بۇگىن قازاق ءتىلى ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى قۇدايبەرگەن جۇبانوۆتىڭ تۋعان كۇنى
ەسىمدەر
120 جىل بۇرىن (1899-1938) قازاق ءتىلى ءبىلىمىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، تۇركىتانۋشى، پەداگوگ-اعارتۋشى، پروفەسسور قۇدايبەرگەن قۋان ۇلى جۇبانوۆ دۇنيەگە كەلدى.
اقتوبە وبلىسى تەمىر اۋدانىندا تۋعان. ەلەكتەگى (ورىنبور وبلىسى) ەكى كلاستىق ورىس ۋچيليشەسىن، ورىنبورداعى «حۋساينيا» مەدرەسەسىن، سانكت-پەتەربۋرگ شىعىس تانۋ ينستيتۋتىنىڭ تولىق كۋرسىن، كسرو عىلىم اكادەمياسى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى اسپيرانتۋراسىن بىتىرگەن.
تەمىر قالاسىنداعى ۋەزدىك وقۋ ءبولىمىنىڭ، اقتوبە گۋبەرنيالىق وقۋ بولىمىندە نۇسقاۋشى- ادىسكەر جانە پەدتەحنيكۋمىنىڭ وقىتۋشىسى، قازاق ك س ر وقۋ حالىق كوميسسارياتىنىڭ عىلىمي جانە وقۋ- ادىستەمە كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى قازاق ءتىلى جانە ادەبيەتى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ك س ر و عىلىم اكادەمياسىنىڭ قازاقستان بولىمشەسىنىڭ سەكتور مەڭگەرۋشىسى، مەملەكەتتىك تەرمينكوم ءتوراعاسى قىزمەتتەرىن اتقارعان.
جۇبانوۆتىڭ ءتىل ءبىلىمى بويىنشا جازعان ەڭبەكتەرى قازاق ءالىپبيى مەن ورفوگرافياسى ماسەلەلەرىنە ارنالعان.
«كومەكشى ەتىستىكتەر مەن كۇردەلى ەتىستىكتەر»، «قازاق تىلىندەگى بىرىككەن سوزدەردىڭ جاسالۋى»، «قازاق ءتىلىنىڭ عىلىمي گرامماتيكاسىنىڭ ماتەريالدارى»، «فونەتيكا»، «قازاق ءتىلىنىڭ عىلىمي كۋرسى جونىنەن لەكسيالار»، «قازاق ءتىلى فونەتيكاسىنىڭ تاريحىن زەرتتەۋگە كىرىسپە»، «قازاق سويلەمىندەگى سوزدەردىڭ ورىن ءتارتىبى»، «جاڭا گرامماتيكانىڭ جاڭالىقتارى جايىنان»، «بۋىن جىگىن قالاي اجىراتۋعا بولادى»، ت. ب. ەڭبەكتەرى - قازاق ءتىل ءبىلىمى تەورياسىن جاساۋ جانە ونى دامىتۋعا قوسىلعان ۇلكەن ۇلەس.
لاتىن الىپبيىنە نەگىزدەلگەن قازاق ورفوگرافياسىن جاساۋعا قاتىستى. «تەرمين سوزدەردىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى»، «قازاق ادەبي ءتىل تەرمينولوگياسىنىڭ ماسەلەلەرى» اتتى ەڭبەكتەر جازدى. رەسپۋبليكا حالىق اعارتۋ كوميسسارياتىنىڭ كوللەگيا مۇشەسى، ك س ر و-عا قازاقستان بولىمشەسى ءتورالقاسىنىڭ، بىرنەشە عىلىمي كەڭەستەر مەن قوعامداردىڭ مۇشەسى بولعان. حالىق اعارتۋ ىسىندەگى ەڭبەگى ءۇشىن «قازاقستاننىڭ 15 جىلدىعى» بەلگىسىمەن ماراپاتتالعان. 1938 -جىلى «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن اتىلىپ، 1957 -جىلى كسرو جوعارعى سوتى سوعىس كوللەگياسىنىڭ ۇكىمىمەن اقتالدى.
58 جىل بۇرىن (1961) قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارعى سوتىنىڭ سۋدياسى سارا ازىمبەك قىزى جارمۇحامبەتوۆا دۇنيەگە كەلدى.
سەمەي (قازىرگى شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ) دۇنيەگە كەلدى. س. م. كيروۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىن (زاڭگەر) ءتامامداعان.
ەڭبەك جولى: ادۆوكات تاعىلىمگەرى، سەمەي وبلىسى ادۆوكاتتار القاسىنىڭ ادۆوكاتى (1983-1992)، سەمەي وبلىستىق تورەلىك سوتى سۋدياسىنىڭ ماىندەتتەرىن اتقارۋشى، سۋدياسى (1997-1998)، شىعىس قازاقستان وبلىستىق سوتىنىڭ سۋدياسى (1997-1998)، سەمەي قالالىق سوتىنىڭ سۋدياسى (1998-2001)، استانا قالاسى ۇيىمداستىرۋ- تالداۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى (2001-2005)، ق ر جوعارعى سوتىنىڭ ۇيىمداستىرۋ- تالداۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى (2005-2006)، شىعىس قازاقستان وبلىستىق سوتىنىڭ ازاماتتىق ىستەر جونىندەگى القاسىنىڭ ءتورايىمى (2006-2009)، استانا قالاسىنداعى ەسىل اۋداندىق سوتىنىڭ ءتورايىمى (2009-2012)، استانا قالاسىنداعى كامەلەتكە تولماعاندار ىستەرى جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتىنىڭ ءتورايىمى (2012-2014)، استانا قالالىق سوتىنىڭ سۋدياسى (2014-2015).
قازىرگى قىزمەتىندە - 2015 -جىلدىڭ جەلتوقسان ايىنان باستاپ.
«قازاقستان كونستيتۋتسياسىنا 10 جىل»، «استانانىڭ 10 جىلدىعى» مەدالدارىمەن ماراپاتتالعان.
57 جىل بۇرىن (1962) ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى مەرەكە قۇدايبەرگەن ۇلى پىشەمبايەۆ دۇنيەگە كەلدى.
پاۆلودار وبلىسىندا تۋعان. وسكەمەننىڭ جول قۇرىلىسى ينستيتۋتىن، قازاق مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ نارىق ينستيتۋتىن، رەسەي پرەزيدەنتى جانىنداعى رەسەي مەملەكەتتىك قىزمەت اكادەمياسىن بىتىرگەن. تەحنيكالىق عىلىمدار كانديداتى. ەڭبەك جولىن پاۆلودار وبلىستىق اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسىنىڭ اعا جول ماستەرى بولىپ باستاعان.
ق ر كولىك جانە كوممۋنيكاتسيا مينيسترلىگىنىڭ اۆتوموبيل جولدارى دەپارتامەنتىنىڭ اۆتوموبيل جولدارى جانە جول قورىن دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى، اۆتوموبيل جولدارى دەپارتامەنتى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى، سولتۇستىك قازاقستان اۆتوموبيل جولدارى وبلىستىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى بولىپ قىزمەت اتقارعان. 2002 -جىلعى ناۋرىزدان 2013 -جىلعى قازانعا دەيىن «قازاق اۆتوجول» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك كاسىپورىننىڭ باس ديرەكتورى بولىپ قىزمەت اتقاردى. 2013 -جىلعى قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى كولىك جانە كوممۋنيكاتسيا ۆيتسە- ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالدى. 2014-2019 -جىلدارى ق ر ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ مينيسترلىگى اۆتوموبيل جولدارى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى بولعان.
قازىرگى قىزمەتىندە - 2019 -جىلدىڭ ساۋىرىنەن.
45 جىل بۇرىن (1974) الماتى قالاسى اۋەزوۆ اۋدانىنىڭ اكىمى سايران تاپەن ۇلى سايفەدەنوۆ دۇنيەگە كەلدى.
ول بۇرىنعى ورال وبلىسى وردا اۋدانى سايحىن اۋىلىندا تۋعان. 1992 -جىلى م. مامەتوۆا اتىنداعى ورتا مەكتەپتى ءبىتىرىپ، سول جىلى اباي اتىنداعى الماتى گۋمانيتارلىق ۋنيۆەرسيتەتىنە ءتۇسىپ، 1996 -جىلى «گەوگرافيا ءپانىنىڭ مۇعالىمى جانە تۋريستىك- اۋماقتانۋ ادىسكەرى» ماماندىعى بويىنشا بىتىرگەن. 2009 -جىلى زاڭگەر ماماندىعى بويىنشا ەكىنشى جوعارعى ءبىلىمىن الدى (الماتى ۇزدىكسىز ءبىلىم بەرۋ ۋنيۆەرسيتەتى) . 2012 -جىلى «ەكونوميست» ماماندىعى بويىنشا قازاق قاتىناس جولدارى ۋنيۆەرسيتەتىن ءتامامدادى.
1997 -جىلدان باستاپ 2005 -جىلعا دەيىن «ماتادور-ا» ج ا ق مەنەدجەرى قىزمەتىن اتقارعان. 2005 -جىلدىڭ مامىر ايىنان قاراشا ايىنا دەيىن المالى اۋدانى اكىمىنىڭ اپپاراتىندا تاجىريبەدەن ءوتىپ، سودان كەيىن ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باس مامانىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى بولىپ قىزمەتكە قابىلداندى. 2008 -جىلدىڭ تامىز ايىنان باستاپ الماتى قالاسى اكىمشىلىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى باس مامانى لاۋازىمىنا كوتەرىلدى. 2009 -جىلى جەلتوقساندا اۋەزوۆ اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالدى. 2016-2018 -جىلدارى الماتى قالاسى ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ اكىمى، 2018-2019 -جىلدارى الماتى قالاسى جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى بولعان.
قازىرگى قىزمەتىندە - 2019 -جىلدىڭ تامىزىنان.
40 جىل بۇرىن (1979) نۇر-سۇلتان قالاسى «بايقوڭىر» اۋدانىنىڭ اكىمى اسقار سانسىزباي ۇلى ەسىلوۆ دۇنيەگە كەلدى.
تسەلينوگراد قالاسىندا تۋعان. 2002 -جىلى ورال مەملەكەتتىك زاڭ اكادەمياسىن، 2005 -جىلى ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىن ءتامامداعان.
ەڭبەك جولى: 09.2002-23.12.2004-الماتى اۋدانى پروكۋراتۋراسىنىڭ ورىنداۋشىلىق ءوندىرىس پەن سوت قاۋلىسىنىڭ زاڭدىلىعىن قاداعالاۋ باسقارما پروكۋرورى، نۇر-سۇلتان قالاسى؛ 12.2004-27.01.2006- نۇر-سۇلتان قالاسى پروكۋراتۋراسىنىڭ اكىمشىلىك جانە ازاماتتىق جۇمىستار بويىنشا ورىنداۋشىلىق ءوندىرىس پەن سوت قاۋلىسىنىڭ زاڭدىلىعىن قاداعالاۋ باسقارماسىنىڭ پروكۋرورى، نۇر- سۇلتان قالاسى؛ 01.2006-07.08.2007-ق ر باس پروكۋراتۋراسىنىڭ اكىمشىلىك جانە ازاماتتىق جۇمىستار بويىنشا ورىنداۋشىلىق ءوندىرىس پەن سوت قاۋلىسىنىڭ زاڭدىلىعىن قاداعالاۋ دەپارتامەنتىنىڭ ازاماتتىق جۇمىستار بويىنشا سوت اكتىسىنىڭ زاڭدىلىعىن قاداعالاۋ باسقارماسىنىڭ پروكۋرورى، نۇر- سۇلتان قالاسى؛ 08.2007-31.03.2014-جەكە قۇرىلىمدارداعى قىزمەت، نۇر- سۇلتان قالاسى؛ 04.2014-14.01.2016-«استانا ەكسپو-2017» ۇ ك «ا ق كورپوراتيۆتى باسقارۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى، نۇر-سۇلتان قالاسى؛ 01.2016-28.04.2019- الماتى اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى، نۇر-سۇلتان قالاسى؛
2019 -جىلدىڭ ساۋىرىنەن - «بايقوڭىر» اۋدانىنىڭ اكىمى، نۇر-سۇلتان قالاسى.
