تۇماۋعا قارسى ەكپە، پ ت ر-تەست، ي ۆ ل- اپپاراتتارى - كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا تولقىنىنا دايىندىق قانداي
الايدا بيىل ۆاكسيناتسيالاۋ جۇمىستارى 15 كۇنگە ەرتە قولعا الىندى. وعان قاراشا مەن جەلتوقسان ايلارىندا كوروناۆيرۋس ىندەتىنىڭ جاڭا تولقىنىنىڭ ورىن الۋ قاۋپى سەبەپ بولىپ وتىر.
جالپى، 2019-2020 -جىلعى ەپيدەميولوگيالىق ماۋسىمدا ەلىمىزدە ج ر ۆ ي- مەن اۋىرعان 431120 ادام تىركەلگەن. 2.5 مىڭنان استام ناۋقاس زەرتحانالىق انىقتالعان تۇماۋعا شالدىققان. ونىڭ 284033 ى نەمەسە 61,4 پايىزى - 14 جاسقا تولماعان بالالار. سوندىقتان دا ۆيرۋسقا قارسى ەكپە جۇمىستارىن ەرتە باستاۋ ورىندى ەكەنى ءسوزسىز.
وسىعان وراي بۇگىن ەلورداداعى №6-قالالىق ەمحاناعا ارنايى كەلگەن ەلىمىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سوي رەسەيلىك «گريپپول+» ۆاكسيناسىن سالدىرىپ، ونىڭ قاۋىپسىز ەكەنىنە ءارى ج ر ۆ ي مەن تۇماۋدىڭ الدىن الاتىنىنا جۇرتشىلىقتىڭ كوزىن جەتكىزۋگە تىرىستى.
«جىل سايىن تۇماۋعا قارسى ۆاكسينا سالدىرۋعا تىرىسامىن. ءبىر جىلى ۆاكسيناتسيالاۋ كەزەڭىندە رەسپيراتورلىق اۋرۋمەن اۋىرعاندىقتان ەكپە الماعان ەدىم. ال جالپى جىل سايىن وسى ەمحاناعا كەلىپ ۆاكسينا الامىن، ءوزىمدى جاقسى سەزەمىن. ۆاكسينادان كەيىن اۋىرعاننىڭ وزىندە جەڭىل وتەدى. ءاربىر ەپيدەميولوگيالىق ماۋسىم قارساڭىندا وندىرىلەتىن رەسەيلىك «گريپپول+» ۆاكسيناسىن ساتىپ الامىز. بۇل ۆاكسينانى جىلدا الىپ كەلەمىز. ول وسى ماۋسىمدا قازاقستان اۋماعىندا بارىنشا باسىم بولىپ تۇرعان ۆيرۋس شتاممدارىن قامتيدى»، - دەدى ەكپە العاننان كەيىن ب ا ق وكىلدەرىنە سۇحبات بەرگەن مينيستر.
سونىمەن بۇگىننەن باستاپ قاراشانىڭ 15 ىنە دەيىن جالعاساتىن ەكپە جاساۋ ءۇشىن ەلىمىز رەسەيلىك «گريپپول+» ۆاكسيناسىنىڭ شامامەن 2,2 ميلليون دوزاسىن ساتىپ العان. بۇل رەسپۋبليكا تۇرعىندارىنىڭ 10 پايىزدان استامىن ۆاكسيناتسيالاۋعا جەتكىلىكتى. بۇعان قوسا، ۇجىمدارعا ۇيىمداستىرىلعان جەكە كابينەتتەردى اقىلى تۇردە حالىققا ەكپە جاساۋ ءۇشىن 1 ميلليونعا جۋىق دوزا ەكپە ساتىپ الىنادى. اقىلى ەكپەنىڭ قۇنى ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىنە بايلانىستى 3,5 مىڭ تەڭگەدەن باستاپ 4-4,5 مىڭ تەڭگەگە دەيىن بولادى. قۇرامىندا A (H3N2)، ا (H1N1) جانە B شتامدارىنا انتيگەنى بار ۆاتسينا تۇماۋعا قارسى ەرەكشە جوعارى يممۋنيتەت قالىپتاستىرادى.
تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناتسيا جەرگىلىكتى مەكەنجايى بويىنشا تىركەلگەن العاشقى مەديتسينالىق- سانيتارلىق كومەك ۇيىمدارىندا جۇرگىزىلەدى. ۆاكسيناتسيا سوزىلمالى اۋرۋلارى بار 18 جاسقا دەيىنگى بالالارعا؛ مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەرگە؛ جۇكتى ايەلدەرگە (جۇكتىلىكتىڭ 2-3 تريمەسترى)؛ جابىق مەكەمەلەردەگى ادامدارعا (بالالار ءۇيى، ءۇي، ينتەرنات)؛ مۇگەدەك ەرەسەكتەر مەن سوزىلمالى اۋرۋلارى بار بالالارعا جانە 60 جاستان اسقان قارت ادامدارعا سالىنادى.
ايتا كەتەرلىگى، كوروناۆيرۋس ۋشىعىپ تۇرعان كوكتەم ايلارىندا ەلىمىزدىڭ اۋرۋحانالارىندا وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارى جەتىسپەي دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەمىزدىڭ ماماندارىن ءبىراز ابىگەرگە سالعانى بەلگىلى. قايىرىمدى جانداردىڭ كومەگىمەن تالاي اپپارات ساتىپ الىنىپ، اۋرحانالارعا جەتكىزىلگەنى دە ەستە.
ال ەندى قاراشا مەن جەلتوقساندا كوروناۆيرۋستىڭ ەكىنشى تولقىنى سوقسا نە بولماق؟ وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتتارى جەتكىلىكتى مە؟ بۇل ساۋالدارعا جاۋاپ بەرگەن دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى الەكسەي سويدىڭ ايتۋىنشا، شامامەن 5 مىڭ وكپەنى جاساندى جەلدەتۋ اپپاراتىن ساتىپ الۋ جوسپارلانعان. بۇگىندە ونىڭ 3 مىڭنان استام قازاقستان اۋرۋحانالارىنا جەتكىزىلىپ ورناتىلعان. تاياۋ بىرنەشە اپتانىڭ ىشىندە قالعانى جەتكىزىلەتىن بولادى. اۋرۋحانالارعا تابىستالعان اپپاراتتىڭ 1,5 مىڭىن وتاندىق وندىرۋشىلەر شىعارعان.
«قازىر احۋال تۇراقتى. كورشىلەس ەلدەردە، اسىرەسە ەۋروپا وڭىرىندە، ت م د ەلدەرىندە اۋرۋ ءوسىمى بايقالادى. سوندىقتان ءبىز ءۇشىن وسى احۋالدى ۇستاپ قالۋ وتە ماڭىزدى. كورسەتكىشتەر جاقسى بولعانىنا قاراماستان توسەك- ورىن قورىن ۇلعايتىپ، ءدارى- دارمەك ساتىپ الىپ جاتىرمىز. جەكە قورعانىس قۇرالدارىمەن، ماسكامەن قامتاماسىز ەتەمىز. ءبىز ىندەتتىڭ كەلەسى تولقىنىنا دايىندالۋدامىز. ارينە، ءبىز ءۇشىن ونىڭ بولماعانى وتە ماڭىزدى. ەڭ باستى فاكتى - الەۋمەتتىك اراقاشىقتىق پەن ماسكا. اۋرۋدىڭ 30 پايىزى ماسكا تاعۋعا جانە 40 پايىزى الەۋمەتتىك اراقاشىقتىقتى ساقتاۋعا بايلانىستى ەكەنىن بىرنەشە مارتە ايتتىق. وسىنى ۇستانۋعا شاقىرامىز. ىندەت تولقىنىنىڭ بولۋىنا نە بولماۋىنا ءبىز ءوزىمىز ىقپال ەتەمىز. ءبىزدىڭ ءارقايسىمىز وسىناۋ احۋالعا ىقپال ەتە الامىز. قازىر دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە كەلەسى تولقىنعا دايىندىق پەن الدىن الۋ- ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى عانا بايلانىستى. ال قالعانى ءبىزدىڭ ءارقايسىمىزعا، ءجيى قارىم-قاتىناستا بولۋىمىزعا، ماسكا تاعۋىمىزعا بايلانىستى ەكەنى انىق»، - دەدى الەكسەي سوي.
اتالعان ەمحاناعا مينيسترمەن بىرگە كەلگەن ەلىمىزدىڭ باس مەملەكەتتىك سانيتار دارىگەرى ايجان ەسماعامبەتوۆا دا باق وكىلدەرىنىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرە كەلە 20-قىركۇيەكتەن كەيىن قاتاڭ كارانتين شارالارى ەنگىزىلەتىنىنە قاتىستى قاۋەسەتكە بايلانىستى پىكىر ءبىلدىردى.
«ماۋسىم- شىلدە ايىنداعى اۋرۋعا شالدىعۋعا قاراعاندا بۇگىندە ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدىڭ تۇراقتى ەكەنىن ايتا الامىز. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ اقپاراتىن، ياعني، رەسمي اقپاراتتاردى عانا پايدالانىڭىزدار. جيىن ءوتىپ، تالقىلاۋدان كەيىن قىركۇيەكتە كارانتين ەنگىزەدى دەپ جۇرگەندەرگە ايتارىم، مۇنداي رەسمي اقپارات جوق. بارلىعى دا ەپيدەميولوگيالىق احۋالعا بايلانىستى»، - دەدى باس سانيتار دارىگەر.
سونىمەن قاتار ول دەمالىس كۇندەرى قولدانىستا بولاتىن شەكتەۋ شارالارىن الىپ تاستاۋ ماسەلەسىنىڭ ازىرشە قاراستىرىلمايتىنىن ايتادى. جالپى، دەمالىس كۇندەرى ەلىمىزدەگى شەكتەۋ شارالارى شىنىمەن دە از. ياعني، بۇل كۇندەرى ادامدار كوپ جينالاتىن ساۋدا، ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىنىڭ، جابىق بازارلاردىڭ، فيتنەس- ورتالىقتاردىڭ، سپا-ورتالىقتاردىڭ جانە سۇلۋلىق سالوندارىنىڭ جۇمىسىنا تىيىم سالىنعان. مۇنان بولەك، قالا ىشىندە قوعامدىق كولىكتەردىڭ قاتىناۋىنا دا جەكسەنبى كۇنى عانا شەكتەۋ قويىلادى. بۇل كۇنى اۆتوبۋس پاركتەرى قوعامدىق كولىكتەردە زالالسىزداندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى.
« ءبىزدىڭ مىندەتىمىز - ەپيدەميولوگيالىق احۋال تۇراقتىلىعىن ساقتاۋ جانە اۋرۋدىڭ ودان ارى تومەندەۋىنە قول جەتكىزۋ»، - دەدى باس سانيتار دارىگەر.
ايتپاقشى، قازاقستان 2020 -جىلدىڭ قاڭتار ايىنىڭ سوڭىندا 2500 تەستتى جاساپ شىعارىپ، بىردەن پايداعا جاراتا باستاعان بولاتىن. ءتىپتى، قازاقستاندىق ماماندار ايىنا 50 مىڭ تەست جاساۋعا دا قاۋقارلى ەكەنى ايتىلعانى ەستە. الايدا، كوروناۆيرۋستى انىقتاۋعا ارنالعان قازاقستاندىق تەست ءبىر ورنىندا تۇرىپ قالعانداي. ءالى كۇنگە دەيىن رەسمي تىركەۋدەن دە وتپەگەن.
سونىڭ سالدارىنان ۇكىمەتتىڭ رەزەرۆىنەن قوماقتى قاراجات ءبولىپ، پ ت ر- تەستىنى شەتەلدەن الۋعا ءماجبۇرمىز. شەتەلدىك 1,2 ميلليون تەستىنى كوروناۆيرۋستىڭ جاڭا تولقىنىنا دايىندىق اياسىندا ساتىپ الىپ تا قويدىق. ال قازاقستاندىق تەستىڭ قاشان تىركەۋدەن وتەرى بەلگىسىز.
«نەگىزىنەن شەتەلدىك تەست جۇيەسىن ساتىپ الىپ جاتىرمىز. قازاقستاندىق تەست جۇيەسى ءالى تىركەۋدەن وتكەن جوق. ءتيىستى تىركەۋ پروتسەدۋراسىنان وتكەننەن كەيىن ولاردى ساتىپ الۋىمىز مۇمكىن»، - دەگەن ق ر د س م تاۋارلار مەن كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى تيمۋر سۇلتانعازييەۆ اتالعان تەست جۇيەسىنىڭ تەزىرەك تىركەۋدەن ءوتۋى ءۇشىن مينيسترلىك تاراپىنا كومەك تە كورسەتىلىپ جاتقانىن ايتادى. قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە پ ت ر- زەرتحانالىق تەستىلەۋ سانى ارتىپ كەلە جاتىر.
كوكتەمدە تاۋلىگىنە 25 مىڭ تەستىلەۋ جۇرگىزىلسە، تامىز ايىنىڭ سوڭىندا ونىڭ سانى 40 مىڭعا دەيىن جەتكىزىلگەن. وسى ايدا قوسىمشا 20 پ ت ر اپپاراتى ساتىپ الىندى. ال ۆەتەرينارلىق زەرتحانالار ەلىمىزدىڭ اۋداندارىندا اشىلدى. ەندى قازان ايىندا كۇنىنە 60 مىڭعا دەيىن پ ت ر- تەستىلەۋ وتكىزىلەتىن بولادى.
اۆتور: مارلان جيەمباي