سيقىرلى كىتاپ
بالالارىنىڭ بۇزىقتىعى، كۇيەۋىنىڭ از اقشا تاباتىنى، جۇمىسىنداعى بىتپەيتىن قيىندىقتار ايەلدى قاتتى قالجىراتىپ جىبەرىپتى. ايەل «مەنىڭ ءومىرىم سونداي سۇرىقسىز، ال باسقالار باقىتقا بولەنىپ ءومىر سۇرۋدە» دەپ ويلاپ، ءوز- ءوزىن تۇقىرتا بەرىپتى.
ءبىر كۇنى ايەل كوڭىلى قۇلازىپ جۇمىستان قايتىپ كەلە جاتىپ، سيقىرلى كىتاپ ساتاتىن ادامدى جولىقتىرىپتى. ول كىسى ايەلگە «سيقىرلى كىتابىن» ۇسىنادى. «ايەل باقىتىنىڭ قۇپياسى» دەگەن جازۋدى كورگەن ايەل ءبىر ءسات ويلانىپ قالادى. سورەدە ءۇش كىتاپ تۇر ەدى: «ارىز- شاعىم كىتابى»، «كوز جاسىنىڭ كىتابى»، «العىس كىتابى». ايەل ويلانباستان «ارىز- شاعىم كىتابىن» ساتىپ الىپ، وزىنە ۇنامايتىن نارسەلەردى جازۋ ءۇشىن ۇيىنە اسىعادى.
تۇنىمەن ومىرىنە شاعىمدانعان ايەل كىتاپتى سوڭعى بەتىنە دەيىن تولتىرىپ تاستايدى. تاڭەرتەڭ ۇيقىدان ويانعان ايەل ءومىرىنىڭ جاقسى جاققا وزگەرگەنىن كۇتەدى. ءبىراق ول بالالارىنىڭ كۇندەگىدەن دە تەنتەك بولىپ، ءبىر- بىرىمەن توبەلەسىپ، كۇيەۋىنىڭ ايەلىن كوزىنە دە ىلمەي، اپىل- عۇپىل جينالىپ جۇمىسىنا كەتىپ بارا جاتقانىن كورەدى. وعان قوسا باسى دا كوتەرتپەي اۋىرىپ جاتىر ەكەن. كوڭىلسىز ايەل قاباعى ءتۇيۋلى كۇيى جۇمىسىنا كەتەدى. جۇمىستا باستىعىنان سوگىس الىپ، ارىپتەستەرىمەن سوزگە كەلىپ قالىپتى. كوڭىلسىز ايەل «وسى ما باقىتتى ەتەم دەگەنى؟ !» دەپ ەندى سيقىرلى كىتاپ ساتۋشىسىنا رەنجي باستايدى. ءسويتىپ ساتۋشىعا كەلەدى، ول بولسا، «ەندى ەكى كىتاپ قالدى، قالاعانىڭدى تاڭدا» دەيدى. ايەل «كوز جاسى كىتابىن» تاڭداپ، «ءبىر شەرىمدى تارقاتىپ جىلايىنشى» دەپ ۇيىنە كەتەدى. ۇيىنە شارشاپ- شالدىعىپ ارەڭ جەتكەن ايەل كىتاپتى اشىپ، وقۋعا اسىعادى. كىتاپتى اشىپ قالعانى سول ەدى، ايەل ەسىنەن تانىپ قالا جازدايدى. ويتكەنى كىتاپتا بىردە- ءبىر ءسوز جوق ەدى! كينوداعىداي وزىنە بەيتانىس ادامداردىڭ ءومىرى كوز الدىنان ءوتىپ جاتادى. الدىمەن ايەل جالعىزدىقتان جاپا شەككەن ادامداردى كورەدى. بىرەۋى ءومىر بويى تۇرمىس قۇرا الماعان ايەل بولسا، ەكىنشىسى كۇيەۋىنەن ەرتە ايىرىلىپ، جەسىر قالعان جاس كەلىنشەك.. . بۇل ايەلدەر كۇيەۋىمەن ءبىر كۇن بىرگە بولۋ ءۇشىن قولىنداعى بار التىنىن بەرۋگە دايىن ەدى. كىتاپتىڭ ەكىنشى پاراعىنان انا بولا الماعان باقىتسىز بەيباقتى كورەدى. تاۋسىلمايتىن كوز جاسى، تىلەك- ارمان، كۇردەلى وتا، جانعا باتقان اۋرۋ، ءتۇڭىلۋ، كۇتۋ.. . ءۇشىنشى پاراقتا جازىلمايتىن دەرتكە شالدىققان ادامداردىڭ تاعدىرى ايەلدىڭ كوز الدىنان ءوتىپ جاتادى.
بىرەۋى ءومىر بويى تۇرمىس قۇرا الماعان ايەل بولسا، ەكىنشىسى كۇيەۋىنەن ەرتە ايىرىلىپ، جەسىر قالعان جاس كەلىنشەك... بۇل ايەلدەر كۇيەۋىمەن ءبىر كۇن بىرگە بولۋ ءۇشىن قولىنداعى بار التىنىن بەرۋگە دايىن ەدى. كىتاپتىڭ ەكىنشى پاراعىنان انا بولا الماعان باقىتسىز بەيباقتى كورەدى. تاۋسىلمايتىن كوز جاسى، تىلەك- ارمان، كۇردەلى وتا، جانعا باتقان اۋرۋ، ءتۇڭىلۋ، كۇتۋ.. . ءۇشىنشى پاراقتا جازىلمايتىن دەرتكە شالدىققان ادامداردىڭ تاعدىرى ايەلدىڭ كوز الدىنان ءوتىپ جاتادى. بىرەۋى ءار تىنىستاعان سايىن جانى قينالسا، ەكىنشىسى ءومىرىنىڭ سوڭعى ءساتىن جاقىندارىمەن وتكىزىپ قالۋعا تىرىسۋدا، ءۇشىنشىسى جاقسىلىقتان كۇدەر ءۇزىپ كەرەۋەتتە سۇلق ءتۇسىپ جاتىر ەدى.. . قولى دىرىلدەپ، كومەيىنە وكسىك تىعىلعان ايەل كەدەي، ءۇي- كۇيسىز، اش-جالاڭاش، ءولىم اۋزىندا جاتقان، سوعىستىڭ قاق ورتاسىندا جۇرگەن ادامداردى كوردى.
كىتاپتى جاپقان ايەل وكىرىپ جىلاپ جىبەرەدى. جىلاعان سايىن جۇرەگى تازارىپ، جاقسى نارسە ويلاي باستايدى. «ماعان كوپ بايلىق بەرىلىپتى، قالايشا قادىرىن بىلمەگەم؟!» دەپتى ايەل وزىنە-ءوزى. تاڭ اتا سالىسىمەن ايەل الگى ساتۋشىعا قايتا كەلىپتى. ساتۋشىدان كەشىرىم سۇراپ، كەتۋگە ىڭعايلانعاندا، ساتۋشى وعان ءۇشىنشى كىتاپتى ۇسىنىپتى. بۇل - «العىس كىتابى» ەدى. كىتاپتى العان ايەل ءبىرىنشى بەتىن اشىپ، وعان: «ەڭ دانىشپان، ەڭ مەيىرىمدى ساتۋشىعا ءومىرىمدى وزگەرتكەنى ءۇشىن راقمەت ايتامىن» دەپ جازىپتى. وسىلايشا جۇرەگى جىلىلىققا تولىپ، كوڭىلى الىپ-ۇشقان ايەل ۇيىنە كەلىپ، كوز جاسىن سىعىمداپ وتىرىپ، «العىس كىتابىن» تولتىرا بەرىپتى. ويلاپ قاراسا، ءومىرىنىڭ ءتاتتى ءساتى مەن العىس بىلدىرۋگە تۇراتىن ادامدار شەكسىز كوپ ەكەن.
تاڭەرتەڭ ۇيقىسىنان ويانعان ايەل سىقىلىقتاپ كۇلگەن بالالارى مەن جانارى نۇرعا تولعان كۇيەۋىن كورەدى. كۇيەۋى مەن بالالارى ايەلدى قۇشاقتاپ، بەتىنەن ءسۇيىپ، جاقسى تىلەكتەرىن ايتا باستاعان ساتتە ايەل دە جىلدار بويعى مۇڭ-قايعىسىن، وكپە-رەنىشىن ارتقا تاستاپ، ءومىرىن جاڭا پاراقتان باستاعانداي كۇي كەشىپتى. مىنە، ايەل باقىتى دەگەنىمىز - وسى.
ومىرىڭىزگە ريزا بولماي، ءوزىڭىزدى، اينالاڭىزدى جەك كورسەڭىز، جۇرەگىڭىز دە تىنىش بولمايدى. ال جاقسى ءسوز بەن العىستى قانشالىقتى ءجيى ايتساڭىز، ءومىرىڭىز تىنىشتىققا، باقىتقا، ساتتىلىككە تولادى!
