قازاقستان پرەزيدەنتى شىعىس ەكونوميكالىق فورۋمىنىڭ پلەنارلىق ماجىلىسىنە قاتىستى
سونىمەن قاتار اتالعان جيىندا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين مەن موڭعوليا پرەزيدەنتى ۋحنااگيين حۋرەسۋح سپيكەر رەتىندە ءسوز سويلەدى.
ق ح ر ءتوراعاسى شي جينپيڭ، ءۇندىستان پرەمەر- ءمينيسترى نارەندرا مودي، تايلاند پرەمەر- ءمينيسترى پرايۋت چان- وچا فورۋمنىڭ قاتىسۋشىلارىنا بەينەۇندەۋ جاسادى.
مەملەكەت باسشىسى سويلەگەن سوزىندە وسىنداي ماڭىزدى جيىنعا قاتىسۋعا شاقىرعانى ءۇشىن رەسەي پرەزيدەنتىنە ريزاشىلىق ءبىلدىردى. قازاقستان پرەزيدەنتى اتالعان فورۋمنىڭ ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ مەيلىنشە وزەكتى پروبلەمالارى بويىنشا، شىن مانىندە، بەدەلدى حالىقارالىق ديالوگ الاڭىنا اينالعانىن اتاپ ءوتتى.
قاسىم- جومارت توقايەۆ قازاقستان ءۇشىن بۇل ايماقتىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەس رەتىندە ماڭىزى زور ەكەنىن ايتتى. ويتكەنى ءوڭىر گەوگرافيالىق جاعىنان ەۋرازيانى قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ازيا تىنىق مۇحيت ايماعىمەن تۇيىستىرەدى.
- قازاقستان ورتالىق ازياداعى ەكونوميكاسى ەڭ ءىرى ەل رەتىندە ءوزىنىڭ اتالعان ايماقپەن قارىم- قاتىناستارىن كۇشەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر. مۇنداي قادام ەلىمىزدىڭ ازياداعى سەرىكتەستەرىمەن اراداعى بايلانىستارعا زور ءمان بەرەتىنىن كورسەتەدى. ءبىزدىڭ ستراتەگيالىق سەرىكتەسىمىز ءارى وداقتاسىمىز، ۇلى ەۋرازيالىق الپاۋىت ەل - رەسەي فەدەراتسياسىمەن جان- جاقتى ىنتىماقتاستىق ورناتۋ قازاقستاننىڭ ەۋرازيالىق ستراتەگياسىنىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى بولىپ تابىلادى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
مەملەكەت باسشىسى ءوزارا ىقپالداستىقتى كۇشەيتۋ ءۇشىن ءبىرقاتار باعىتقا ەگجەي- تەگجەيلى توقتالدى. قازاقستان پرەزيدەنتى ءتيىمدى كولىك ينفراقۇرىلىمىن قالىپتاستىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا باسا ءمان بەردى. سونداي- اق ترانزيتتىك توراپتاردى دامىتۋدا ەلىمىزدىڭ الەۋەتى مەن مۇمكىندىكتەرى جونىندە، سونىڭ ىشىندە، وسى سالاداعى ۇلتتىق جوسپارلاردى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ قىزمەتىمەن جانە قىتايدىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» جاھاندىق باستاماسىمەن ۇشتاستىرۋ تۋرالى كەڭىنەن ايتتى.
- قازاقستان ترانزيتى ءوزىنىڭ ەكونوميكالىق تۇرعىدان تارتىمدىلىعى مەن سەنىمدىلىگىن دالەلدەدى. سوندىقتان ينفراقۇرىلىمدى جەتىلدىرۋ ءىسىن جالعاستىرا بەرەمىز. اتاپ ايتقاندا ق ح ر- مەن اراداعى ترانزيتتىك قاتىناستاردى كەڭەيتۋ ءۇشىن «دوستىق - مويىنتى» جاڭا تەمىر جول باعىتىنىڭ قۇرىلىسىن باستايمىز. ينۆەستيتسيانىڭ جالپى كولەمى 2 ميلليارد دوللاردان اسادى، - دەدى پرەزيدەنت.
قاسىم- جومارت توقايەۆ ايماقتىڭ الەۋەتىن ارتتىرۋ ءۇشىن ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا فورماسىن قالىپتاستىرۋ جونىندەگى شىعىس ەكونوميكالىق فورۋمىنىڭ يدەياسىنا قاتىستى وي- پىكىرىن ورتاعا سالدى.
- ءبىزدىڭ ورتاق مۇددەمىز ينۆەستيتسيا تارتىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشاتىن جانە كەلەشەكتە ورنىقتى دامۋدى قامتاماسىز ەتەتىن ءوسىمنىڭ جاڭا كوزدەرىن تابۋ، - دەدى پرەزيدەنت.
وسى رەتتە مەملەكەت باسشىسى قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى تاۋ- كەن مەتاللۋرگياسى، سيفرلاندىرۋ، كوروناۆيرۋس ىندەتىنە قارسى ۆاكسينا ازىرلەۋ، قارجى، عارىش، مۇناي- گاز، جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرى، اۆتوموبيل جاساۋ سالالارى بويىنشا تابىستى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان بىرلەسكەن جوبالار جونىندە، سونداي- اق، جىل سايىن وتەتىن ءوڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋم تۋرالى ايتتى.
بۇدان بولەك قاسىم- جومارت توقايەۆ ق ح ر مەن وڭتۇستىك كورەيا اراسىنداعى ىقپالداستىققا باعىتتالعان وسىعان ۇقساس بىرلەسكەن جوبالار جايىندا مالىمەت بەردى.
- جالپى، شەتەل ينۆەستيتسياسىن تارتۋ - ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ ءسوزسىز باسىمدىعى. قازاقستانعا 365 ميلليارد دوللاردان استام شەتەلدەن تىكەلەي ينۆەستيتسيا تارتىلدى. ءتىپتى بىلتىرعى داعدارىستىڭ وزىندە قازاقستانعا تارتىلعان ينۆەستيتسيانىڭ كولەمى 35 پايىزعا ارتتى، - دەدى پرەزيدەنت.
سونىمەن قاتار قاسىم- جومارت توقايەۆ ازيا تىنىق مۇحيت ايماعى ەلدەرىمەن ىسكەرلىك بايلانىستاردى نىعايتۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارىنا توقتالدى. مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ بۇل وڭىرمەن اراداعى تاۋار اينالىمى بىلتىر 43 ميلليارد دوللاردان اسقانىن اتاپ ءوتتى. سونىڭ 94 پايىزى رەسەي، قىتاي جانە كورەيا ەلدەرىنە تيەسىلى.
- ساۋدا- ساتتىقتى ودان ءارى دامىتىپ، ونىڭ گەوگرافياسىن كەڭەيتۋ ءۇشىن الەۋەتىمىز جەتەدى دەپ سانايمىن. وسى رەتتە، الەمدىك ساۋدا- ەكونوميكالىق قوعامداستىقتا ماڭىزدى ورىن الۋعا ۋادە بەرىپ وتىرعان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ ءرولىن ەرەكشە اتاپ ءوتۋ كەرەك، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە ازىق- تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن جاھاندىق دەڭگەيدە قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان ىقپالداستىق ورناتۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. قاسىم- جومارت توقايەۆ الەمدەگى اۋىل شارۋاشىلىعى دامىعان ەلدەردىڭ مۇمكىندىكتەرىنە سىلتەمە جاساي وتىرىپ، مۇقتاج ادامداردى ساپالى ءارى ارزان ازىق- تۇلىكپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بىرلەسە كۇش جۇمىلدىرۋعا شاقىردى. وسى رەتتە پرەزيدەنت قازاقستاننىڭ اگرارلىق الەۋەتى تۋرالى، سونىڭ ىشىندە، وتاندىق وڭدەلگەن ءونىمدى سىرتقى نارىققا ەكسپورتقا شىعارۋ جونىندە ايتتى.
- قازاقستان مەن رەسەيدىڭ سالالىق ۆەدومستۆولارى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءۇشىنشى ەلدەردىڭ نارىعىنا شىعارۋ ماقساتىندا كۇش جۇمىلدىرۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرا الار ەدى. قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ق ح ر- عا ەكسپورتتاۋ ءۇشىن نومەنكلاتۋرانى كەڭەيتۋ ماسەلەلەرى بويىنشا قىتايمەن جۇمىس ىستەپ جاتىر. ازىق- تۇلىك تاسىمالداۋ سالاسىنداعى ۇزاقمەرزىمدى ىنتىماقتاستىق كولىك- ترانزيت سالاسى سياقتى وڭىرلىك كووپەراتسيانى دامىتۋدىڭ ءتيىمدى ۇلگىلەرىنىڭ ءبىرى بولا الادى، - دەدى مەملەكەت باسشىسى.
قاسىم- جومارت توقايەۆ كومىرتەكتى ازايتا وتىرىپ دامۋعا كوشۋدى فورۋمداعى وزەكتى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى رەتىندە اتادى. وسى رەتتە، ول كومىر ونەركاسىبىنە تارتىلاتىن ينۆەستيتسيانىڭ ازايۋىنا جانە مۇناي- گاز سەكتورىن قارجىلاندىرۋ دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىنە بايلانىستى تۋىنداۋى مۇمكىن قيىنشىلىقتارعا باسا ءمان بەردى. ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل جاعدايلار ەلدەرىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا قاتەر توندىرەدى. مۇنىڭ سالدارى رەسۋرس تاپشىلىعىنا، ينفلياتسياعا جانە تۇرمىس دەڭگەيىنىڭ تومەندەۋىنە الىپ كەلۋى مۇمكىن.
- اتالعان ماسەلەگە بارىنشا پراگماتيكالىق تۇرعىدان، مۇمكىندىگىنشە، ۇيلەسىمدى تۇرعىدان كەلۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. الداعى ۋاقىتتا ءاربىر ەل تەحنولوگيالىق جانە ەكونوميكالىق قۇرىلىس ترانسفورماتسياسىنا بايلانىستى قيىنشىلىقتى باستان وتكەرەدى. بۇل، ارينە، ۇلتتىق ەكونوميكاعا قاۋىپ توندىرەدى. ءبىراق بۇل قاتەردى تەك وڭىرلىك، اسىرەسە جاھاندىق دەڭگەيدە بىرلەسە جەڭۋگە بولادى، - دەدى پرەزيدەنت.
مەملەكەت باسشىسى ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە، ەلەۋلى تەحنولوگيالىق پروگرەسس پەن تۇرمىس ساپاسىنىڭ ارتۋىنا قاراماستان، قاۋىپسىزدىك تۇرعىسىنان الەم ودان سايىن ءالسىز بولا تۇسكەنىن ايتتى.
- قازاقستان ەۋرازيا - «ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز» دەگەن ۇستانىمدى قولدايدى. ءبىز بارلىق سالا بويىنشا سىندارلى ىنتىماقتاستىقتى جالعاستىرۋعا دايىنبىز. كەرەمەت قۇرلىعىمىزداعى مەملەكەتتەر ءوزارا ءتيىمدى ساۋدا- ساتتىق پەن ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ارقىلى ورتاق ءارى جارقىن بولاشاق يدەياسى جولىندا ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارعان قوعامداستىق بولا الار ەدى. مۇنداي ءادىس وڭىرلىك جانە جاھاندىق كووپەراتسيانى دامىتۋعا، ەكونوميكاداعى ءوسىمنىڭ جاڭا كوزدەرىن قالىپتاستىرۋعا تىڭ سەرپىن بەرەتىنى ءسوزسىز، - دەدى قاسىم- جومارت توقايەۆ.
مەملەكەت باسشىسى فورۋم اياسىندا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتينمەن بىرگە قازاقستان ۇكىمەتى مەن س ب ە ر كومپانيالار توبى اراسىندا سيفرلىق ترانسفورماتسيا، سيفرلاندىرۋدىڭ پلاتفورمالىق مودەلىنە كوشۋ جوبالارى مەن Data-Driven Government تۇجىرىمداماسىن جۇزەگە اسىرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويۋ راسىمىنە قاتىستى. اتالعان قۇجاتقا قازاقستان تاراپىنان پرەمەر- مينيستر اسقار مامين، رەسەي جاعىنان «سبەربانك» ج ا ق باسقارما ءتوراعاسى گەرمان گرەف قول قويدى.
