بەيىل مەن پەيىلدىڭ ايىرماسى

ءتىل قۇبىلىستارىنىڭ ىشىندە - ءسوزدىڭ نۇسقاعا ءبولىنۋى، دۋبليكاتتانۋى سىندى ەرەكشە پروتسەستەر بار. بۇل - جاڭا ءسوزدىڭ، لەكسيكالىق ماعىنانىڭ پايدا بولۋىنا اكەلەتىن قۇبىلىس.
قازاق تىلىندە قاتار ايتىلاتىن «بەيىل» جانە «پەيىل» ەكى ءسوز بار. سىرت قاراعاندا ەكەۋى دە ءبىر فورمادان شىققانى كورىنىپ تۇر. الايدا ۋاقىت وتە كەلە دۋبليكاتتاردىڭ ءارقايسىسى وزىنە ءتان ماعىناعا يە بولعان. ەندەشە وسى ەكى ءسوزدىڭ قازىرگى ماعىنالارى قانداي - سونى انىقتاپ كورەيىك.
«پەيىل» ءسوزى اراب تىلىنەن ەنگەن ءسوز، سونىمەن قاتار ونىڭ قازاق تىلىندەگى دۋپليكاتى «بەيىل» ءسوزى بولىپ تابىلادى. مۇنداي بەيىل ءسوزى «بەيىل بەرمەدى»، «بەيىل سالدى»، «بەيىلى بۇزىلدى»، «بەيىلى كەڭ»، «بەيىلى كەڭىدى»، «بەيىلى قاشتى» ءتارىزدى تىركەستەرگە قاراساق، ارەكەتتى بىلدىرەتىن، بەيىلدىڭ قيمىل- ارەكەتىن بىلدىرەتىن ماعىناعا يە ەكەنىن تانيمىز.
ال «ادال پەيىل»، «قارا پەيىل»، ء«مولدىر پەيىل»، «پەيىلى اشىق»، «پەيىلى بۇزىق»، «پەيىلى كەڭ»، «پەيىلى قاس»، «پەيىلى تار» ءتارىزدى تىركەستەرگە نازار اۋدارساق، «پەيىل» ءسوزى تۇراقتى قالىپتاعى، ستاتيكالىق كۇيدەگى ءسوز ەكەنىن، اتاۋمەن عانا شەكتەلەتىنىن اڭعاردىق. بۇل ەكى ءسوزدىڭ ءارتۇرلى ءبىر ماعىنانى بەرە تۇرا ءارتۇرلى قولدانىستاردا ءوزىن تانىتا الادى.
ەكى ءسوزدىڭ ماعىنالىق ايىرماشىلىعى مىنادا. «بەيىل» دەگەنىمىز نيەت، ىقىلاس، كوڭىل دەگەندى بىلدىرسە، ال «پەيىل» دەگەنىمىز پيعىل، ەسەپ، اۋجاي، تالاپ دەگەن سىندى ماعىنالارعا سايادى. ياعني، «بەيىل» تازا، اقكوڭىل كەلەدى دە پوزيتيۆ رەڭكى باسىم. ال «پەيىل» دەگەنىمىز نەگاتيۆ رەڭكە جاقىنداۋ.
massaget.kz