العاشقى جولاۋشىلار ۇشاعى قاشان پايدا بولدى؟
جولاۋشىلاردى تاسيتىن اۋە كولىگى نارىعى ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس اياقتالعاننان كەيىن دامي باستادى. باستاپقىدا ۋاقىت جوعالتپاي اسكەري ۇشاقتاردى پايدالانۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى.
جولاۋشىلار اۆياكومپانيالارىن اشۋ يدەياسىنا دەيىن ادامدار پويىز بەن كەمەنىڭ قىزمەتىن پايدالاندى. ءبىراق بۇل ترانسپورت تۇرلەرى دىتتەگەن جەرىڭە جەتۋ ءۇشىن ۇزاق ۋاقىت الاتىن. 5-tv جازعان قازىرگى تاڭدا تانىمال بولىپ سانالاتىن العاشقى جولاۋشى اۆياكومپانيالارىنىڭ قالاي پايدا بولعانى تۋرالى مالىمەتتەردى ۇسىنامىز.
العاشقى جولاۋشى اۆياكومپانيالارىنىڭ پايدا بولۋى
بورتىندا جولاۋشى بار العاشقى كوممەرتسيالىق رەيس 1914-جىلى فلوريدادا (ا ق ش) جاسالعانىمەن، گەرمانيا تۇراقتى جولاۋشى اۋە كولىگىنىڭ رەسمي نەگىزىن قالاۋشى سانالادى.
بورتىندا جولاۋشى بار العاشقى كوممەرتسيالىق رەيس 1914-جىلى فلوريدادا (ا ق ش) جۇزەگە اسىرىلدى. Benoist XIV بيپلاندى ۇشاتىن قايىق سەنت-پيتەرسبەرگتەن كوتەرىلىپ، 23 مينۋتتان كەيىن تامپاعا قوندى. ۇشاق بورتىندا سەنت-پيتەرسبەرگتىڭ مەرى ابرام فيل بولدى. ول رەيس ءۇشىن 400 دوللار تولەدى (قازىرگى اقشامەن ەسەپتەگەندە، شامامەن 10 مىڭ دوللار).
بەرليننەن ۆەيمارعا العاشقى رەيس 1919-جىلى 5- اقپاندا ورىندالدى. بۇل رەيستەر قازىرگى ادامدار ۇيرەنىپ كەتكەندەي قالىپتى بولمادى. بۇرىنعى اسكەري شابۋىلشى AEG J ۇشاعىنىڭ كابيناسى اشىق بولدى جانە جولاۋشىلار كابيناعا وتىرار الدىندا قالىڭ كيىم، شلەم، كوزىلدىرىك جانە ەتىك كيۋى كەرەك ەدى. بۇرىن لاينەرلەر 4,5 مىڭ مەتر بيىكتىكتە ۇشسا، قازىر بۇل بيىكتىك ون مىڭنان استى. 1919-جىلدىڭ ساۋىرىندە بەرليننەن بالتىق تەڭىزىندەگى ۆارنەميۋندە كۋرورتتىق قالاسىنا ەكىنشى جولاۋشى تاسىمالى جولى پايدا بولدى.
بەرليننەن ۆەيمارعا ۇشقان AER J ۇشاعى وسىنداي بولاتىن. سۋرەتتە ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندەگى گيدروۇشاقتار.
باسقا ەۋروپا ەلدەرى دە گەرمانيادان قالىسپادى. سول جىلى پاريجدەن بريۋسسەلگە العاشقى حالىقارالىق جولاۋشىلار اۋە كومپانياسىن Lignes Aeriennes Farman-دى ىسكە قوستى. Farman F-60 Goliath بيپلان ۇشاعى پايدالانۋعا بەرىلدى. وندا 12 جولاۋشى مەن ەكيپاج مۇشەلەرى بولدى. ۇشۋ 2 ساعات 50 مينۋتقا سوزىلدى، قازىر مۇنداي قاشىقتىقتى 55 مينۋتتا ۇشاسىز.
1920-جىلداردىڭ باسىنا قاراي حالىق اراسىندا قالىپتاسقان ەۋروپالىق جولاۋشىلار جەلىسىنە سۇرانىس ارتتى. جولاۋشىلار مەجەلى جەرلەرىنە جەتۋ ءۇشىن كەمەلەردە اپتالاپ وتىرۋعا تۋرا كەلەدى، ال ۇشاقتاردا تۇنگى ايالدامالارمەن بىرنەشە كۇندە جەتەتىن ەدى. مىسالى، بورتىندا بار جانە جەتى ءتۇرلى تۇسكى اس كىرەتىن لاينەر لوندوننان ءۇندىستانعا التى كۇن، اۋسترالياعا ون كۇن ۇشاتىن. بۇل ۇزاق قاشىقتىققا ۇشۋ بيلەتتەرىنىڭ قۇنى قازىرگى زامانعى دوللارمەن 21 مىڭدى قۇرادى.
ⅩⅩ عاسىردىڭ باسىندا اۋە كومپانيالارى مەملەكەتتىك سۋبسيديالاردى قاجەت ەتتى، ايتپەسە جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ دامۋى باياۋلايتىن. لوندون-پاريج اۆياكومپانياسىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بريتاندىق Imperial Airways اۋە كومپانياسى 12 ادامعا دەيىن سياتىن Handley Page W8B قوس قوزعالتقىشتى ۇشاعىن ساتىپ الدى.
مۇنداي ۇشاقتار 1922-جىلدان 1932-جىلعا دەيىن تۇراقتى رەيستەردى ورىندادى.
1919-جىلى 13- قازاندا فرانسيا استاناسىندا اۋە قوزعالىسىن رەتتەۋ تۋرالى پاريج كونۆەنتسياسىنا قول قويىلدى. ول كەزدە مۇنداي ماسەلەلەرمەن ب ۇ ۇ- نىڭ ءىزاشارى ۇلتتار ليگاسى اينالىستى.
ۇشاقتار مۇحيتتىڭ ارعى بەتىندە قاشان ۇشا باستادى؟
1913-جىلى Daily Mail گازەتى اتلانت مۇحيتىن 72 ساعاتتا ۇشاقپەن كەسىپ وتكەن ادامعا ون مىڭ فۋنت ستەرلينگ جۇلدەسى ءۇشىن بايقاۋ جاريالاپ، وقىرماندارىن تاڭ قالدىردى. ەرىكتىلەر تابىلمادى، ءبىرىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس باستالعاننان كەيىن ءبىر جىل وتكەن سوڭ جارىس توقتاتىلدى. 1918-جىلى تىنىمسىز جۋرناليستەر جارىستى جانداندىرۋ يدەياسىنا قايتا ورالدى. تاجىريبەلى ەكى ۇشقىش دجون الكوك پەن ارتۋر براۋن بۇل قاۋىپتى ساپارعا ەرىكتىلىك رەتىندە كىرىستى. 1919-جىلى 14- ماۋسىمدا ۇشقىشتار سەنت-دجوننان (كانادا) يرلانديانىڭ كليففدەن قالاسىنا ۇشتى. ۇشۋ 16 ساعات 28 مينۋتقا سوزىلدى. وسىلايشا ەكى ەرجۇرەك ۇشقىش ترانساتلانتيكالىق اۋە جولىنىڭ قالىپتاسۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى.
1927-جىلى اۆياتور چارلز ليندبەرگ نيۋ-يوركتەن پاريجگە ءبىر قوزعالتقىشتى ۇشاقپەن جەكە رەيس جاسادى. ۇشۋدىڭ الدىندا امەريكالىق باسپا ءسوز ليندەبەرگتى «ۇشاتىن اقىماق» دەپ اتادى، ءبىراق ول 21- مامىردا فرانسيا استاناسىنا ءساتتى قونعان كەزدە بۇل ءسوزىن قايتارىپ الدى. ونىڭ ارقاسىندا اۆياتسيا ماگناتتارى ترانساتلانتيكالىق رەستى دامىتۋعا بولاتىنىن ءتۇسىندى.
1930-جىلدارى ەڭ تانىمال ۇشاق Ford Trimotor نەمەسە مەتالل كورپۋسى بار «قاڭىلتىر قاز» قۇراستىرىلدى. سودان كەيىن ۇشاقتار ءبىز كورىپ جۇرگەندەي جابدىقتالا باستادى. جولاۋشىلار بريدج ويناۋعا مۇمكىندىك الدى. 1930-جىلى Boeing Air Travel ۇشاعىنىڭ بورتىندا العاشقى ستيۋاردەسسا ەللەن چەرچ قىزمەت كورسەتتى. ول باسشىلىقتى بورتتا ەكيپاج مۇشەسىنىڭ بولۋى قاجەت ەكەنىنە سەندىردى. جاڭا قىزمەتكە مەدبيكەلەر قابىلداندى.
1936-جىلى امەريكاندىق دۋگلاس DC-3 ۇشاعى كوككە كوتەرىلدى، ول 30 جولاۋشىنى تاسىمالداي الاتىن.
پاتشالار سياقتى ۇشۋ: جولاۋشىلار اۆياتسياسىنىڭ التىن عاسىرى
جولاۋشىلار اۆياتسياسىنىڭ گۇلدەنگەن كەزەڭى وتكەن عاسىردىڭ 50-60-جىلدارىنا سايكەس كەلدى. سول كەزدەگى ۇشاقتاردىڭ سىرتقى ءتۇرى مەن قىزمەتى تۋرالى اڭىزدار بار. جولاۋشىلارعا بەرىلەتىن تاعامدار تەك فارفوردان جاسالعان ىدىستاردا عانا بەرىلدى. ورىندىقتاردىڭ ەنى 45 سانتيمەتر بولدى، سوندىقتان ولاردى جاتار توسەككە وڭاي اينالدىرۋعا بولاتىن ەدى. ەندى بۇل ليۋكس جەتەكشى اۆياكومپانيالاردىڭ ءبىرىنشى كلاسىندا عانا بار.
تەمەكى شەگۋگە دە رۇقسات ەتىلدى. ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە اسكەري اۆياتسيانىڭ قارقىندى دامۋىنىڭ ارقاسىندا العاشقى بيزنەس-دجەتتەر دە پايدا بولدى.
ول كۇندەرى اۋە كومپانيالارىنىڭ نەگىزگى تۇتىنۋشىلارى باي ادامدار، ساياساتكەرلەر مەن تانىمال ادامدار ەدى. ۇشاقتاردا، اسىرەسە ترانساتلانتيكالىق رەيستەردە ۇشۋ تىعىرىقتان شىعۋدىڭ جولى رەتىندە قاراستىرىلدى. نيۋ-يوركتەن لوندونعا رەيستىڭ قۇنى 500 دەن 675 دوللارعا دەيىن (قازىرگى اقشامەن ەسەپتەگەندە، 4600 - 6200 دوللار - شامامەن).
ستيۋاردەسسالار بولەك فورما كيە باستادى. 60-جىلدارى ستيۋاردەسسالار قىسقا جانە اشىق كويلەكتەر مەن قالپاق كيگەن. بارلىعى دجەكي كەننەدي ستيلىن ۇستاندى.
70-جىلداردىڭ ورتاسىندا ستيۋاردەسسانىڭ بوس ورنىنا كاستينگ جاريالاۋ الىپ تاستالدى.
70- ءشى جىلدارى اۆياكومپانيا يەلەرى وزدەرىنىڭ اۆياكومپانيالارى تەك بايلارعا عانا ەمەس، بارلىعىنا قولجەتىمدى بولۋى كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندى. Pan American Airlines كومپانياسىنىڭ باسشىسى Boeing كومپانياسىنا 707 مودەلىنەن ۇلكەنىرەك ۇشاق جاساۋ مىندەتىن قويدى. سونىمەن 1969-جىلى ايگىلى Boeing 747 قۇراستىرىلدى.
جاڭا ۇلگىدەگى جولاۋشىلار ۇشاعى پايدالانۋعا بەرىلۋىنە بايلانىستى بيلەت باعاسى ارزاندادى. مىسالى، نيۋ-يوركتەن لوندونعا 550 دوللارعا ءتۇستى. باعا مەيرامحانا دەڭگەيىندەگى تاعامداردى جانە الكوگولدىڭ شەكسىز مولشەرىن قامتىدى. بيلەتتى اۋەجايدا ساتىپ الۋعا بولاتىن، ءتولقۇجات تەكسەرىلمەدى، جانە ۇشۋعا 20 مينۋت قالعاندا ۇشاققا وتىرۋعا بولاتىن ەدى.
1978-جىلى ا ق ش- تىڭ ازاماتتىق اۆياتسياسىن مەملەكەتتىك رەتتەۋدى الىپ تاستاعاننان كەيىن بيلەتتەر باعاسى تاعى ەكى ەسەگە ارزاندادى. سول جىلدارى الەمدە ارزان اۆياكومپانيالار پايدا بولدى. جولاۋشىلار 1971-جىلى نەگىزى قالانعان Southwest Airlines الەمدەگى ەڭ ارزان اۋە كومپانياسىنىڭ تۇجىرىمداماسىن ۇسىنعان حەرب كەللەرگە «راحمەت» ايتۋى كەرەك. ول ۇشاقتاردان بارلىق تەگىن قىزمەتتەردى الىپ تاستاۋدى، جولاۋشىلارعا ارنالعان ورىندى ازايتۋدى جانە رەاكتيۆتى تۇراق قۇنىن تومەندەتۋ ءۇشىن قوسىمشا اۋەجايلارعا ۇشۋدى ۇسىنعان.
سول كەزدەگى ازاماتتىق اۆياتسيا مەن بۇگىنگى كۇندى سالىستىراتىن بولساق، قىزمەتتىڭ دەگراداتسياسىن بايقاۋعا بولادى. باعالار ءوسىپ، جولاۋشىلار ۇشاق بورتىندا ءوزىن ناشار سەزىنەدى. ارينە، «التىن عاسىرعا» جاقىن قىزمەت كورسەتۋ مەن جايلىلىقتى ۇسىناتىن اۆياكومپانيالار بار، ءبىراق ءوزىڭىز بىلەتىندەي، مۇنداي «راحات» ءۇشىن تولەۋگە تۋرا كەلەدى.
massaget.kz
