ساراپشىلار: تالىپتەردىڭ بيلىگى ۇزاققا بارمايدى
ال ساراپشىلار تالىپتەردىڭ بيلىگى ۇزاققا بارمايتىنىن ايتادى. ال «تاليباندى» تەررورلىق ۇيىم قاتارىنا قوسقان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى كەلىسسوزگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.
اۋعانستان كومەككە مۇقتاج. ۇزاققا سوزىلعان سوعىستان كەيىن ەلدى قالپىنا كەلتىرۋ كەرەك. كەشە كاتاردا «تاليبان» وكىلى China Global Television Network تەلەارناسىنا وسىلاي سۇحبات بەردى. اڭگىمە بارىسىندا سۋحايل شاحين قازىر اۋعانستاننىڭ اسىرەسە دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە ينفراقۇرىلىم سالالارىنا شۇعىل كومەك قاجەت ەكەنىن ايتتى. شاحين سونداي- اق امەريكالىقتاردىڭ 9,5 ميلليارد دوللارعا بۇعاتتاپ تاستاعان اكتيۆتەرى اۋعان حالقىنا تيەسىلى ەكەنىن جەتكىزدى.
ونىڭ ايتۋىنشا، قوماقتى اقشا قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىنا جۇمسالۋى كەرەك.
سۋحايل شاحين، «تاليبان» قوزعالىسىنىڭ كاتارداعى ساياسي باسقارماسىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى:
- اۋعان حالقى وزگە ەلدەردىڭ كومەگىنە مۇقتاج. الەم ەلدەرى دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، ينفراقۇرىلىم سالالارى بويىنشا قول ۇشىن سوزعانىن قالايمىز. وسى ءبىر قيىن دا كۇردەلى كەزەڭدە الەمنىڭ كەز كەلگەن مەملەكەتىن ەلگە كەلۋگە شاقىرامىز.
جالپى تالىپتەردىڭ ايتۋىنشا، «تاليبان» وزگە ەلدەرمەن جاقسى قارىم- قاتىناس ورناتۋدى كوزدەيدى. سونىمەن قاتار سىرتقى كۇشتەردىڭ شابۋىل جاساۋىنا مۇمكىندىك بەرمەۋ دە باستى ماقساتتاردىڭ ءبىرى.
زابينۋللا مۋدجاحيد، «تاليبان» قوزعالىسىنىڭ رەسمي وكىلى:
- ءبىز مىقتى ەكونوميكانى، ساۋدا- ساتتىقتى، ديپلوماتيانى قالايمىز. ءبىراق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ ءتيىستى دەڭگەيدە باعالانعانىن دا قالايمىز. سوڭعى 102 جىلدىڭ ىشىندە ءبىز الەمگە ءۇشىنشى رەت ءبىزدىڭ ەل قۇلعا اينالمايتىنىن كورسەتىپ وتىرمىز. امەريكا، ەۋروپا جانە باسقا مەملەكەتتەرگە قويار تالابىمىز - بىزبەن ساياسي تۇرعىدا كەلىسىمگە كەلسىن. كۇش قولدانعىسى كەلەتىندەرمەن مۇلدە سويلەسپەيمىز، قولىمىزداعى قارۋدى تاستامايمىز. ءبىز كەز كەلگەن وزىق تەحنولوگيادان اسىپ تۇسەمىز.
وسى تۇستا اۋعانستاننىڭ جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەرى نە دەيدى؟ ولاردىڭ ايتۋىنشا، «تاليبان» بۇرىنعى قاتەلىكتەرىن قايتالار بولسا، ۇكىمەتتە ۇزاققا تۇرمايدى. تاقاۋدا يسلامابادتا پاكىستان پرەمەر- مينيسترىمەن جانە ۇكىمەتتىڭ باسقا دا مۇشەلەرىمەن كەزدەسكەن اۋعانستان دەلەگاتسياسى تالىپتەرگە وسىنداي ەسكەرتۋ جاسادى.
«تالىپتەردىكى تەك قۇرعاق ءسوز عانا. «تاليباننىڭ» راسىمەن دە، وزگەرگەنىنە كوز جەتكىزۋ ءۇشىن شامالى كۇتۋ كەرەك»، - دەيدى ولار.
حاليد نۇر، اۋعانستانداعى بەلگىلى ساياساتكەر اتتا مۇحاممەد نۇردىڭ ۇلى:
- «تاليبان» اۋعانستاندى كۇشپەن باسقارا المايدى. بيلىكتى كۇشپەن باسىپ الىپ، اۋعان جەرىنە بەلگىلى ءبىر ۋاقىت يەلىك ەتۋى مۇمكىن. ءبىراق ول ۇزاققا سوزىلمايدى. اۋعانستاندا تۇراتىن ءتۇرلى ەتنوستاردى، ەلدىڭ مادەنيەتىن ايەلدەر مەن بالا قۇقىعىن قۇرمەتتەسە، ءتۇبى جەڭىلىپ، ەلدەن قۋىلادى. قازىر «تاليبان» نە ايتسا دا، ول جاي عانا ءسوز كۇيىندە قالىپ وتىر. اتقارىلىپ جاتقان ءبىر ءىس جوق. جالپى ءوز باسىم تالىپتەر وزگەردى دەگەنگە سەنبەيمىن. وعان كۇمانىم بار.
***
ب ۇ ۇ تالىپتەرمەن كەلىسسوز جۇرگىزۋگە دايىن
بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى «تاليبانمەن» كەلىسسوز جۇرگىزۋگە دايىن. بۇگىن وتكەن باسپا ءسوز- ءماسليحاتىندا ۇيىمنىڭ باس حاتشىسى انتونيۋ گۋتەرريش وسىلاي دەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ءوزى بولماسا دا، اۋعانستاندا جۇرگەن ۇيىم وكىلدەرى «تاليبانمەن» تىعىز بايلانىستا. ءبىراق قاجەت بولسا، تالىپتەرمەن ءوزى دە تىكەلەي سويلەسۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.
بۇدان بولەك، گۋتەرريش بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ اۋعان حالقىن قولدايتىنىن جانە قاۋىپسىزدىك پەن تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن اۋعانستانداعى وكىلدىگى جۇمىسىن ارى قاراي جالعاستىرۋعا نيەتتى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
انتونيۋ گۋتتەريش، بۇ ۇ باس حاتشىسى:
- كىممەن جانە قانداي ماقساتپەن سويلەسۋ كەرەكتىگى انىقتالعان سوڭ تالىپتەرمەن جەكە سويلەسۋگە دايىنمىن. الدىڭگۇنى، كەشە مەن كاتاردىڭ پرەمەر- ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارىمەن جانە سىرتقى ىستەر مينيسترىمەن سويلەستىم. ءبىز كاتاردىڭ باستاماسىن قولدايمىز. اۋعانستاندا بىرلەسكەن ۇكىمەت قۇرىلادى دەپ سەنەمىن.
ءباسپاسوز جيىنىندا باس حاتشى كابۋل اۋەجايىنا دا توقتالدى. دالىرەك ايتقاندا، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى كابۋل اۋەجايىن باسقارۋدى ءوز موينىنا الادى دەگەن قاۋەسەتتى جوققا شىعاردى.
«حالىقارالىق اۋە ايلاعىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا قاراماستان، ول مۇمكىن ەمەس» ، - دەدى ول.
