ويشىلدار ويىنىن ۇلىقتاعان وتباسى

نۇر-سۇلتان.قازاقپارات -«…كەلگەنىنە ءۇش- ءتورت كۇن بولسا دا، كورپەباي ابايعا توعىزقۇمالاقتان ءالى جوندەپ ۇتقىزعان جوق. سوڭعى كۇندەردىڭ ءبىر قاتتى باسەكەسى بولىپ العان ويىنى بار.

كەيدە تاڭەرتەڭگى شايدان تۇستىككە شەيىن ويناعاندا، ءبىر ويىندى تاۋىسا الماي ايىرىلىساتىن. كەشە، كەش بويى اباي كىتاپ پەن جازۋ ۇستىندە بولدى دا، ويىن ءۇزىلىپ قالعان. ەندى كورپەباي «توعىزقۇمالاق» اعاشىن الىپ كىرگەندە، اباي: «تاعى الاڭ كىردى، قويا تۇرايىن» دەپ، پۋشكين تومىنىڭ بەتتەرىن جاۋىپ قويدى...

... ابايدىڭ كەيبىر قىستاردا، ۇيدە وتىرىپ قالعاندا ادەيى شاقىرىپ الىپ، جيىرما كۇن، ءبىر ايدان تابان اۋدارماي ويناپ قالاتىن كىسىلەرىنىڭ ءبىرى - ماقىشتىڭ سماع ۇلى، نە مارقاباي بولسا، تاعى ءبىرى وسى كورپەباي.. .» .

ءيا، ۇلى ابايدىڭ توعىزقۇمالاق ويىنىنىڭ حاس شەبەرى بولعانى سۋرەتتەلگەن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومان- ەپوپەياسىنداعى «بيىكتە» تاراۋىنان بۇل ءۇزىندىنى عابيت العاش اكەسىنەن ەستىگەن. توعىزقۇمالاق ويىنىن ۇيرەتىپ وتىرعان ءبىر ساتىندە ايتقان اكەنىڭ اڭگىمەسىنەن سوڭ «اباي جولىن» قۇمارتا وقىپ شىققان. قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق ويىنى - توعىزقۇمالاققا دەگەن قىزىعۋشىلىعى دا ارتا تۇسكەن.

ۇلى ابايدىڭ توعىزقۇمالاقتىڭ شەبەر ويىنشىسى عانا ەمەس، جارىستاردىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى ءارى دەمەۋشىسى رەتىندە تانىلعانىن دا اكەسى ايتىپ وتىراتىن. توعىزقۇمالاقتىڭ ءتورت مىڭ جىلدىق تاريحى بار، وتە پايدالى زياتكەرلىك ويىن ەكەنىن ءبىلدى. ادامعا سابىرلىلىقتى، قايسارلىقتى، تاۋەكەلشىلدىكتى، ءارقاشان دا دۇرىس شەشىم قابىلداۋدى ۇيرەتەتىنىن سەزىندى. ويىنشىنىڭ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن ارتتىرىپ، ويلاۋ قابىلەتىن وسىرەتىن توعىزقۇمالاقتى «ويشىلدار ويىنى» دەپ تە اتايتىنىن ەستىدى. «اكەگە قاراپ ۇل وسەر» .. . وسىنداي جاقسى قاسيەتتەردى ۇلتتىق ويىن ارقىلى بويىنا سىڭىرگەن دە اكەسى ەدى.

ساپاربەكوۆتەر دەسە، كوپشىلىك الدىمەن ۇلتتىق سپورتقا جاناشىر بولىپ، دامىتۋعا ۇلەس قوسىپ جۇرگەن وتباسى ەكەنىن ەسكە سالادى. اۋلەتتىڭ ۇلكەنى مارقۇم قادىربەك ساپاربەكوۆتىڭ نەگىزگى ماماندىعى فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى بولعان. دەگەنمەن جاستايىنان سپورتقا جانى جاقىن بولىپتى.

شاحمات، توعىزقۇمالاق پەن تەننيسكە ەرەكشە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، ءتىپتى وسى سپورت تۇرلەرىنەن شاكىرت تاربيەلەپ، باپكەر اتانعان. توعىزقۇمالاقتى قايتا جانداندىرىپ، ونى شىمكەنت قالاسى مەن وڭتۇستىك وڭىرگە تاراتقان قايراتكەر ازاماتتاردىڭ ءبىرى. بۇگىندە ۇل- قىزدارى بەلگىلى سپورت ءجۋرناليسى نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلىنىڭ اكەلەرى جايلى ايتقان جىلى لەبىزىن ءجيى ەسكە الادى.

«قادەكەڭ توعىزقۇمالاق سپورتىن ءوز ومىرىنەن دە قىمبات ساناۋشى ەدى. بۇگىندە بالالارىنىڭ توعىزقۇمالاق سپورتىنىڭ جاناشىرى، قايراتكەرى دارەجەسىنە كوتەرىلۋلەرى وسى سوزىمىزگە دالەل. ادام ءوز بالاسىن ءوزى سۇيمەگەن ونەرگە بەرە مە؟ ول ادامدى جاقسى كورە ءبىلۋدىڭ ۇلگىسى ەدى»، دەپتى ن. ءجۇنىسباي ۇلى.

ءوزىنىڭ باپكەرلىك جولىندا قانشاما جاس جەتكىنشەككە وسى ءبىر كۇردەلى دە قىزىقتى ويىندى ۇيرەتىپ، تاربيەلەگەن قادىربەك ساپاربەكوۆ 50 گە جۋىق سپورت شەبەرى مەن سپورت شەبەرلىگىنە ۇمىتكەرلەردى دايارلاپ شىعارعان. توعىزقۇمالاقتى تەك شاكىرتتەرىنە عانا ەمەس، ءوزىنىڭ ۇل- قىزدارىنا دا ۇيرەتىپ، ولاردىڭ كاسىبي سپورتشى دەڭگەيىنە كوتەرىلۋىنە سەبەپشى بولدى.

سالتانات قادىربەك قىزى - حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرى، 2010 -جىلى نۇر- سۇلتان قالاسىندا العاش رەت ۇيىمداستىرىلعان توعىزقۇمالاقتان الەم چەمپيوناتىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى. ال 2015 -جىلى الماتىدا وتكەن ءدۇبىرلى دودادا توعىزقۇمالاقتىڭ بليتس تۇرىنەن جەڭىسكە جەتىپ، الەم چەمپيونى اتاندى. سونداي- اق سالتانات 2019 -جىلى تۇركيادا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا قازاقستان قورجىنىنا كۇمىس جۇلدە سالدى.

بۇگىندە دارىندى سپورتشى ءارى تاجىريبەلى باپكەر رەتىندە اكە جولىن جالعاپ، شىمكەنت قالاسىنىڭ ۇلتتىق جانە ات سپورتى تۇرلەرى بويىنشا كەشەندى سپورت كلۋبىندا جاتتىقتىرۋشى قىزمەتىن اتقارىپ ءجۇر.

قادىربەك ساپاربەكوۆتىڭ تاعى ءبىر پەرزەنتى ءسابيت - توعىزقۇمالاقتان سپورت شەبەرى. ءسابيت اكەسى ومىردەن وتكەندە ونىڭ توبىنداعى سپورتشىلاردى ءارى قاراي دايىنداۋدى ءوز موينىنا العان. ءسويتىپ، از ۋاقىت ىشىندە رەسپۋبليكا مەن الەم چەمپيوندارىن دايارلاپ، ۇلكەن جەتىستىككە جەتتى. قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا 26 جاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا ەڭبەك سىڭىرگەن جاتتىقتىرۋشى اتاندى.

بۇگىندە ماماندار توعىزقۇمالاق ساپاربەك اۋلەتىنىڭ قانىنا سىڭگەن سپورت ءتۇرى ەكەنىن ايتادى. سالتانات پەن سابيتتەن بولەك، عاني، عابيت پەن ءمادي ساپاربەكوۆتەر دە توعىزقۇمالاقتان سپورت شەبەرلىگىنە ۇمىتكەر. جاس بۋىن دا اتا جولىن جالعاپ «ويشىلدار ويىنىنان» وزىق شىعىپ، اعا بۋىننىڭ جەڭىستى جولدارىن جالعاۋدا. مىسالى، قادىربەك ساپاربەكوۆتىڭ ۇلكەن نەمەرەسى نۇرعيسا قادىربەك 2019 -جىلى جاسوسپىرىمدەر اراسىندا قازاقستان چەمپيونى اتاندى. قازىر شىمكەنت قالاسىنىڭ نەگىزگى ويىنشىلارىنىڭ ءبىرى. ياعني ءبىر اۋلەتتىڭ ءۇشىنشى بۋىن ۇرپاعى توعىزقۇمالاقتان جەتىستىككە جەتۋدە.

ساپاربەك اۋلەتى سپورتتان وزگە سالالاردا دا ادال ەڭبەك ەتىپ، ونەگەلى وتباسى رەتىندە ەلگە تانىلعان.

«ادام ومىرىندە وتباسىنىڭ الاتىن ورنى قاشان دا ەرەكشە. سىن ساتتەردە جانىڭنان تابىلاتىن، قولداۋ كورسەتىپ، سۇيەۋ بولاتىن ىنتىماعى جاراسقان، جان- دۇنيەڭدى تۇسىنەتىن وتباسىڭ بولسا، كەز كەلگەن قيىندىقتى ەڭسەرىپ شىعاتىنىڭ انىق. جاراسىمدى وتباسى ادامنىڭ ەرتەڭگە دەگەن، وزىنە دەگەن سەنىمىن نىق ەتىپ، رۋحىن اسقاقتاتىپ تۇرادى»، دەيدى توعىزقۇمالاق پەن جۋرناليستيكانى قاتار مەڭگەرگەن عابيت قادىربەك ۇلى.

قىرىق جىلدان استام ۋاقىت بويى مەكتەپتە ۇستازدىق ەتىپ، زەينەتكەرلىك دەمالىسقا شىققان ءنازيرا بالتاش قىزى قۇداي قوسقان قوساعى قادىربەكتىڭ وتىن وشىرمەي، پەرزەنتتەرىنىڭ بارلىعىن وقىتىپ، ۇيلەندىرىپ، ءارقايسىسىن ءوز الدىنا وتباسىلى، ءۇيلى- جايلى ەتتى. ول كىسى دە توعىزقۇمالاق سپورتىن ءبىر كىسىدەي مەڭگەرگەن. ۇرپاعىن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە ۇيرەتە بىلگەن، اۋلەتتى ۇيىستىرىپ وتىرعان ارداقتى انا بۇگىندە نەمەرەلەرىنىڭ ءبىلىم مەن توعىزقۇمالاقتى قاتار الىپ جۇرۋىنە ىقپال ەتۋدە.

عالىمجان ەلشىباي

شىمكەنت

egemen.kz