قازاققا كەلىن بولعان كارىس قىزى زەينەت جاسىندا ۇلتتىق مادەنيەتتى دارىپتەپ ءجۇر

قاراعاندى. قازاقپارات - قاراعاندى وبلىسىنىڭ جاڭاارقا اۋدانىندا ءتۇرى بولەك بولسا دا تىلەگى ءبىر جاندار ورتاق شاڭىراق استىندا تاتۋ ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر.

ولار قازاقتىڭ ءتىلى مەن سالت ءداستۇرىن ناسيحاتتاپ، رۋحانياتتىڭ جارشىسى بولۋدا. سونىڭ ءبىرى ەللا كيم زەينەتكەر بولسا دا، اجەلەر ءانسامبلىن قۇرىپ، قازاقتىڭ ونەرىن دارىپتەپ ءجۇر.

ەللا كيم 63 جاستا. بيدايىق اۋىلىنا 18 جاسىندا كەلىن بولىپ تۇسكەن. ەللا اپا اندەتە ءجۇرىپ، ءۇيدىڭ دە، ءتۇزدىڭ دە جۇمىسىنا ۇلگەرەدى. اتا-ەنەسى قالدىرىپ كەتكەن قۇرىقتى ومىرلىك جارى قايروللا شيبكەنوۆ ەكەۋى مىعىم ۇستاپ، جەكە شارۋاشىلىقتارىن دوڭگەلەتىپ كەلەدى.

ەرلى- زايىپتىلار 3 بالا تاربيەلەپ وسىرگەن. بۇگىندە 10 نەمەرەنىڭ اتا-اجەسى. ايتپاقشى، قازاق وتباسىنا العاش كەلىن بولىپ تۇسكەندە قوس تاراپتىڭ دا اتا-اناسى قارسى بولىپتى. ءبىراق ەللا كيم ۇلكەندەردىڭ سەنىمىنە سەلكەۋ تۇسىرمەي، اۋىلدىڭ قارا قازانىندا قايناپ، بارلىق جۇمىستى ءۇيىرىپ اكەتكەن.

«اكەم باسىندا جىلادى. اۋىلدى جەرگە كەلىن بولىپ، قازاققا قالاي تۇرمىسقا شىققالى جاتىرسىڭ دەپ. سالت-ءداستۇردى بىلمەيسىڭ دەپ ۋايىمداعان بولاتىن. مەن بولسام، «پاپا، ۋايىمداما. جىگىتىم جاقسى. شاراپ ىشپەيدى، شىلىم شەكپەيدى» دەپ جۇباتقان ەدىم. اتام مەن ەنەم دە قارسى بولدى. ءبىراق ۇلكەن اتام بولدى. سول كىسى «ەشتەڭە ەتپەيدى. كەلىن جاقسى بولسا بارلىعىن ۇيرەنەدى ءالى» دەپ ايتقان. باستاپقىدا شىنىمەن قيىن بولدى. مەن سيىر ساۋا المايتىنمىن. ەنەم ءبىر-ەكى رەت كورسەتتى. سودان بىرتىندەپ ۇيرەنىپ الدىم. التى سيىر ساۋاتىنبىز سول كەزدە»، - دەپ ەسكە الادى ەللا كيم.

ەللا كيم ساران قالاسىنىڭ تۋماسى. اكەسى كيم تيان-سەن وزبەكستاننان كوشىپ كەلگەن. بىرنەشە جىل قىر استىندا قارا التىن وندىرگەن شاحتەر. كەنشى ساران شاحتاسىندا ۋچاسكى باسشىسى بولىپ ەڭبەك ەتكەن. ال اناسى ساۋدا- ساتتىقپەن اينالىسىپتى. وتباسىمىزبەن قازاقستانعا كوشىپ كەلگەندە ەشكىم ءبىزدى جاتسىنبادى. قازاق پەن كارىس ۇلتىن بىرىكتىرەتىن دە وسى كىشىپەيىلدىك دەيدى، ەللا اپا.

«كارىستەر تاماقتى دا، كەز- كەلگەن زاتتى دا ەكى قولىمەن بەرەدى. قازاقتاردا دا سولاي. سالت داستۇرلەرىمىز ۇقساس كەلەدى كەي كەزدە. ماعان قازاقتىڭ داستۇرلەرىنەن تۇساۋ كەسەر ۇنايدى. سەبەبى ءسابيدىڭ العاشقى قادامدارىن كورۋ ۇلكەن قۋانىش»، - دەيدى ەللا كيم.

ەللا اپا حالقىمىزدىڭ ءجون- جورالعىسىن قازاقتان كەم بىلمەيدى. ۇلتتىق تاعامدار ۇنەمى داستارحانىنان تابىلادى.

سونىمەن قاتار ەللا كيم «اجەلەر» انسامبلىنە جەتەكشىلىك ەتەدى. 7 جىل بۇرىن قۇربىسى ءبيبىنۇر كەيكەنوۆا ەكەۋى اۋىلداعى ونەرگە جاقىن قاريالاردىڭ باسىن ءبىر ارناعا توعىستىرىپ، شىعارماشىلىق جولدى باستاپ كەتكەن.

انسامبل قۇرامىنداعى اجەلەردىڭ ەڭ جاسى 60 تا بولسا، ەڭ ۇلكەنى 70 تى القىمداعان. اپتاسىنا ەكى رەت مادەنيەت ۇيىنە كەلىپ، مەملەكەتتىك ماڭىزدى شارالارعا دايىندالادى. ءتىپتى جاڭا جىلدىق كەشتەردە ءتۇرلى كەيىپكەرلەردىڭ ماسكاسىن كيىپ، بالالاردىڭ كوڭىل- كۇيىن كوتەرۋگە ۇلەس قوسادى.

ەللا كيم سانالى عۇمىرىن مادەنيەت سالاسىنا ارناعان جان. جەزقازعان مۋزىكالىق كوللەدجىندە ءبىلىم الىپ، حورەوگراف رەتىندە بيدايىقتىڭ بالالارىن بيگە باۋلىعان. وسى اۋىلدىڭ مادەنيەت ۇيىنە جەتەكشىلىك ەتىپ، قازاق ونەرىن دامىتۋعا ەڭبەگى سىڭگەن.

اۆتور اگاتا مۋحامەدجانوۆا