ەۋروپادان اكەلىنگەن كارتوپتان قاۋىپتى باكتەريا تابىلدى

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - كارتوپتىڭ «زەبرا چيپ» كارانتيندىك وبەكتىسىنىڭ تارالۋى ەگىننىڭ جوعالۋىنا جانە قازاقستاننىڭ ازىق- تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن.

ق ر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى وسىلاي دەپ دابىل قاقتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ اگروونەركاسىپتىك كەشەندەگى مەملەكەتتىك ينسپەكتسيا كوميتەتى ءساۋىر- مامىر ايلارىندا كارانتيندىك فيتوسانيتاريالىق باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا گەرمانيادان، نيدەرلاندىدان جانە فرانسيادان 228 توننا تۇقىمدىق كارتوپتى، سونداي-اق فرانسيادان 46,4 كيلوگرامم ءسابىز تۇقىمىن اكەلۋ كەزىندە كارتوپتىڭ «زەبرا چيپ» (Candidatus Liberibacter Solanacearum) كارانتيندى وبەكتىسىن انىقتادى. Candidatus Liberibacter Solanacearum باكتەرياسىنىڭ بارى ISO 17025 حالىقارالىق ستاندارتىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس اككرەديتتەلگەن «رەسپۋبليكالىق وسىمدىكتەر كارانتينى ورتالىعى» م م قۇرىلىمدىق بولىمشەسى بولىپ تابىلاتىن الماتى ايماقتىق زەرتحاناسىنىڭ زەرتحانالىق ساراپتاماسىنىڭ قورىتىندىسىمەن راستالعان.

زەرتتەۋلەر ادام فاكتورىنىڭ كونتاميناتسياعا جانە جالعان وڭ ناتيجەلەردىڭ كورىنۋىنە اسەر ەتۋ مۇمكىندىگىن بولدىرمايتىن سەرتيفيكاتتالعان تەست- جيىنتىقتاردى قولدانا وتىرىپ، پتر تالداۋعا ارنالعان جوعارى سەزىمتال دەتەكتسيالاۋ جابدىعىمەن جۇرگىزىلدى.

بۇل كارانتيندىك وبەكت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بۇكىل اۋماعى ءۇشىن كارتوپ، قىزاناق، سونداي- اق ءسابىز جانە بالدىركوك سياقتى القا تۇقىمداس داقىلدارعا جوعارى فيتوسانيتاريالىق قاۋىپ توندىرەدى. Candidatus Liberibacter Solanacearum رەسپۋبليكا اۋماعىندا ەنۋى جانە ودان ءارى تارالۋى ەگىننىڭ جوعالۋىنا جانە ەلدىڭ ازىق- تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرۋى مۇمكىن.

بارلىق فاكتىلەر بويىنشا ءتيىستى كارانتيندىك قۇجاتتار رەسىمدەلدى. Candidatus Liberibacter Solanacearum كارانتيندى وبەكتىسىنىڭ انىقتالۋىنا بايلانىستى ماتەريالدار ا ق ب ت ك 400-بابى 2-تارماعىنىڭ 1-تارماقشاسىنا جانە 684-بابى 1-تارماعىنا سايكەس، بارلىق فاكتىلەر بويىنشا ماتەريالدار سوتتىڭ قاراۋىنا بەرىلدى. ولاردىڭ ناتيجەسى بويىنشا اكىمشىلىك ايىپپۇل سالۋ جانە زالالدانعان ءونىمدى تاركىلەۋ تۋرالى سوت قاۋلىسى شىعارىلدى.

تۇقىمدىق كارتوپ - فيتوسانيتاريالىق قاۋپى جوعارى ءونىم جانە تۇقىمدىق ماتەريالدا كارانتيندىك ورگانيزمدەردىڭ بولۋى كارتوپ وندىرۋمەن اينالىساتىن شارۋاشىلىقتارعا قاۋىپ توندىرەدى. بۇل كەيىننەن قازاقستاندىق كارتوپتىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىنە، سونداي- اق رەسپۋبليكانىڭ ىشكى نارىعىنا تەرىس اسەر ەتۋى مۇمكىن.

2021 -جىلعى قاڭتاردا كوميتەت كارانتيندىك فيتوسانيتاريالىق باقىلاۋ جۇرگىزۋ كەزىندە ازەربايجاننان اكەلىنگەن ونىمنەن 17 جانە تۇرىكمەنستاندىق ونىمنەن 19 جاعدايدا قىزاناق جانە بۇرىش جەمىستەرىندە «Tomato brown rugose fruit virus» (ToBRFV) قىزاناق جەمىستەرىنىڭ قوڭىر قاتپارلى ۆيرۋسىن انىقتادى.

وسىعان بايلانىستى ازەربايجان مەن تۇركىمەنستان اۋماعىنان قىزاناق جەمىستەرىن اكەلۋگە شەكتەۋ تۇرىندە ۋاقىتشا كارانتيندىك فيتوسانيتاريالىق شارالار ەنگىزىلدى. سونداي- اق، پەپينو موزايكا ۆيرۋسىن، قىزاناقتىڭ داقتى سولۋ ۆيرۋسىن جانە قىزاناق جەمىستەرىنىڭ قوڭىر قاتپارلى ۆيرۋسىن ۋاقتىلى انىقتاۋ ماقساتىندا 1531,3 گا الاڭدا قىزاناق، بۇرىش جانە بايالدى ءوسىرۋدى جۇزەگە اسىراتىن 235 شارۋاشىلىقتا تولىق اۋقىمدى تەكسەرۋلەر ۇيىمداستىرىلدى. زەرتحانالىق زەرتتەۋلەر حالىقارالىق دياگنوستيكالىق حاتتامالاردى قولدانا وتىرىپ، دالدىگى جوعارى پ ت ر جابدىقتارىندا جۇرگىزىلدى. زەرتتەۋ ناتيجەلەرى بويىنشا جانە زەرتحانالىق قورىتىندىلارعا سايكەس، پەپينو موزايكا ۆيرۋسىنىڭ تارالۋىنىڭ جاڭا وشاقتارى تابىلعان جوق.

ق ر وسىمدىكتەر كارانتينى تۋرالى زاڭىنا سايكەس، وسىمدىكتەر كارانتينى جونىندەگى ءىس- شارالاردى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ماقساتتارى، مىندەتتەرى مەن قاعيداتتارى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىنىڭ قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلادى. وسىعان بايلانىستى كوميتەت قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا جوعارىدا كورسەتىلگەن اۋرۋلاردىڭ تارالۋىنىڭ الدىن الۋى بويىنشا بارلىق قاجەتتى فيتوسانيتاريالىق شارالاردى قابىلداۋدا.