قازاقستاندا ەڭ تومەنگى جالاقىنى كوتەرۋدىڭ اشىق جۇيەسى جوق - دەپۋتات

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرلان سمايلوۆ مينيسترلىكتەردىڭ ەڭ تومەنگى جالاقىنى (ە ت ج) انىقتاۋ ماسەلەسىندەگى ەنجارلىعى كەدەيلىك پەن تەڭسىزدىكتىڭ وسۋىنە الىپ كەلەتىنىن، ەلدە ە ت ج-نى ارتتىرۋدىڭ اشىق جۇيەسى جوق ەكەنىن مالىمدەدى.

ۆيتسە- پرەمەر ەرالى توعجانوۆتىڭ اتىنا جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالىندا ءماجىلىس دەپۋتاتى پرەزيدەنت قاسىم- جومارت توقايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا 2022 -جىلعى 1-قاڭتاردان باستاپ ەڭ تومەنگى جالاقىنى 42500 تەڭگەدەن 60000 تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعانىن ەسكە سالدى.

«ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ ءوسۋى، ءبىز كورىپ وتىرعانداي، ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى مەن ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ۇسىناتىن ۇكىمەتتىڭ تۇراقتى جۇيەلى جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى بولۋى كەرەك ەدى. بۇگىندە قازاقستاندا الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق شىندىق پەن قاجەتتىلىكتەرگە بايلانىستى ەڭ تومەنگى جالاقىنى جوعارىلاتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋدىڭ ادىستەمەلىك نەگىزدەلگەن، اشىق جانە ايقىن جۇيەسى جوق.

ەگەر شەنەۋنىكتەر مەن مينيسترلىكتەر ۆەدومستۆولاردىڭ ماماندارىنان ە ت ج نەگە ءدال 42500، 60000 تەڭگە ەكەنىن سۇراسا ناقتى، دالەلدى جاۋاپ ەستي المايدى. ولار ە ت ج نەگە ءۇش جىلدا ءبىر رەت كوتەرىلىپ، ازىق- تۇلىك پەن قىزمەتتەر، كوممۋنالدىق تاريفتەر كۇن سايىن قىمباتتايدى دەگەن سۇراقتىڭ وزىنە ناقتى جاۋاپ بەرە المايدى»، - دەدى ەرلان سمايلوۆ ءماجىلىس وتىرىسىندا.

دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، «ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى مەن ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ەنجارلىعى مەن ارەكەتسىزدىگى، ولاردىڭ وسى ماسەلەگە دەگەن كوزقاراسىنىڭ جۇيەسىزدىگى، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق جاعدايىنىڭ ناشارلاۋىنا، كەدەيلىك پەن تەڭسىزدىكتىڭ وسۋىنە اكەپ سوقتىردى».

سمايلوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل رەتتە مينيسترلىكتەرگە جانە جالپى ۇكىمەتكە جاعدايدان شىعۋدىڭ جولىن ءوز بەتىنشە ىزدەۋدىڭ قاجەتى جوق.

«بۇل جۇيەلى ماسەلەنىڭ شەشىمى بۇرىننان بەلگىلى جانە 1970 -جىلى قابىلدانعان «دامۋشى ەلدەردى ەرەكشە ەسكەرە وتىرىپ، ەڭ تومەنگى جالاقىنى بەلگىلەۋ تۋرالى« حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ № 131-كونۆەنتسياسىن تەز ارادا راتيفيكاتسيالاۋ قاجەتتىلىگىنەن تۇرادى. بۇل كونۆەنتسيا جالدامالى قىزمەتكەرلەردى نەگىزسىز تومەن جالاقىدان قورعاۋ جۇيەسىن قالايدى، سونىمەن قاتار ەڭ تومەنگى جالاقىنى بەلگىلەۋ ءتارتىبى تۋرالى ۇسىنىستاردى قامتيدى.

وسى كونۆەنتسيانىڭ 3-بابىندا ە ت ج دەڭگەيىن ايقىنداۋ كەزىندە جۇمىسكەردىڭ ءوزىن عانا ەمەس، وتباسىنىڭ دا قاجەتتىلىكتەرى ەسكەرىلۋگە ءتيىس، سونداي- اق ەلدەگى جالاقىنىڭ جالپى دەڭگەيى، ءومىر ءسۇرۋ قۇنى، الەۋمەتتىك جاردەماقىلار جانە باسقا دا الەۋمەتتىك توپتاردىڭ سالىستىرمالى ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى ەسكەرىلۋى كەرەك دەلىنگەن. بۇدان باسقا، ە ت ج دەڭگەيىن انىقتاۋ جۇمىسىندا ەكونوميكالىق دامۋ تالاپتارىن، ونىمدىلىك دەڭگەيىن جانە جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جوعارى دەڭگەيىنە قولجەتكىزۋ جانە قولداۋ قاجەتتىلىگىن قوسا العاندا، ەكونوميكالىق پىكىرلەر بولۋى ءتيىس»، - دەپ قوستى ول.

دەپۋتات ەسەپ ايىرىسۋدىڭ ەكى نۇسقاسىن ۇسىندى.

«ءبىرىنشى نۇسقا - ەسەپتەۋلەردىڭ نەگىزى رەتىندە جەتكىلىكتى تۇتىنۋ سەبەتىن الۋ. قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، بۇل نۇسقادا، ە ت ج مولشەرىن ەسەپتەگەندە، مينيسترلىكتەر ءوز جوسپارىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ادامداردىڭ قاجەتتىلىگىن دە ەسكەرەدى، سودان مۇلدەم باسقا سوما شىعادى. مىسالى، وتاندىق زاماناۋي قوعامدى زەرتتەۋ ينستيتۋتى الەۋمەتتىك ساۋالناما جۇرگىزىپ، قازاقستانداعى ءبىر ادامنىڭ قاجەتتىلىگىنە ايىنا 89318 تەڭگە قاجەت ەكەنىن انىقتادى.

ەكىنشى نۇسقا - ە ت ج ەسەپتەۋ كەزىندە كەيتتس يندەكسىن (Kaitz index) پايدالانۋ. بۇل زاڭمەن بەلگىلەنگەن ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ ورتاشا جالاقىعا قاتىناسىن بىلدىرەتىن ەكونوميكالىق كورسەتكىش. حالىقارالىق ۆاليۋتا قورى كەيتتس يندەكسىنىڭ ەو ەلدەرى ءۇشىن ورتاشا ءمانىن 60 پايىز دەڭگەيىندە قاراستىرۋدى ۇسىنادى، ال ەۋرووداقتىڭ كوپتەگەن ەلىندە يندەكس وسىنداي مانگە يە. تومەنگى كورسەتكىش ورتاشا جالاقىمەن سالىستىرعاندا رەسمي ەڭ تومەنگى جالاقى دەڭگەيىن كورسەتەدى»، - دەدى ەرلان سمايلوۆ.

قازاقستاننىڭ حالىق پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى:

ۇكىمەت اتىنان ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى قىسقا مەرزىمدە «دامۋشى ەلدەردى ەرەكشە ەسكەرە وتىرىپ، ەڭ تومەنگى جالاقىنى بەلگىلەۋ تۋرالى» حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ № 131-كونۆەنتسياسىن راتيفيكاتسيالاۋعا باستاماشى بولسىن؛

ۇكىمەت ەلدەگى الەۋمەتتىك- ەكونوميكالىق جاعدايعا سايكەس ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگى رەتىندە ە ت ج- نى ارتتىرۋ جونىندەگى جۇمىستىڭ جۇيەلىلىگى مەن ءادىسنامالىق نەگىزدىلىگىنىڭ كورسەتكىشىن ازىرلەسىن جانە ەنگىزسىن؛

ۇكىمەت ەل حالقى تابىسىنىڭ جىل سايىنعى ناقتى ءوسۋ جانە ونىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋ كورسەتكىشىن ازىرلەپ، ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى جۇمىسى تيىمدىلىگىنىڭ كورسەتكىشى رەتىندە ەنگىزسىن. ازىرلەنگەن كورسەتكىشتەر جوعارىدا كورسەتىلگەن مينيسترلىكتەردىڭ جۇمىسىن باعالاۋ كەزىندە ءتۇيىندى كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى بولۋعا ءتيىس. ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى باستاماشىل بولعان جانە كونۆەنتسيانى راتيفيكاتسيالاۋ مەرزىمدەرى ۇزارتىلعان جاعدايدا، قازاقستاننىڭ حالىق پارتياسى كاسىپوداقتار مەن جۇمىس بەرۋشىلەر بىرلەستىكتەرىنىڭ قولداۋىمەن ح ە ۇ- نىڭ №131 كونۆەنتسياسىن راتيفيكاتسيالاۋعا باستاماشىلىق ەتەدى.

Tengrinews.kz