ادام ساۋداسى اۋىزدىقتالار ەمەس
«11616» تراففيكينگكە قارسى ءىس- قيمىل جونىندەگى جەدەل جەلىنىڭ دەرەكتەرى بويىنشا وتكەن جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا 800 دەن استام ءوتىنىش ءتۇسىپ، 141 قىلمىستىق ءىس قوزعالعان.
ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماسەلەلەرى تۋرالى ارنايى بايانداما كورسەتكىشتەرى بويىنشا تراففيكينگكە قاتىستى قىلمىستىق ىستەردىڭ 70 پايىزى عانا سوتقا جەتەدى ەكەن. بۇل دەرەكتەر ينتەرفاكس ورتالىعىندا وتكەن باسپا ءسوز ءماسليحاتى بارىسىندا قۇلدىقتىڭ زاماناۋي ءتۇرى بولىپ تابىلاتىن جاھاندىق تراففيكينگ يندۋسترياسىمەن كۇرەس ماسەلەلەرىن تالقىلاۋ بارىسىندا ءمالىم بولدى.
Social Development Center قوعامدىق قورى قازاقستانداعى ا ق ش ديپلوماتيالىق ميسسياسىنىڭ قولداۋىمەن قازاقستانداعى ادام ساۋداسى ماسەلەسى تۋرالى جۇرتشىلىقتى حاباردار ەتۋ ماقساتىندا Azattanu.kz سايتىن ىسكە قوسىپ وتىر. Social Development Center ق ق اتقارۋشى ديرەكتورى ءبىرجان قازتۇرعانوۆ اzattanu.kz اقپاراتتىق رەسۋرسىنىڭ جۇمىسىمەن تانىستىرا كەلىپ، پورتالدا ادام ساۋداسىنىڭ تۇرلەرى مەن قۇلدىققا ءتۇسۋ قاۋپىنە قاتىستى پايدالى ماتەريالدار جاريالاناتىندىعىن جەتكىزدى. قازاق، ورىس، قىرعىز جانە وزبەك تىلدەرىندە جۇمىس ىستەيتىن سايتتان قاۋىپسىز كوشى- قون، شەتەلدە جۇمىس ىستەۋ جانە ادام قۇقىقتارى جونىندەگى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ جادىنامالارىن دا تابۋعا بولادى.
جەكە بلوك قازاقستانداعى جانە الەمدەگى ادام ساۋداسى ماسەلەلەرى تاقىرىبىنداعى جاڭالىقتارعا ارنالعان. رەسۋرس ۇنەمى وزەكتى اقپاراتپەن جاڭارتىلىپ وتىرادى. اzattanu.kz-نىڭ ماڭىزدى ءبولىمى زارداپ شەككەندەر مەن ولاردىڭ جاقىندارى ءۇشىن كومەك رەسۋرستارى كورسەتىلگەن پاراقشامەن تولىققان. بۇل بولىمدە ەلىمىزدىڭ ءارتۇرلى وڭىرلەرىندە ادام ساۋداسىنىڭ قۇربانى بولعاندارعا كاسىبي كومەك كورسەتەتىن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن داعدارىس ورتالىقتارىنىڭ بايلانىس قىزمەتى، مەكەنجايلارى، سونداي- اق ادام ساۋداسىنا قارسى ءىس- قيمىل جونىندەگى جەدەل جەلىنىڭ ءنومىرى 11616 كورسەتىلگەن. سونىمەن قاتار 87471112360 تەلەفونى ارقىلى كەزەكشى ادۆوكاتپەن حابارلاسۋعا بولادى. Azattanu.kz جوباسىنىڭ Instagram الەۋمەتتىك جەلىسىندە جانە Telegram مەسسەندجەرىندە كانالدارى بار.
ا ق ش باس كونسۋلدىعىنىڭ الماتى قالاسىنداعى وكىلى اناند كريشنا سونىمەن بىرگە قازاقستاندا سوڭعى جىلداردا ادام ساۋداسىمەن كۇرەستە كوپتەگەن شارانىڭ جۇزەگە اسقانىن جەتكىزدى. رەسپۋبليكا ۇكىمەتى مەن ازاماتتىق قوعام ۇيىمدارىنىڭ وكىلدەرى تراففيكينگپەن كۇرەستە ايتارلىقتاي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزگەن. دەگەنمەن دە، ءقاۋىپ سەيىلگەن جوق. سوندىقتان دا اسا اۋىر قىلمىسپەن كۇرەستە امەريكا تاراپى قازاقستاننىڭ ءارى قارايعى قادامدارىنا قولداۋ بىلدىرە وتىرىپ، تاۋەكەل توپتاردى قورعاۋ مەن زاڭنامالاردى جەتىلدىرۋگە اتسالىساتىن بولادى.
2019 -جىلى قازاقستان ا ق ش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ ادام ساۋداسى تۋرالى جىل سايىنعى بايانداماسىندا وسى ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن زاڭنامالىق وزگەرىستەر ەنگىزۋ قاجەتتىلىگىنە بايلانىستى ەكىنشى دەڭگەيدەگى باقىلاۋ تىزىمىنە ەندى. بايانداما اۆتورلارى قازاقستاننىڭ ۇستانىمدارىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن وننان استام ۇسىنىس جاساعان. ال 2020 -جىلى باس پروكۋراتۋرانىڭ مالىمەتتەرىنە سايكەس، تىركەلگەن قىلمىستار سانى الدىنداعى جىلمەن سالىستىرعاندا 6 ەسەگە ارتقان. قىلمىسقا كىنالىلەر - ورتا نەمەسە ورتا ارناۋلى ءبىلىمى بار جۇمىسسىزدار. ال سول جىلى باحرەيندە قازاقستاندىق 20 دان استام ازاماتشانىڭ سەكسۋالدىق قۇلدىقتان بوساتىلۋى اتىشۋلى وقيعالاردىڭ بىرىنە اينالعانى بەلگىلى.
«رودنيك» الەۋمەتتىك- پسيحولوگيالىق وڭالتۋ جانە بەيىمدەۋ ورتالىعى» ق ق ديرەكتورى نينا بالابايەۆا رەسمي ورگانداردىڭ مالىمەتتەرى نەگىزىندە 2005-2022 -جىلدار ارالىعىندا تراففيكينگ قۇربانى 600 گە جۋىقتاپ، ولاردىڭ 300 دەن استامىن ايەل، 200 دەن استامىن ەر ادام قۇراعانىن جەتكىزدى. ال وسى جىلدىڭ ەكى ايىندا 4 ادام تراففيكينگ قۇربانىنا اينالعان. وسى ورايدا ن. بالابايەۆا تراففيكينگ قۇرباندارىن قالاي انىقتاۋعا بولاتىنىنا نازار اۋداردى. بۇگىندە قازاقستان ورتالىق ازيا مەن ت م د مەملەكەتتەرى ءۇشىن مەجەلى ەل بولىپ تابىلادى.
وسى ەلدەردەن كەلەتىن ميگرانتتاردىڭ باسىم كوپشىلىگى ءارتۇرلى سەبەپپەن زاڭدى تۇردە كەلگەنىمەن، كەيىننەن قيىن جاعدايعا تاپ بولىپ، قۇلدىققا ءتۇسىپ جاتاتىن جاعدايلار كوپ كەزدەسەدى. قۇقى شەكتەلىپ، سوققىعا جىعىلىپ، الداۋعا تۇسكەن جانداردىڭ بوستاندىققا شىعۋى قيىن. ولار تىپتەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا دا حابارلاسۋعا جۇرەكسىنەدى. سوندىقتان عالامتور ارقىلى كىلت سوزدەردى تەرۋ ارقىلى نەمەسە رەسپۋبليكا وڭىرلەرىندە ورنالاسقان قامقورلىق ورتالىقتارىنا كومەككە جۇگىنە الادى.
«ازىرگە مۇنداي كومەك تەك ازاماتتىعى بار قازاقستاندىقتارعا عانا كورسەتىلىپ كەلەدى. الداعى ۋاقىتتا شەتەلدىكتەرگە دە كومەك بەرۋ ماسەلەسى الەۋمەتتىك كودەكستە قاراستىرىلاتىن بولسا، حالىقارالىق قۇجاتتاردا كورسەتىلگەن الدىن الۋ، كومەك كورسەتۋ، ارىپتەستىك ءىس- قيمىلدار ارقىلى تراففيكينگپەن كۇرەس ناتيجەسىن بەرەتىنى ءسوزسىز»، دەيدى ن. بالابايەۆا. كوپ جاعدايدا تابىس تابۋ ءۇشىن باسقا ەلدەردەن كەلگەن ميگرانتتاردىڭ تراففيكينگ قۇرساۋىنا ءتۇسۋ قاۋپى جوعارى. جاقىندا شىمكەنت قالاسىندا بالا كەزىندە قۇلدىققا ساتىلىپ كەتكەن قىزدىڭ تاعدىرى وسىعان دالەل. ون جاسىنان ون جىل قۇلدىقتا قورلىق كورگەن قىزبەن بىرگە داعدارىس ورتالىعىندا تاعى دا ەكى ايەلدىڭ بار ەكەنى ءمالىم بولدى. ورتالىق ماماندارى قازىرگى كەزدە قۇرباندارعا پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋدە.
ب ۇ ۇ مالىمەتتەرى بويىنشا، الەمدەگى تراففيكينگ قۇرباندارىنىڭ 70 پايىزدان استامىن ايەلدەر مەن قىزدار، ال ۇشتەن ءبىرىن بالالار قۇرايدى. ادامدى پايدالانۋ ماقساتىندا ساتىپ الۋ، ساتۋ، زورلىق- زومبىلىق جاساۋ، الداۋ، قورقىتۋ جانە باسقا دا ماجبۇرلەۋمەن بايلانىستى تراففيكينگ الەمدە قارۋ- جاراق پەن ەسىرتكىنى ساتۋدان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندا تۇر. 2020 -جىلى 108613 ادام ساۋداسىنىڭ جەكە جاعدايلارى تىركەلسە، 164 ەلدە 175 ۇلت وكىلدەرى تراففيكينگ قۇرباندارىنا اينالعان. ادام ساۋداسىنان زارداپ شەككەندەردىڭ 50 پايىزىن 26 جاسقا دەيىنگىلەر، ال تورتتەن ءبىر بولىگىن بالالار مەن 15-17 جاس ارالىعىنداعىلار قۇرايدى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا تراففيكينگتىڭ جىنىستىق جانە ەڭبەك قۇلدىعىنا پايدالانۋ ءتۇرى ءجيى كەزدەسەدى. ال رەسپۋبليكادا قۇلدىققا تۇسۋگە بەيىمدىلىك يندەكسى 43 پايىزدى قۇرايدى. ياعني رەسپۋبليكانىڭ ءاربىر ەكىنشى تۇرعىنى وسى قىلمىستىڭ قۇربانى بولۋى ىقتيمال. حالىقتىڭ قۇقىقتىق ساۋاتسىزدىعى قۇل ساۋداسىنىڭ كريمينوگەندىك فاكتورىنا جاتادى. سوندىقتان دا ەلدى وسى قىلمىستىڭ كەڭ تارالعانى تۋرالى حاباردار ەتىپ وتىرۋ ماڭىزدى. قوعام مۇنداي وقيعالاردى سەنساتسيا تۇرىندە عانا قابىلداعاندىقتان وعان قاتىستى اقپاراتتارعا نازار اۋدارا بەرمەيدى.
Walk Free حالىقارالىق ۇ ە ۇ دەرەكتەرى بويىنشا 2018 -جىلى قازاقستاندا 75 مىڭ ادام، ال دۇنيەجۇزى بويىنشا 40,3 ميلليون ادام قۇلدىقتا بولعان. ال ادام ساۋداسىنا قاتىستى رەيتينگتە قازاقستان 167 ەلدىڭ ىشىندە 83-ورىندى يەلەنگەن. ميگراتسيا جونىندەگى حالىقارالىق ۇيىم دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، 2020 -جىلى پاندەميا كەزىندە ورتالىق ازيادا 3 مىڭنان استام ميگرانتقا كومەك كورسەتىلگەن.
ەلۆيرا سەرىك قىزى
egemen.kz
