كوروناۆيرۋس: قازاقستان مەن الەمدەگى احۋالعا شولۋ
«الەمدە كوروناۆيرۋس بويىنشا جاعداي كۇندە قۇبىلىپ تۇر. ق ح ر- دا جاعداي تۇراقتى بولسا، باسقا ەلدەردە جاعداي كۇردەلەنىپ بارادى. مىسالى، كەيىنگى كەزدەرى يران رەسپۋبليكاسىندا جاعداي كۇردەلى. رەسمي تۇردە وندا 42 وقيعا تىركەلىپ، 12 ادام قايتىس بولعان. وڭتۇستىك كورەيادا 10 ءولىم-ءجىتىم وقيعاسى، يتاليادا – 10، گونكونگتا - 2 جاعداي تىركەلدى»، - دەيدى ج. بەكشين.
ال اتالمىش ينفەكتسيا شىققان قىتاي ەلىندە سوڭعى مالىمەتتەر بويىنشا 78064 ادام ۆيرۋسقا شالدىققان، 2715 ادام كوز جۇمدى. ق ح ر دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرى بويىنشا مەملەكەتتىك كوميتەتى سارسەنبى 26- اقپاندا 406 جاڭا كورناۆيرۋس جۇقتىرعان ادامدى انىقتادى، ال سەيسەنبى كۇنى 52 ادام وسى ينفەكتسيادان قايتىس بولدى. ءولىمنىڭ بارلىعى حۋبەي پروۆينتسياسىندا (ورتالىق قىتاي) تىركەلگەن.
دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ىندەت تاراعان مەملەكەتتەردى ءۇش ساناتقا ءبولىپ، قازاقستان ازاماتتارىنا بىرنەشە ەلگە بارماۋ جونىندە كەڭەس بەردى.
بۇرىن ءبىرىنشى ساناتتا تەك ق ح ر بولسا، بۇل تىزىمگە وڭتۇستىك كورەيا، جاپونيا، يتاليا، يران، قىتايدىڭ ارنايى اكىمشىلىك ايماقتارى - گونكونگ، ماكاو، تايۆان ايماعى ەنگىزىلدى. بۇل ەلدەردەن كەلگەن ازاماتتار 1- ناۋرىزدان باستاپ، ۇيدە كارانتينگە وقشاۋلانادى. ولار ءوز مەكەنجايى بويىنشا وقشاۋلانادى. كۇندەلىكتى جەرگىلىكتى دارىگەرلەر وسى ازاماتتاردى قاراپ شىعادى.
قاۋىپتىلىگى جاعىنان ەكىنشى ساناتتا ءۇش مەملەكەت بار - سينگاپۋر، تايلاند، مالايزيا. ال ءۇشىنشى ساناتقا - ۆەتنام، گەرمانيا، اۋستراليا، ا ق ش، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، كانادا ەنگىزىلدى. بۇل ەلدەردەن كەلىپ جاتقان ازاماتتار ەركىن جۇرەدى، شارۋالارىمەن اينالىسا الادى. ءبىراق، ولاردىڭ جاعدايىن مەديتسينالىق قىزمەتكەرلەر تەلەفون ارقىلى كۇنارا ءبىلىپ تۇرادى.
ق ر سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە سايكەس، قازىرگى ۋاقىتتا وڭتۇستىك كورەيادا - 34 مىڭ، جاپونيادا – 180، يراندا – 170 كە جۋىق قازاقستاندىق بار. وسى ۋاقىتقا دەيىن ۋحاننان 300 گە تارتا قازاقستاندىقتار مەن شەتەلدىكتەر جەتكىزىلىپ، كارانتيننەن وتكىزىلگەن. ولاردان كوروناۆيرۋس تابىلعان جوق. قازىر دە قىتايدان كەلەتىن ازاماتتارعا كارانتين ەنگىزىلەتىن بولادى. 20- اقپاننان باستاپ 160 ادام كارانتيندە جاتىر. ولاردىڭ ىشىندە وتانداستارىمىزبەن بىرگە ق ح ر- دىڭ دا، وزگە ەلدەردىڭ دە ازاماتتارى بار.
سونىمەن بىرگە، كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا بايلانىستى قازاقستان وڭتۇستىك كورەيا مەن يرانعا اۋە رەيستەرىن شەكتەيدى. وڭتۇستىك كورەيا كوروناۆيرۋس قاۋپى جاعىنان ءبىرىنشى ساناتقا ەنگىزىلدى. وندا 1146 ادام كوروناۆيرۋس جۇقتىرىپ، 11 ادام كوز جۇمدى. 1- ناۋرىزدان باستاپ ەكى ەل اراسىنداعى اۋە قاتىناسى 9 رەيستەن 3 رەيسكە دەيىن ازايادى. ال يراندا كوروناۆيرۋسقا قاتىستى 42 وقيعا تىركەلسە، ونىڭ 12 ادام قايتىس بولدى. تۇركيا، پاكىستان، ومان، اۋعانستان سىندى ەلدەر يرانمەن اۋە قاتىناسىن ۋاقىتشا شەكتەگەن ەدى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ق ر ينۆەستيتسيا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ جانە سىرتقى ىستەر مينيسترلىكتەرىمەن بىرلەسىپ، وزگە مەملەكەتتەرمەن دە اۋە قاتىناسىن شەكتەۋدى قاراستىرىپ جاتىر.
بۇل رەتتە قازاقستان مەن قىتاي اراسىندا جۇك تاسىمالىنىڭ توقتاماعانىن اتاپ وتكەن ءجون.
«جۇك تاسىمالىمەن اينالىساتىن قىزمەتكەرلەرگە، ونىڭ ىشىندە جۇرگىزۋشىلەرگە قاتىستى ەش قاۋىپتىڭ جوقتىعىن انىقتادىق. گازبەن اينالىساتىن كولىك جۇرگىزۋشىلەرى ءۇشىن دە قاۋىپ جوق. ولار كەدەندىك ايماققا ەكى ساعاتقا كىرەدى جانە قازاقستانعا وتپەيدى. باسقا دا اۋىر جۇك كولىكتەرى جۇرگىزۋشىلەرى شەكارا ايماعىندا تۇر. قىتايلىق تاراپتان دا، ءبىزدىڭ تاراپتان دا شارالار قابىلداپ جاتىر. كولىك جۇرگىزۋشىلەرى باقىلاۋعا الىنعان. تەكسەرۋ جۇمىستارى كۇنىنە ەكى رەت جۇرگىزىلەدى»، - دەدى جانداربەك بەكشين.
ودان بولەك، جانداربەك بەكشين كاسىپورىندار مەن قوعامدىق ورىنداردىڭ دەزينفەكتسيالىق رەجيمىن كۇشەيتۋدى سۇرادى. دەزينفەكتسيالىق رەجيمدى كۇشەيتىپ، بارلىق قوعامدىق ۇيىمداردا قول جۋۋعا جاعداي جاسالۋى كەرەك. مىندەتتى تۇردە سۇيىق سابىن قويىلۋى ءتيىس. اسىرەسە، سۋپەرماركەتتەر مەن مەديتسينالىق مەكەمەلەردە دەزينفەكتسيالىق رەجيم ساقتالىپ، ساعات سايىن ەسىك تۇتقالارى مەن باسپالداق ماڭايى تازارتىلىپ تۇرۋى كەرەك.
الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى اسا قاجەتتىلىك بولماسا ادام كوپ جينالاتىن جەرلەرگە بارماۋ قاجەتتىگىن ەسكەرتتى. قالاداعى بارلىق مەديتسينالىق ۇيىمدار جەكە قورعانۋ قۇرالدارىمەن تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن.
سونداي-اق، كوروناۆيرۋستىڭ ورشۋىنە بايلانىستى ءبىرقاتار حالىقارالىق سپورتتىق ويىندار كەيىنگە شەگەرىلىپ، وزگە قالالارعا اۋىستىرىلدى.
وڭتۇستىك كورەيانىڭ سەۋل قالاسىندا 13-15- ناۋرىز كۇندەرىنە جوسپارلانعان شورت-ترەكتەن الەم چەمپيوناتى وتپەيتىن بولدى. بۇل ەلدە كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى 1146 ادامعا جەتتى.
كۇرەس تۇرلەرىنەن ازيا ايماقتىق وليمپياداعا ىرىكتەۋ تۋرنيرى قىتايدان قىرعىزستانعا اۋىستىرىلدى. نەگىزگى جوسپار بويىنشا توكيو وليمپياداسى قارساڭىنداعى ايماقتىق ليتسەنزيالىق تۋرنير قىتايدىڭ سيان قالاسىندا ءوتۋى ءتيىس بولاتىن. الايدا، قىتايداعى كوروناۆيرۋستىڭ ورشۋىنە بايلانىستى بۇل باسەكە قىرعىزستاننىڭ بىشكەك قالاسىنا اۋىستىرىلدى. ەندى، كۇرەس تۇرلەرىنەن ازيا ايماقتىق ليتسەنزيالىق تۋرنيرى 2020-جىلدىڭ 27-29- ناۋرىزى ارالىعىندا بىشكەكتە وتەتىن بولدى.
بوكستان 2020 -جىلعى توكيو وليمپياداسىنا ازيا/تىنىق مۇحيت ايماعى ەلدەرىنىڭ ايماقتىق ىرىكتەۋ تۋرنيرى مەن تاەكۆوندودان 10-12- ءساۋىر كۇندەرى ۋسي قالاسىندا بولاتىن تاعى ءبىر ليتسەنزيالىق جارىس يوردانيانىڭ اممان قالاسىنا اۋىستىرىلدى.
يتاليادا ەۋروپا ليگاسىنىڭ 1/16 فينالىنىڭ «ينتەر» - «لۋدوگورەتس» كوماندالارى اراسىندا بولاتىن قارىمتا ويىنى جانكۇيەرسىز وتەدى. ۆيرۋستىڭ تارالۋىنا بايلانىستى يتاليالىق ا سەرياسىنىڭ 25 تۋرىنىڭ ءتورت ماتچى توقتاتىلعان ەدى. سونداي-اق اۋەسقوي جانە جاستار ليگاسىندا 42 ماتچ كەيىنگە قالدىرىلدى. يتاليا كوروناۆيرۋس جۇقتىرعاندار سانى بويىنشا قىتاي مەن وڭتۇستىك كورەيادان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىندا تۇر.