەدەن، قالاي كەلگەنىن ءبىلۋى مىندەتتى ەمەس، بىلە بەرمەيدى دە. تەك كەلگەن دۇنيەنى قاعازعا تۇسىرۋگە مىندەتتى. ونى اقىننىڭ جازۋ ماشىعى، تۋۋ تەرەڭنەن شىمىرلاپ جاتقان شالقار ءبىلىمى جانە ولەڭ جازاتىنداردىڭ ءبارى جازا الاتىن كەرەكتى سوزدەرى دە جان- جاعىنان قاۋمالاي كەلە قالىپ ءساتتى قارسى الىپ الۋى كەرەك، بولدى! ال، ونداي سوزدەردى قۇداي اۋىزعا سالماسا، ويلاپ تابا المايسىڭ. كوپ ولەڭشى مەن شىن اقىننىڭ ءبىر ايىرماسى سوندا.
ۇلاربەك نۇرعالىم ۇلى، «ەگەمەن قازاقستان». 2017
