قازاق بيلەۋشىسى جار ەتىپ العان قىتاي قىزى كىم؟

نۇر-سۇلتان. قازاقپارات - ول ارتىنا ۇرپاق قىپ شاۋفۋ ەسىمدى ءبىر قىز تۋىپ قالدىرعان.

ب. ز. ب.141 -جىلى حان (قىتاي) پاتشالىعىنا حان ۋدي ليۋ چى پاتشا بولادى.

بۇل كەزدە حان پاتشالىعىنىڭ سولتۇستىگىندەگى عۇندار كۇشەيىپ، حان ەلىنە شابۋىل جاساپ، قاۋىپ-قاتەر ءتوندىرىپ وتىرادى.

وسى جاعدايعا بايلانىستى حان ەلىنىڭ بەلگىلى ەلشىسى جاڭ چيان پاتشا حان ۋديگە مىناداي ۇسىنىس بەرەدى: «قازىر ۇيسىندەر قۇدىرەتتى ەلگە اينالىپ، عۇندارعا باعىنۋدان باس تارتىپ وتىر. بۇرىن عۇنداردىڭ حانى حۇتشەگە (عۇنياعا) قاراعان حىشي ءدالىزى بىزگە قاراعاننان بەرى يەن تۇر، ۇيسىندەر شىعىسقا قايتىپ، وسى وڭىرگە قونىس تەبەتىن بولسا، عۇنداردىڭ وڭ بىلەگىن ءۇزىپ تاستاۋعا، ۇيسىندەرمەن وداقتاسساق، باتىستاعى باكتريا جانە ت. ب. جەرلەردى دە وزىمىزگە تاۋەلدى ەتۋگە بولار ەدى»، - دەپ، قىتايلار عۇندار مەن ۇيسىندەر اراسىنداعى ارازدىقتى ۇتىمدى پايدالانىپ، ءوز دەگەنىنە جەتۋدى كوزدەيدى.

بۇل پىكىردى ماقۇلداعان ۋدي پاتشا جاڭ چياندى ءۇيسىن ەلىنە، ءۇيسىن كۇنبيى (بيلەۋشىسى) - ەلجاۋعا ءۇش ءجۇز اداممەن جىبەرەدى. جول ازىعى ءۇشىن ون مىڭداعان قوي، سيىر ايدايدى، ءاربىر ادامعا مىنىسكە ەكىدەن ات بەرىلەدى، تارتۋ-تارالعى ءۇشىن سان مىڭ التىن، كۇمىس، تورعىن، تورقا، اسىل بۇيىمدار الىپ جۇرەدى. ءسويتىپ اقىرى ءوز دەگەنىنە جەتەدى. ياعني، ءۇيسىندى پايدالانىپ، عۇنداردى جەڭەدى.

وسىنداي جاعدايدا ەلجاۋ حان پاتشالىعىمەن جاقىنداي ءتۇسۋدى كوزدەپ، ب. ز. د. 110- 109 -جىلدارى حان پاتشاسىنىڭ حانشاسى - شيجۇن حانشانى ايتتىرۋعا كىسى سالادى، مىڭ جىلقى قالىڭ مال ايداتىپ، قۇدا بولادى. حان ۋدي پاتشا بۇنى قۋانىشپەن قارسى الىپ، ۇيسىندەردىڭ جىلقىسىنان ون اسىل تۇقىمدى تۇلپاردى الىپ، چاڭ- ءان قالاسىنىڭ ماڭىنداعى حايۋاناتتار پاركىندە كوپشىلىككە كورمەگە ۇستايدى. وسىلايشا شيجۇن حانشا جۇزدەگەن نوكەرىمەن ءۇيسىن ەلىنە ۇزاتىلادى.

شيجۇن حانشانىڭ ءۇيسىن كۇنبيى - ەلجاۋ بيگە ۇزاتىلۋى ادەتتەگى قۇداندالىق ەمەس، بەلگىلى ساياسي ماقساتتى كوزدەگەن قۇدالىق ەدى. ويتكەنى، تاريحي جازبالاردا ءۇيسىن كۇنبيى - ەلجاۋ حان اۋلەتىنىڭ حانشاسى شيجۇندى ايتتىرعان كەزدە جاسى جەتپىستەن اسىپ، ەگدە تارتقان، نەمەرە-شوبەرەلى بولعان كەزى بولاتىن. شىندىعىندا ول حانشانى نەكەلەسۋ ءۇشىن ەمەس، ەكى ەل اراسىنداعى ديپلوماتيالىق ساياسي ماقسات ءۇشىن العانى ايقىن.

ءۇيسىن ەلىنە ۇزاتىلعان شيجۇن حانشا ءۇيسىن ورداسىندا بەس جىل تۇرىپ، ب. ز. د. 103 -جىلى شاماسىندا قايتىس بولعان. ول شاۋفۋ (ساۋبۋ) اتتى ءبىر قىز تۋىپ قالدىردى.

دەرەككوز: bugin.kz