قاجىمۇقان بالۋاننىڭ دوسى
اتالعان مەرەيتويلىق داتاعا بايلانىستى جۋىقتا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى جىل بويى اتقارىلاتىن ءىس- شارالار جوسپارىن بەكىتتى. وسى ورايدا، باياناۋىل وڭىرىندە ءومىر سۇرگەن قاجەكەڭنىڭ دوسى جايلى گازەت وقىرماندارىن حاباردار ەتسەك دەيمىز. بۇل فوتو ءبىزدىڭ قولىمىزعا ەرتەرەكتە تۇسكەن ەدى.. .
بەت- الپەتىنەن جىلى جىگەردىڭ جەلى ەسكەن، كوزقاراسى سۇستى بولماسا دا، تەرەڭ ويلى ەكەنى انىق، تۇمسىق استىنداعى قويۋ مۇرتى قوس ەزۋىن قاپتالداي جاپقان، باسىندا جەڭىل بورىك، كامزول ىشىنەن ءوڭىرى كەستەلى، بىتەۋ جاعالى كويلەك كيگەن مىنا سۋرەتتەگى ادامنىڭ اتى - سۋبەك قۋانىشبەك ۇلى ەكەن. سۇكەڭ اۋىل، ايماققا تانىمال شەبەر، ۇستا بولىپتى. بۇل كىسى 1919 -جىلى قانىش ساتبايەۆتىڭ باستاماسىمەن باياناۋىلدا اشىلعان مەكتەپتىڭ ۇستەل، ورىندىق، پارتالارىن جاساپ بەرگەنى تۋرالى ت. ورازوۆتىڭ «قانىشتىڭ جاستىق شاعى» اتتى شاعىن ەستەلىگىندە باياندالىپتى.
ال قاجىمۇقانمەن قالاي دوس بولىپ ءجۇر دەگەنگە كەلسەك، 1920 -جىلى 26-تامىزدا بۇكىل رەسەيلىك ورتالىق اتقارۋ كوميتەتى جانە حالىق كوميسسارلارى كەڭەسى ر س ف س ر قۇرامىندا «قازاق اۆتونوميالىق سوۆەتتىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىن قۇرۋ تۋرالى» دەكرەتتىڭ قابىلدانۋىنا ءبىر جىل تولۋىنا بايلانىستى 1921 -جىلى بايان وڭىرىندە ق. ساتبايەۆتىڭ ۇيىمداستىرۋمەن توي وتكەن ەكەن. وسى مەرەكەگە قۇرمەتتى قوناق رەتىندە قاجىمۇقان بالۋان دا شاقىرىلعان.
قاجەكەڭدى كۇتىپ الۋ ءىسىن سۋبەك ۇستا ءوز موينىنا الىپ، بالۋاننىڭ كۇتىمىن اسىرىپ، ويىن كورسەتكەندە قولداناتىن تەمىر قۇرالدارىن دا دايىنداپ وتىرعان. قاجەكەڭ حالىق الدىنا شىعىپ كەۋدەسىنە كولدەنەڭ سالعان تاستى سۋبەككە ۇرعىزىپ سىندىرتقان ەكەن. وسى وقيعانى كوزىمەن كورگەن ءماشھۇر- ءجۇسىپ كوپەي اتامىز:
...شالقاسىنان جاتتى دا،
توسەپ ءتوستى،
كەۋدەسىنە قويدىردى ءۇش پۇت تاستى.
پۇت جارىمداي بار شىعار
ەكى بالعا،
اقبوتاش، سۋبەك ۇستا قانداي كۇشتى.
كەزەك- كەزەك ەكەۋى ءدۇرس- ءدۇرس ۇردى،
جۇرت قورقىپ: «ءولىپ كەتەر» -
دەۋمەن تۇردى.
ءوزىنىڭ جانى بار ما، جوق پا؟ -
دەستى،
بيت شاققانداي كورمەدى،
قىراۋ قۇرلى... -
دەپ جازعان ەكەن.
بالۋاننىڭ ونەرىنە ءتانتى بولعان اقكەلىن، دالبا ەلى ەكى ءۇيىر جىلقى سىيعا بەرەدى. قاجەكەڭ اتتاناردا سۋبەك دوسىنا: «ولجامنىڭ جارتىسىن ال، ونى قالاماساڭ ونەرىممەن جيناعان مىنا سولكەبايلارىمنان (مەدال) تاڭداعانىڭدى بەرەيىن» ، دەيدى. ءبىراق سۋبەك ۇستانىڭ قالاۋى باسقاشا ەكەن: «قاجەكە مال سوقسا جەلدىكى، ايداسا جاۋدىكى. قازاقتان سىزدەي ۇل بۇدان كەيىن تۋار، تۋماس. اناۋ تاۋدان كوتەرىپ ءبىر ۇلكەن تاس اكەلىپ وسىندا ورناتىپ كەتىڭىز، قايراتىڭىزدىڭ كۋاسى بولسىن، دوستىعىمىزدىڭ مۇراتى بولسىن» دەيدى. دوسىنىڭ تىلەگىن قابىل العان بالۋان ەسىك الدىنداعى تاۋدان ءبىر تاستى كوتەرىپ اكەلىپ ءۇيىنىڭ ىرگەسىنە قويىپ بەرىپتى. بۇل تاس ءقازىر باياناۋىل اۋدانى ورتالىعىنداعى قانىش ساتبايەۆ مۇراجايىنىڭ الدىندا تۇر.
egemen.kz
