كوك كوزدىلەر جايلى قىزىق فاكتىلەر
بۇل كوك ءتۇستى لينزالاردىڭ كەڭ تاراۋىنىڭ ءبىر سەبەبى دەسەك بولادى. سەبەبى كوزىم كوك بولسا دەيتىن ادام از ەمەس. ەندەشە كوك كوز جايلى ءسىز ەستىمەگەن بىرنەشە فاكت ۇسىنامىز.
كوك كوزدە كوك پيگمەنت جوق
كوپشىلىك ادامنىڭ ءار نۇرلى قابىعىندا مەلانين پيگمەنتى بار. مەلانين - تەرى، كوز جانە شاش تۇسىنە جاۋاپ بەرەتىن قوڭىر پيگمەنت. كوزدىڭ ءتۇسى نۇرلى قابىقتا قانشا مەلانين پيگمەنتى بارىنا بايلانىستى. سول پيگمەنت كوپ بولعان سايىن كوز قوڭىر، ال از بولعان سايىن كوكشىل نەمەسە جاسىل بولىپ كورىنەدى. وفتالمولوگتاردىڭ ايتۋىنشا، كوز اسپان سەكىلدى جارىقتىڭ قۇبىلۋىنان كوك بولىپ كورىنەدى. ول تيندال ەففەكتىسى دەپ اتالادى.
كوك ءتۇس الەمدەگى ەڭ سيرەك كەزدەسەتىن كوز ءتۇسى ەمەس
الەمدەگى ەڭ كەڭ تاراعان كوز ءتۇسى - قوڭىر. جەردەگى ادامداردىڭ شامامەن %79 ىنىڭ كوزى قوڭىر ءتۇستى. تەك %7-8 عانا كوك كوزدى.
مۇنداي فەنوتيپ كەي مەملەكەتتەردە باسقالارىنا قاراعاندا جيىرەك كەزدەسەدى. مىسالى، كوك كوزدى تۇرعىندار ءجيى كەزدەسەتىن توپ-5 ەلدى ەستونيا مەن فينليانديا باستاسا، بۇل ءتىزىمدى يرلانديا، شوتلانديا جانە انگليا تولىقتىرادى.
كوك قوڭىرعا قاراعاندا سيرەك كەزدەسكەنمەن، الەمدە ودان دا از كەزدەسەتىن ەرەكشە كوز تۇستەرى بار. مىسالى، اشىق سارى (يانتارنىي) كوز ءتۇسى الەم تۇرعىندارىنىڭ %5 عانا كەزدەسەدى. الايدا ونى كوبىنە قوڭىر تۇسپەن شاتاستىرادى. جاسىل كوز الەمنىڭ %2 تۇرعىنىندا عانا بار. الەمدەگى ەڭ ەرەكشە كوز تۇستەرىنە سۇر، قىزىل جانە كۇلگىن جاتادى.
كەي بالالاردىڭ كوك كوزى وسە كەلە قوڭىر بولىپ كەتەدى
بالانىڭ كوزى اشىق كوك تۇستەن جاسىل نەمەسە قوڭىرعا اينالۋى وتە ءجيى كەزدەسەتىن جاعداي. سوندىقتان بالا كوزىنىڭ ءتۇسى قانداي بولاتىنىن كەم دەگەندە التى ايعا تولعانشا ايتۋ مۇمكىن ەمەس. سەبەبى بالا تۋعان كەزدە ونىڭ كوزىنىڭ نۇرلى قابىعىنا مەلانين تولىقتاي «جينالا» قويمايدى، ناتيجەسىندە ونىڭ نۇرلى قابىعى كوك بولىپ قالادى. ءبىراق قانداي دا ءبىر ۋاقىتتان سوڭ مەلانين مولشەرى كوبەيىپ، ونىڭ كوزىنىڭ ءتۇسى وزگەرەدى نەمەسە ول كوبەيمەي، كوزى اسپان رەڭكىندەي بولىپ قالادى.
قوڭىر كوزدى اتا- انادان كوك كوزدى بالا تۋۋى مۇمكىن
قوڭىر كوزدى اتا- انادان كوك كوزدى، ال كوك كوزدى اتا- انادان قوڭىر كوزدى بالا تۋۋى ابدەن مۇمكىن. سەبەبى كوز ءتۇسى ءارتۇرلى بىرنەشە گەندەردىڭ جانە ولاردىڭ ءوزارا ارەكەتتەسۋى ارقىلى انىقتالادى. ءتىپتى، مۇنى لوتورەياعا ۇقسايدى دەسەك تە بولادى.
كوك كوز باسقالارعا قاراعاندا جارىققا سەزىمتال كەلەدى
نۇرلى قابىقتاعى مەلانين كوزدىڭ ارتقى بولىگىن ۋلتراكۇلگىن ساۋلەسىنەن بولاتىن زاقىمداردان قورعايدى. كوك كوزدە مەلانين از بولاتىندىقتان ولار جارىققا سەزىمتال كەلەدى. سوندىقتان ماماندار كوك كوزدى ادامعا كۇننەن قورعايتىن ساپالى كوزىلدىرىك كيىپ ءجۇرۋدى ۇسىنادى.
كوزى كوك ەر ادامدار كوك كوزدى ايەلدەردى ۇناتادى
Behavioral Ecology and Sociobiology جۋرنالىنا شىققان زەرتتەۋدە كوزى كوك ەر ادامدار باسقالارعا قاراعاندا كوك كوزدى ايەلدەردى تارتىمدى سانايتىنى انىقتالعان. ال قوڭىر كوزدى ادامداردىڭ كوپشىلىگى ءۇشىن سەرىگىنىڭ كوز ءتۇسى ماڭىزدى ەمەس بولىپ شىققان.
اقپارات دەرەككوزى: massaget.kz
