گەرمانيا حالقىنىڭ تۇرمىستىق قالدىقتى سۇرىپتاعانىنا جارتى عاسىرداي ۋاقىت بولدى
قاعاز بەن ورگانيكالىق زاتتار وڭايلىقپەن قايتا وڭدەلسە، پلاستيكالىق قالدىقتاردىڭ 36 پروتسەنتى جويىلادى. پلاستيكتەردىڭ ءبىر بولىگى حيميالىق جولمەن جويىلسا، قالعان بولىگى سەمەنت ءوندىرۋ زاۋىتتارىندا جانارماي رەتىندە گازدىڭ ورنىنا قولدانىلادى.
سونداي- اق ميلليون توننادان استامىن گەرمانيا شەت ەلدەرگە ەكسپورتتايدى. اسىرەسە ءۇندىستان، مالايزيا مەن يندونەزيا ەلدەرىنە. المانيا ەلىندە 1 توننا قوقىستى زاۋىتقا جەتكىزۋ قۇنى 150 ەۋروعا تەڭ. وسىعان بايلانىستى جەرگىلىكتى فيرمالار ءۇشىن قالدىقتاردى شالعاي بولسا دا ازيا ەلدەرىنە تاسىمالداۋ ارزانعا شىعادى. ءتىپتى ۇستىنەن پايدا كورەتىندەرى دە بار. ارتىنشا ازيالىق ەلدەر ساپالى پلاستيكتەردى ۇستەمە باعامەن ساتادى. الايدا ەكولوگتار مۇنان قاۋىپتەنىپ وتىر. ولاردىڭ ايتۋىنشا، مالايزيادا قوقىستى قايتا وڭدەيتىن سالا ءالى تولىق دامي قويماعان. سايكەسىنشە، ارتىق قوقىس تىنىق مۇحيتىن لاستايدى.
فرەدەريكە ستوك، گەرمانياداعى گيدرولوگيا ينستيتۋتىنىڭ عالىمى:
- پلاستيك قورشاعان ورتاعا تۇسپەۋى كەرەك دەسەك تە، جاعدايدى وزگەرتۋ قيىن. بۇل ۇلكەن ماسەلە! ويتكەنى اتالعان ماتەريال ءتۇرى بىرنەشە جۇزدەگەن جىل بويى شىرىمەيدى دە، ىدىرامايدى دا. ال اينالاعا ميكروپلاستيك تارالسا، ونى ءبولىپ الۋ تىپتەن كۇردەلى نارسە. نەگە دەسەڭىز، تۇرمىستىق قالدىق ادامدار مەن جانۋارلاردىڭ اعزاسىنا تۇسەدى. ءبىراق ءبىز ازىرشە ونىڭ تىرشىلىك يەسى دەنساۋلىعىنا قالاي اسەر ەتەتىنىن تولىق بىلمەيمىز.
ستاتيستيكاعا سايكەس، ءبىر جىلدا ەۋرووداق ازاماتىنا 31 كەلى پلاستيك قوقىسىنان كەلەدى ەكەن. گەرمانياداعى كورسەتكىش بۇدان دا جوعارى، 37 كەلىدەن اسادى. قاراپايىم حالىق ءوندىرۋشى كومپانيالارعا قاراماستان، تۇرمىستا پلاستيكتى قولدانۋدان مەيلىنشە باس تارتىپ جاتىر. ماسەلەن، ميۋنحەندىك كاسىپكەر كريسي تراۋب ءوز دۇكەنىندە نان مەن ىرىمشىك سىندى ازىق- تۇلىكتى قاپتاماسىز ساتادى. قالا تۇرعىندارى مۇندا تەك ءوز قورابىمەن نە دورباسىمەن كەلەدى. وسىلايشا، ساتۋشى مەن ساتىپ الۋشى اراسىندا پلاستيك ونىمدەر قولدانىلمايدى.
كريسي تراۋب، سۋپەرماركەت ديرەكتورى:
- پلاستيك ءوندىرىسى ءۇشىن بىرنەشە رەسۋرس قولدانىلادى. ال الەمدەگى رەسۋرس قورى شەكتەۋلى ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. جەر عالامشارىن كەيىنگى ۇرپاققا قاز قالپىندا اماناتتاۋ ءۇشىن كۇندەلىكتى ءۇي شارۋاسىنا اسقان جاۋاپكەرشىلىكپەن، ۇنەمشىلدىكپەن قاراۋ كەرەك. ويتكەنى پلاستيك ءبىزدىڭ دەنساۋلىعىمىز ءۇشىن قاۋىپتى. دۇكەندەردەگى ستاندارتتىق قاپتامالارى بار ءونىم ساتىپ الماۋ قاجەت. وسىعان بايلانىستى حالىققا ءوز ىدىستارىمەن كەلۋدى ۇسىنامىز. بۇل وتە قولايلى.
2 جىلدان كەيىن گەرمانيانىڭ ءدامحانالارى مەن كوفەحانالارىندا تۇتىكشەسى بار ىدىستار تولىق جويىلۋى مۇمكىن. ويتكەنى ەۋرووداقتا پلاستيكالىق ىدىستاردى قولدانۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى زاڭ قابىلداندى. وسى سەبەپتى وداققا مۇشە ەلدەر بالامالى شىنى ويلاپ شىعارۋى كەرەك. ماسەلەن، گەرمانيادا وزدىگىنەن ىدىرايتىن بيوپلاستيكتى قولدانۋ تۋرالى ۇسىنىپ جاتىر.
www.24.kz
