باتىس قازاقستاندا كيىكتەر مالدىڭ ءشوبىن تاپتاپ جاتىر
وتكەن جىلعى اۆياساناق بويىنشا باتىس قازاقستان وبلىسىندا 230 مىڭداي كيىك بار دەلىنسە، بيىل كارانتينگە بايلانىستى ساناق وتكەن جوق. ءبىراق ماماندار ءبىر جىلدا بوكەن باسى جوق دەگەندە ەكى ەسە ارتقانىن ايتادى. كيىكتىڭ كوبەيۋى قۋانىشتى جايت بولعانىمەن جەلدەن جۇيرىك جانۋارلار اۋىل شارۋاشىلىعىنا ايتارلىقتاي زيان كەلتىرۋدە. ەلىمىزدە بوكەننىڭ بەتپاقدالا، ءۇستىرت جانە ورال دەپ اتالاتىن ءۇش پوپۋلياتسياسى كەزدەسەدى. سانى جونىنەن ەڭ كوبى سوڭعىسى. ەدىل- جايىق اراسىندا شامامەن جارتى ميلليونعا جۋىق كيىك بار كورىنەدى. وسى جەر قايىسقان قالىڭ كيىك نەگىزىنەن جانىبەك، كازتالوۆ اۋداندارىندا شوعىرلانعان. شارۋالار بوكەندى ءوز جەرىنەن ايداسا، «وحوتزووپروم» مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى كيىكتى قوزعاۋعا بولمايدى دەپ، ءتۇرلى اكىمشىلىك شارالارمەن قورقىتادى ەكەن.
ەسكەندىر ەلەمەسوۆ، شارۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى:
- وسى كوپ شارۋاشىلىقتار سودان زارداپ شەگىپ وتىر. ايداتتىرمايدى يا. شارۋاشىلىقتار كيىكتى جەرلەرىنەن ايداپ ءارى قاراي شىعارسا، ايداماڭدار، قوزعاماڭدار دەپ سولاي نەتەدى. ال ولاي بولمايدى عوي. ولاردىڭ دا جايىپ وتىرعان مالى بار، ءشوپ شاباتىن جەرى بار.
تۇياقتى جانۋار قوجالىقتاردىڭ شابىندىعىن تاپتاپ اۋىل شارۋاشىلىعىنا ەلەۋلى زيان كەلتىرۋدە. ءبىراق ونى ەسەپتەپ جاتقان ەشكىم جوق.
ەسكەندىر ەلەمەسوۆ، شارۋا قوجالىعىنىڭ جەتەكشىسى:
- الدىڭعى جىل ءبىر كولدەن 3 مىڭ رۋلون ءشوپ الدىق. بىلتىر سول جەردە 5 مىڭ كيىك جاتتى ءبارىن تاپاپ. بىزدەر نومايى 150 رۋلون ءشوپ الدىق. 3 مىڭ مەن 150 ءدىڭ ايىرماشىلىعى بار عوي. شىعىن كەلىپ وتىر ماسقارا.
شارۋالار شاعىمدارىن جوعارىعا بىرنەشە مارتە جولداپتى. ءبىراق ازىرگە ماسەلەنىڭ ءتۇيىنى تارقاتىلار ءتۇرى جوق. رەسمي ورگاندار بولسا، شارۋالار ءوز جەرىن وزدەرى قورىعانى ءجون دەيدى.
ساكەن دىلداحمەت، ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى كوميتەتىنىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى:
- كيىكتەر اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەرىنە كىرىپ جاتىر دەگەن اقپارات الىپ جاتىرمىز. بۇل رەتتە ءبىز جەرگىلىكتى ورگانداردى، اۋىل شارۋاشىلىقتاردى ەسكەرتكەن بولاتىنبىز. ەگەر دە سول كىسىلەردىڭ اۋماعىنا كىرىپ جاتسا، بارىنشا قورعاۋ مۇمكىن. ول جەرلەرگە ارنايى ۆوروتالار ما، مۇمكىن ورنىن قورشاي ما، سونداي قورشاۋ جاساسىن دەپ.
سونداي- اق، سوڭعى جىلدارى وبلىستىڭ وڭتۇستىك اۋداندارىندا كەنە كوبەيىپ كەتتى. پارازيتتەردىڭ كەسىرىنەن ءتورت تۇلىك، سونىڭ ىشىندە جىلقى مالى ءولىپ جاتىر. قانسورعىشتاردىڭ قاپتاۋىن شارۋالار كيىكتەن كورەدى. ماماندار مۇنى راستامايدى، ءبىراق جوققا دا شىعارمايدى.
زاكاريا تۇراليەۆ، ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار دۇنيەسى ينسپەكتسياسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى:
- وڭتۇستىك اۋدانداردا بىلتىرعى جىلى كەنە كوپ بولدى دەپ ايتۋعا بولادى. سەبەبى سول كەنەنىڭ كەسىرىنەن كيىك جانۋارى دا ولگەن فاكتىلەر بايقالدى، ءۇي جانۋارلارى دا. ءبىراق ەندى كەنەنى كيىك تاراتادى دەپ مەن بىلمەيمىن، ايتا المايمىن.
سايىن دالانىڭ ءسانى سانالاتىن اق بوكەننىڭ كوبەيۋى قۋانىشتى جايت. دەي تۇرعانمەن، ونىڭ ەكونوميكاعا وسىنداي زاردابى دا تيۋدە. ماماندار مۇنى بولدىرماۋ ءۇشىن كەلەشەكتە بوكەي وردا رەزەرۆاتىن قۇرۋ كەرەكتىگىن ايتادى. كۇنى بۇگىن 600 مىڭ گەكتار جەر رەزەرۆكە الىنىپ، تابيعي قورىقتىڭ عىلىمي جانە ەكونوميكالىق نەگىزدەمەسى ازىرلەنىپتى.
www.24.kz
