كەرەقارىس دەگەن ولشەم بە؟
ول شىناشاق، ەلى، بارماق، سىنىق سۇيەم، سۇيەم، شىنتاق ءتارىزدى ءارتۇرلى نارسەلەردىڭ ۇزىن- قىسقالىعىن، جۋان- جىڭىشكەلىگىن، قالىڭ- جۇقاڭدىعىن انىقتاپ- بىلۋگە قولدانىلاتىن مولشەر تۇرلەرىنىڭ ءبىرى.
قارىس - كەرە قارىس، قارىس سۇيەم، ءبىر قارىس تا سىنىق سۇيەم، ءبىر قارىس تا ءبىر ەلى مولشەرگە بولىنەدى. باس بارماق پەن ورتاڭعى ساۋساقتىڭ ءجاي عانا سوزىلۋىن قارىس، ال بۇل ەكەۋىنىڭ بارىنشا كەرىلۋىن كەرەقارىس دەيدى. باس بارماق پەن بالاڭ ۇيرەك، ياعني، سۇق ساۋساق ۇشتارىنىڭ اراسىن سۇيەم، باس بارماق پەن سۇق ساۋساقتىڭ ءۇش جاعىنداعى ەكى بۋىننىڭ بۇگىلىسى ارالىعىن سىنىق سۇيەم دەيدى.
بارماق - باس بارماقتىڭ، ەلى - ورتاڭعى ساۋساقتىڭ، شىناشاق - ءشۇلدىر شۇمەكتىڭ جۋاندىعىنداي. بۇلاردىڭ ەشقايسىسى ولشەمگە جاتپايدى. ولشەم - قاداق، ارشىن، مىسقال، كەز ءتارىزدى ناقتى، تۇراقتى بولادى. ال الاقان اينالاسىنداعى مولشەرلەر دە قادام، قۇلاش سياقتى ءار ادامنىڭ تۇلعا، بىتىمىنە قاراي ءارتۇرلى بولادى.
ماڭدايى كەرەكقارىس دەگەندە ادامنىڭ ماڭدايى ناقتى قارىستالىپ، ولشەنىپ تۇرعان جوق. ماڭدايدىڭ ۇزىندىعى، ەندىلىگى دەگەن ۇعىم جوق. بۇل - بەينەلى ءسوز. كەڭ ماڭدايلى دەگەندى اسىرەلەپ، بەينەلەپ ايتۋ.
ماسەلەن، اۋزى التى قارىس دەگەندە ازۋدىڭ ۇزىندىعى ەمەس، مىقتىلىپ بەينەلەنىپ تۇر. قازىنىڭ دا ۇزىنى مەن ەنىن ەشكىم ولشەمەيدى، قابىرعاعا بىتكەن مايدىڭ قالىڭدىعىن انىقتايدى. سونىمەن كەرەقارىس دەگەندەگى كەرە ءسوزى - كەرە ادىم، كەرە قۇلاش، كەرە سويلەۋ، كەرە شايناۋ، كەرە لاقتىرۋ، كەرە تارتۋ دەگەندەردەگىدەي كادىمگى كەرۋ (سوزۋ) مانىندەگى ءسوز.
«تانىس سوزدەردىڭ بەيتانىس سىرلارى» كىتابىنان
