تالاپكەرگە تالاپ كوبەيىپ تۇر
ال ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋدىڭ ۋاقىتى تاياپ كەلەدى. بيىلعى ۇ ب ت- نىڭ جۇگى بۇرىنعىدان ەكى ەسە اۋىر بولىپ تۇر. سەبەبى اتا-انا ەندى بالاسىنىڭ تەستىلەۋدەگى ناتيجەسىنە عانا ەمەس، ادام كوپ جينالاتىن جەردە ۆيرۋس جۇقتىرۋ قاۋپىنە دە قوسا قام جەيدى. بۇل ءبىر جاعىنان تەستىلەۋدى ۇيىمداستىرۋشى تاراپقا، ەكىنشىدەن ءومىر قاۋىپسىزدىك داعدىلارىن 11-12 جىل بويى قانشالىقتى يگەرگەنىن كورسەتەتىن تۇلەكتەرگە دە ۇلكەن سىناق بولماق.
ءسوز بەن ءىستىڭ اراسى
جالپى، الداعى ۇ ب ت- دا سانيتارلىق تالاپتاردىڭ قالاي ساقتالاتىنىن پرەمەر- ءمينيستردىڭ ورىنباسارى ەرالى توعجانوۆ جاقىندا وتكەن ونلاين بريفينگتىڭ بىرىندە: «بارلىق ۇ ب ت وتكىزۋ ورىندارى تەپلوۆيزور، دەزينفەكتسيالىق توننەل جانە اياقكيىمدى زارارسىزداندىرۋعا ارنالعان كىلەمشەلەر، مەديتسينالىق پۋنكتتەر، سانيتايزەرلەر، ماسكالارمەن قامتاماسىز ەتىلەدى»، دەپ ايتقان بولاتىن. سونداي- اق ە. توعجانوۆ ۇ ب ت- نى وتكىزۋدىڭ سانيتارلىق- ەپيدەميالىق تالاپتارى بويىنشا نۇسقاۋلىقتى ازىرلەۋ قاجەت ەكەنىنە، الەۋمەتتىك اراقاشىقتىقتى ساقتاۋ، سانيتارلىق تالاپتاردى مىندەتتى تۇردە ورىنداۋ، وقۋشىلاردى تەستىلەۋ ورىندارىنا جەتكىزۋدىڭ قاۋىپسىزدىك شارالارىن ۇيىمداستىرۋعا توقتالعان.
دەگەنمەن ءسوز بەن ءىستىڭ ساي كەلۋى ءدال قازىر ماڭىزدى ماسەلەگە اينالىپ تۇر. سەبەبى اتتەستات تاپسىرۋ ءراسىمىن وتكىزۋ بويىنشا دا ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى تاراپىنان ارنايى ۇسىنىم جاريالاعان ەدى. وندا: «راسىمگە ءاربىر تۇلەكپەن 1 نەمەسە 2 اتا- انا عانا قاتىسا الادى، ودان كوپ بولماۋى كەرەك. سونىمەن قاتار سانيتارلىق تالاپتار مەن ادامدار اراسىنداعى اراقاشىقتىق ساقتالىپ، شاراعا قاتىسۋشىلاردىڭ بارلىعى ماسكا تاعۋى ءتيىس»، دەپ كورسەتىلگەن-تىن. ءبىراق ماۋسىم ايىنىڭ 3-4 كۇندەرىنە بەلگىلەنگەن ءراسىمدى كورۋ ءۇشىن رەداكسيا ماڭىنداعى 1-2 مەكتەپتى سىرتتاي باقىلادىق. سوندا وقۋشىلاردىڭ اۋلادا توپ-توپ بولىپ جينالىپ تۇرعانىن كوردىك. ءارى ءبىرازى ماسكاسىز ءجۇر.
بۇل رەتتە اتا-انالاردىڭ از بولعانىن ايتا كەتكەن ءجون. ال وڭىرلەردەگى تانىس-تۋىستاردىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراتقان ۆيدەولارىنان تۇلەكتەردىڭ ەمىن- ەركىن ۆالس بيلەپ جۇرگەنى اراقاشىقتىقتىڭ قانشالىقتى دەڭگەيدە ساقتالعانىن انىق كورسەتەتىندەي. البەتتە، ومىردە ءبىر بولاتىن شارادا كوڭىلدەگىنى جاساعان جاقسى، الايدا ادامنىڭ ءومىرى بارىنەن ءبىرىنشى تۇرۋى ءتيىس.
ناقتى ناتيجەگە كەلگەندە وسىنداي ءسوز بەن ءىستىڭ الشاقتىعى، اتتەستات تاپسىرۋ راسىمىندەگى تاجىريبە ۇ ب ت- نى بيىل ەكى ەسە كۇشەيىپ تۇرعان تالاپقا ساي وتكىزۋگە ساباق بولا الا ما؟
دەزينفەكسيالاۋدىڭ 5 كەزەڭىنەن وتەدى
جوعارىداعى سالماقتى ساۋالمەن ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ديدار سماعۇلوۆقا حابارلاستىق. ول بىزگە بيىلعى تەستىلەۋدى وتكىزۋ دايىندىعىنا ەكى ەسە كۇش سالىپ جاتقانىن جەتكىزدى. بۇل جولعى ۇ ب ت-دا نەگىزگى تالاپتاردىڭ ءبىرى ەرەسەكتەردەن باستاۋ الىپ تۇرعانداي. سەبەبى الداعى تەستىلەۋدە ۇ ب ت وتكىزۋ پۋنكتىنىڭ اۋماعىندا اتا-انالاردىڭ، مۇعالىم جانە باسقا ادامداردىڭ بولۋىنا رۇقسات ەتىلمەيدى. ءبارىن باقىلاۋ ءۇشىن ءار اۋديتوريادان ونلاين ترانسلياتسيا جۇرگىزىلەدى. ۇ ب ت-عا تالاپكەرلەردى بارريكادتى لەنتالار ارقىلى 2 مەتر قاشىقتىقتى ساقتاي وتىرىپ وتكىزەدى.
«كوروناۆيرۋستىق ينفەكسيانىڭ تارالۋ قاۋپىن ازايتۋ ماقساتىندا اۋديتورياداعى تەستىلەۋگە قاتىسۋشىلاردىڭ سانى %50 عا قىسقارتىلدى، ولاردىڭ اراسىندا كەمىندە 2 مەتر قاشىقتىق ساقتالادى. سونىمەن قاتار تالاپكەر دەزينفەكتسيالاۋدىڭ 5 كەزەڭىنەن وتەدى. ءبىرىنشى توننەل ارقىلى ءتۇرلى ينفەكتسيادان بويىن تازارتادى، سودان سوڭ اياق-كيىمدەرىن ارنايى كىلەمشەمەن دەزينفەكتسيالايدى. ءۇشىنشى قولدارىنا انتيسەپتيك سەبەدى. ارتىنشا دەنە قىزۋىن ولشەتىپ، ماسكامەن قامتاماسىز ەتىلەدى. قاتىسۋشىلار اراسىنداعى 2 مەترلىك اراقاشىقتىق وتىراتىن ورىنداردا عانا ەمەس، تەستىلەۋگە كىرگىزۋدە دە ساقتالۋى ءتيىس»، دەيدى د. سماعۇلوۆ.
ۇلتتىق ءبىرىڭعاي تەستىلەۋ ورتالىعى ديرەكتورىنىڭ مالىمدەۋىنشە، ۇ ب ت وتكىزۋ جوسپارى ايماقتارداعى باس سانيتارلىق دارىگەرلەرمەن كەلىسىلگەن. مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر مەن جەدەل جاردەم ماشينالارىنىڭ كەزەكشىلىگى قاراستىرىلادى. وسىعان قوسا ۇ ب ت- نىڭ وتكىزىلۋ بارىسىن سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس اگەنتتىنىڭ جانىنان قۇرىلعان ارنايى مونيتورينگتىك توپ (ا م ت) باقىلايدى. بۇدان بولەك باقىلاۋ ىسىنە احۋالدىق جانە call-ورتالىقتار اتسالىسادى.
قانداي وزگەرىستەر كۇتىپ تۇر؟
ءبىر جىلدارى تالاپكەر قىزدىڭ ورنىنا تەست تاپسىرۋعا كىرگەن ستۋدەنت جىگىتتىڭ جايى جۇرتتى ءبىراز شۋلاتقان ەدى. ەندى تالاپكەرلەر ءوزىنىڭ ورنىنا ۇ ب ت- عا باسقا ادامدى كىرگىزە المايدى. ويتكەنى بيىلدان باستاپ تەستىلەۋ پۋنكتتەرىنىڭ كىرەبەرىسىندە تالاپكەر جەكە تۇلعانى بەت- الپەتىنەن تانيتىن (Face ID) باعدارلاما ارقىلى سايكەستەندىرۋدەن وتەدى.
بيىلعى ۇ ب ت- نىڭ ەكىنشى ءبىر ەرەكشە وزگەرىسى سەرتيفيكاتتا بولىپ تۇر. جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى ءبىلىم بەرۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ادىلەت تويبايەۆ بۇل تۋرالى: ۇ ب ت- داعى تاعى ءبىر وزگەرىس سەرتيفيكاتپەن بايلانىستى. ماۋسىم ايىندا وتەتىن تەستىلەۋدىڭ قورىتىندىسىندا بۇرىنعىداي قاعاز تۇرىندەگى سەرتيفيكات ەمەس، ەلەكتروندى سەرتيفيكات بەرىلەدى»، دەگەن- ءدى. ايتپاقشى سەرتيفيكاتپەن قوسا ءبىلىم گرانتىن بەرۋ تۋرالى كۋالىك تە ەلەكتروندى نۇسقادا بولماق.
پەداگوگيكالىق ماماندىقتارعا تاپسىراتىن تالاپكەرلەر ەندى ەڭ از دەگەندە 70 بالل جيناۋ كەرەك. بۇل شەشىم پەداگوگيكالىق ماماندىقتىڭ تارتىمدىلىعىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قابىلداندى. وسى تۇرعىدا پەداگوگيكالىق ماماندىقتار بويىنشا وقۋعا ءتۇسۋ ءۇشىن شەكتى باللدى 70 بالعا دەيىن كوتەرۋ قاراستىرىلعان. سونداي-اق پەداگوگيكالىق ماماندىقتاردا وقيتىن ستۋدەنتتەردىڭ شاكىرتاقىسى 42 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ارتادى.
ۇ ب ت- داعى تاعى ءبىر ەلەۋلى وزگەرىس كالكۋلياتورعا قاتىستى بولىپ وتىر. الداعى تەستىلەۋدى تاپسىرۋشىلار ۇ ب ت كەزىندە كالكۋلياتور قولدانا الادى. ۇلتتىق تەستىلەۋ ورتالىعى مۇنداي قادامعا اتا- انالاردىڭ قالاۋىمەن بارعانىن حابارلادى. ءبىراق تالاپكەردىڭ قالاعان قۇرىلعىنى ۇيىنەن الىپ كەلۋىنە بولمايدى. تەستىلەۋگە الىپ كىرۋگە بولاتىن قاراپايىم كالكۋلياتوردى تەك ۇ ب ت تاپسىرۋ ورىندارىندا عانا بەرىلەدى.
قازىرگى تاڭدا جاس بۋىن شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ تالاپكەرلەرگە بەرەتىن مۇمكىندىگىن پايدالانۋعا جانە ءتۇرلى الەمدىك ءبىلىم بايقاۋلارىندا باق سىناۋعا بەيىم. وسى رەتتە تالاپتى تالاپكەرگە ۇ ب ت- نى تاپسىرماي-اق ءبىلىم بەرۋ گرانتىنىڭ كونكۋرسىنا قاتىسۋعا جاعداي جاسالىپ وتىر. بۇل ءۇشىن تالاپكەر SAT، ACТ جانە IB حالىقارالىق ستاندارتتالعان تەستىلەۋلەردى تاپسىرىپ، سەرتيفيكات يەلەنگەن بولۋى كەرەك.
سەبەبى ۇلتتىق تەستىلەۋ ورتالىعى بيىل اتالعان تەستىلەردى تاپسىرعان تالاپكەردىڭ بالىن ۇ ب ت بالىنا اۋىستىرۋ شكالاسىن ەنگىزۋگە شەشىم قابىلدادى.
قوسا كەتەيىك، بيىل ۇ ب ت-نى 131 مىڭ 755 ادام تاپسىرادى. ونىڭ 111 مىڭ 109 ى بيىلعى بىتىرۋشىلەر بولسا، كوللەدج جانە وتكەن جىلعى بىتىرۋشىلەردەن 20 مىڭ 646 ءوتىنىم تۇسكەن. تالاپكەرلەردىڭ 98 مىڭ 169 ى تەستىلەۋدى (%74,5) قازاق تىلىندە، 33 مىڭ 368 ى (%25,3) ورىس تىلىندە جانە 218 ى (%0,2) اعىلشىن تىلىندە تاپسىرۋعا نيەتتى.
egemen.kz
