دومبىرانىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ناعىز قازاق قازاق ەمەس، ناعىز قازاق - دومبىرا.

قادىر اقىننىڭ ايتىپ كەتكەن ءبىر اۋىز ءسوزى قازاق ءۇشىن ومىرشەڭ ۇعىمعا اينالدى. قازاق پەن دومبىرا ەگىز ۇعىم ىسپەتتەس. سودان بولسا كەرەك، قازاقتا دومبىرانىڭ ءتۇرى دە، جاساۋ ءتاسىلى دە كوپ.

عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە قازاقتا دومبىرانىڭ 20 دان استام ءتۇرى بار. ولاردىڭ كەيبىرى كونە تۇرلەرى بولسا، ەندى ءبىرى - جاڭاسى. دومبىرا جاساۋدىڭ ۇزدىگى، وسى كۇنگە دەيىن 3 مىڭعا جۋىق دومبىرا جاساعان، تانىمال پروفەسسور جولاۋشى تۇردىقۇلوۆتىڭ ايتۋىنشا، كونە اسپاپتى جاساۋ ءىلىمى عاسىرلار بويى اتادان بالاعا مۇرا بولىپ بەرىلىپ وتىرعان.

سودان تۇرلەرى كوبەيىپ كەتكەن كورىنەدى. قازىرگى تاڭدا دومبىرانىڭ كەلەسىدەي تۇرلەرى بار: ءان مەن كۇي دومبىراسى، تورسىق، تۇمار، كەڭ شاناقتى، شىڭكىلدەك، بالدىرعان، بالاشىق، اشا، ءۇش ىشەكتى، قۋىس مويىن، شەرتەر، ت. ب.

وتكەن عاسىردان بەرى قولدانىسقا ەنگەن وركەستر دومبىرالارى تاعى بار:

قوڭىر داۋىستى (الت)، جىڭىشكە داۋىستى (پريما)، اششى داۋىستى (سەكۋندا) باس دومبىرالار (ەكى نۇسقاسى)، قوزىقۇيرىق.

ال دومبىرانىڭ كەڭ قولدانىلاتىن تۇرلەرى جايلى ءسوز قوزعاردا جازۋشى، كۇيشى، قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلى تالاسبەك اسەمقۇلوۆتىڭ «دومبىراعا ءتىل بىتسە» اتتى ەڭبەگىنە توقتالىپ وتكەن ءجون. كۇيشىنىڭ ايتۋىنشا، قازاق اراسىندا كەڭ تاراعان دومبىرانىڭ ەكى ءتۇرى بار:

ءبىرى - قاۋاق دومبىرا، ەكىنشىسى - قالاق دومبىرا.

باتىس قازاقستان، قاراقالپاقستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان، اۋعانستاندا كەڭ تارالعانى - قاۋاق دومبىرا.

ال ورتالىق قازاقستان، جەتىسۋ، سەمەي وڭىرىندە تاراعان دومبىرا - قالاق دومبىرا. ونىڭ ءۇشى ءتۇرى بار: يىقتى، ءبۇيىرلى، ساۋىرلى دومبىرا. دومبىرا - تۇركى حالىقتارىنا ورتاق كونە اسپاپ.

قازاقتاعى «دومبىرا» ءسوزى باشقۇرتتاردا «دومبىرا»، تاجىكتەردە «دومبۋراك»، بۋرياتتاردا «دومبرو»، موڭعولداردا «دومبور»، تۇرىكتەردە «تومبرا» دەپ اتالادى.

Massaget.kz