تۇركى بارومەترى: نۇرسۇلتان نازاربايەۆ تۇركى الەمىندەگى ەڭ تانىمال تۇلعا
بۇل تۋرالى «قازاقستان جانە ورتالىق ازيا: ەتنوالەۋمەتتىك ۇردىستەر مەن ەتنومادەني بايلانىس» اتتى ق ح ا- نىڭ ورتالىق ازيا عىلىمي ساراپشىلىق كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا «قوعامدىق پىكىر» زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى بوتاگوز راقىشەۆا ءمالىم ەتتى، حابارلايدى قازاقپارات.
«بۇگىن ءبىز ەلارالىق الەۋمەتتىك زەرتتەۋدىڭ ناتيجەلەرىن ۇسىنباقپىز جانە ول سالىستىرمالى سيپاتقا يە. بۇل جوبا حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنا تيەسىلى. 2017-جىلى باستاماشىلىق ەتىلگەن وسى جوبا قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇرىكمەنستان، تۇركيا جانە ازەربايجان ەلدەرىنىڭ استانالارىندا ىسكە اسىرىلدى. 2018-جىلى بۇل جوبا جالعاسىن تاۋىپ، بارشا رەسپۋبليكالاردا جۇرگىزىلدى. وسى ورايدا قالالار مەن اۋىلدار دا قامتىلدى. بيىل بۇل جۇمىستار تۇركىتىلدەس الەمنىڭ 5 ەلىندە ۇيىمداستىرىلدى»، - دەدى ب. راقىشەۆا «تۇركى بارومەترى» جوباسىن تانىستىرۋ بارىسىندا.
ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، زەرتتەۋ شارالارى شىلدە مەن تامىز ايلارىندا وتكىزىلىپ، قىركۇيەكتە تۇركى كەڭەسىنىڭ سامميتىندە تانىستىرىلدى.
«اتاپ ايتقاندا، «تۇركى تىلدەس ەلدەردىڭ مادەنيەتىمەن قانشالىقتى تانىسسىز؟» دەگەن ساۋال قويىلدى. وسى ورايدا ازەربايجان مەن قىرعىزستاننىڭ تۇرعىندارى بۇل باعىتتاعى دەرەكتەردەن جاقسى حاباردار ەكەنىن بايقاتتى»، - دەپ توقتالدى ساراپشى.
سونىمەن قاتار، ساۋالناماعا قاتىسقاندار اراسىندا «تۇركى تىلدەس قاي ەلگە جۇمىسقا، وقۋعا نەمەسە ساياحاتتاۋعا بارعىڭىز كەلەدى؟» دەگەن سۇراق قويىلعان. بۇل تۇرعىدا ادامدار اتالعان باۋىرلاس ەلدەرگە ساپارلاۋعا نيەتتى ەكەنىن ءسوز ەتكەن.
«بارىنەن بۇرىن ءبىزدىڭ تۇرعىندار وسى ەلدەردە ساياحاتتاۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتتى. جالپى، تۋريزم مەن تۇركى تىلدەس ەلدەرگە ساپارلاۋ نيەتى بارلىق جەردە بايقالدى. ياعني ادامدار جوبا اياسىندا قامتىلعان مەملەكەتتەردىڭ مادەنيەتىمەن، سالتىمەن تانىسۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىر»، - بوتاگوز راقىشەۆا.
مۇنىمەن قوسا، رەسپوندەنتتەردەن تۇركى الەمىندەگى بەدەلدى تۇلعالار تۋرالى سۇرالدى.
«ساۋالناما بارىسىندا رەسپوندەنتتەر وزدەرى بىلەتىن ادامدار جايىندا مالىمەت بەردى. نەگىزىنەن، ءاربىر رەسپوندەنت ءوز ەلىنىڭ پرەزيدەنتىن ايتىپ جاتتى. الايدا بارلىق 5 ەلدىڭ ازاماتتارى جالپى جاۋاپتارىندا ەكى ەسىمدى ەرەكشە بىلەتىندىكتەرىن بايقاتتى. وسى ورايدا ولار تۇركى الەمىنىڭ ماڭىزدى تۇلعالارى رەتىندە مۇستافا كەمال اتاتۇرىك پەن ق ر پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتى اتادى»، - دەدى «قوعامدىق پىكىر» زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى.
ايتا كەتەيىك، «تۇركى بارومەترى» ءوزىنىڭ سيپاتى جاعىنان ەۋروپا وداعىنىڭ «ەۋروپا بارومەترى» زەرتتەۋ باعدارلاماسى مەن الەمنىڭ وزگە دە ايماقتارىندا جۇرگىزىلەتىن («افروبارومەتر»، «لاتىنبارومەتر» ت. ب.) زەرتتەۋلەرىنە ۇقساس. مۇنداعى ماقسات - تۇركى مەملەكەتتەرى تۇرعىندارىنىڭ تۇركى كەڭەسى تاراپىنان جۇرگىزىلەتىن ينتەگراتسيالىق پروتسەستەرگە قاتىستى كوزقاراستارىن، ەكونوميكالىق، مادەني اسپەكتىلەرگە بايلانىستى وي- پىكىرلەرىن باعامداۋ.
بۇدان بۇرىن حابارلانعانداي، 2017-جىلى قاراشادا استانادا «تۇركى بارومەترى» جوباسى تانىستىرىلدى.
سونداي- اق ق ح ا ساراپشىلاردى ورتالىق ازياداعى ماڭىزدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋعا جۇمىلدىردى.