ادامزات باسقا عالامشارلاردا ءومىر سۇرە الا ما؟

 استانا. قازاقپارات - ايعا ۇشۋ، عارىشتى يگەرۋ، مارستى زەرتتەۋ -  مۇنىڭ ءبارى سوڭعى ۋاقىتتا ادام كۇن جۇيەسىنىڭ تولىقتاي زەرتتەۋدى قولعا العانىن بىلدىرەدى. ادامزات باسقا دا عالامشارلاردا ءومىر سۇرۋگە ىنتىق.

الداعى ۋاقىتتا مۇنى جۇزەگە اسىرامىز دەپ قۇلشىنىپ وتىر. بۇل قانشالىقتى شىندىق. ءبىز باسقا عالامشارلاردا جاساي الامىز با؟ عالىمدار وسى ماسەلەلەر توڭىرەگىندە باس قاتىرىپ، باسقا عالامشارلاردا ادامزات ءناسىلى قانشا ۋاقىت ءومىر سۇرە الاتىنىن ەسەپتەپ شىقتى. سونىمەن.. .

 مەركۋري. كۇنگە ەڭ جاقىن جانە كۇن جۇيەسىنىڭ كىشى عالامشارىنىڭ ءبىرى. كۇندى 88 تاۋلىك ىشىندە اينالىپ شىعادى. بولپاننىڭ ءبىر تاۋلىگى جەردىڭ 176 تاۋلىگىنە سايكەس. مەركۋريدى باقىلاۋ وتە قيىن. بەتىندەگى تەمپەراتۋرا كۇندىز +400 دارەجە بولسا، تۇندە -200 گرادۋسقا بارادى. بولپان عالامشارىندا ادام 0,001 سەكۋند قانا ءومىر سۇرە الادى.

 شولپان -  كۇن جۇيەسىندەگى ەڭ كىشكەنتاي عالامشار. شولپان (ۋراندى ەسەپتەمەگەندە) بارلىق عالامشارلار اينالاتىن جاققا كەرى باعىتتا، ياعني ءوزىنىڭ كۇندى اينالا قوزعالاتىن باعىتىنا ءوز ءوسى توڭىرەگىندەگى قارسى اينالاتىن بولىپ شىقتى. ونداعى كۇندىك تاۋلىك شامامەن جەردەگى 118 تاۋلىككە تەڭ. بۇل عالامشاردىڭ اتموسفەراسىنىڭ 98 پايىزى كاربونات انگيدريد گازىنان تۇرادى. سوسىن ول سۋلفات قىشقىلى بۇلتىمەن قورشالعان. وسىنداي «حيميالىق زەرتحانادا» ادام ءبىر سەكۋند تا جاساي المايدى. ءسىز شولپانعا بارا قالساڭىز 0,94 سەكۋندتا ارعى دۇنيگە اتتانىپ كەتەدى ەكەنسىز. ال ول جەردەگى اۋا رايى تۋرالى ايتپاسا دا بولادى -  +470 گرادۋس.

 مارس. قىزىل عالامشاردا جاساۋ ۋاقىتى باسقا عالامشارلارعا قاراعاندا ۇزاقتاۋ. بۇل جەردە سكافاندر بولسا بىرنەشە كۇن، سكافاندرسىز 80 سەكۋند ءومىر سۇرە الاسىز. مارس اتموسفەراسىنىڭ 95 پايىزى كاربونات انگيدريد گازىنان قۇرالعان. تەمپەراتۋرا: ورتاشا -55 C، ەكۆاتورعا +20 C، سولتۇستىك پوليۋستە -153 C.

 يۋپيتەر - كۇننەن 773 ميلليون شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان، كۇن جۇيەسىنىڭ ەڭ ۇلكەن عالامشارى. ديامەتر بويىنشا جەردەن 11 ەسە، ال سالماعى بويىنشا 300 ەسە ۇلكەن. ەسەككقىرعاننىڭ ءبىر جىلى جەردىڭ 11 جىلىنا سايكەس، ياكي ول كۇندى 11 جىلدا ءبىر اينالادى. ءبىراق يۋپيتەردە جەردەگىدەي جىل مەزگىلدەرى جوق، ويتكەنى عالامشاردىڭ بەلى ونىڭ وربيتاسىنىڭ جازىقتىعىنا پەرپەنديكۋليار بولىپ تۇر. ەسەكقىرعاننىڭ جەرمەن سالىستىرعاندا جىلى ۇزاق بولسا، تاۋلىگى وتە قىسقا. ونداعى ءبىر تاۋلىك 9 ساعات 50 مينۋتقا تەڭ. عالامشار بەتىندەگى ورتاشا تەمپەراتۋرا -138C. بۇل جەردە ادام ءبىر سەكۋند تا جاساي المايدى. عالامشاردىڭ بەتكى قىسىمىنا ادام العاش بولىپ اياق ءىزىن سالۋدى ارمانداماسا دا بولادى. سەبەبى عالامشاردىڭ باسىم بولىگى گەلي مەن سۋتەگىدەن تۇرادى.

 ساتۋرن كۇننەن ساناعاندا التىنشى، سالماعى مەن ۇلكەندىگى بويىنشا كۇن جۇيەسىندەگى ەكىنشى عالامشار. ول كۇننەن 1429 ميلليون شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان. كۇننەن اينالۋ ۋاقىتى - 29,46  جىل. ساتۋرننىڭ باسقا عالامشارلاردان ايىرماشىلىعى جوق. بۇل جەردە دە ادامزات وكىلى 1 سەكۋندتان ارتىق ءومىر سۇرە المايدى. تەك شولپان نەمەسە مارستاعىداي ۋلى گازداردار ەسەبىنەن ەمەس، ساتۋرندا جەل جىلدامدىعى ساعاتىنا 1800 شاقىرىمعا تەڭ. سەبەبى عالامشار ءوز ءوسى توڭىرەگىندە باسقالاردان قاراعاندا جىلدامىراق اينالادى. تەمپەراتۋرا ورتاشا -178 گرادۋسقا تەڭ.

 ۋران عالامشارى تىعىز سۇيىقتىقپەن (سۋ، اممياك جانە مەتان قوسپاسى) قورشالعان. ادام بۇل جەرگە قادام قويىپ ۇلگەرمەي جاتىپ- اق (ءتىپتى سكافاندردا بولسا دا) ەرىپ كەتەدى. ۋران كۇن جۇيەسىندەگى ەڭ سۋىق عالامشار. ورتاشا تەمپەراتۋرا شامامەن -224 گرادۋسقا تەڭ. نەپتۋندا داۋىس جىلدامدىعىمەن بىردەي جەل ەسەدى. بۇل شامامەن ساعاتىنا 2100 شاقىرىم. ورتاشا تەمپەراتۋرا -218 گرادۋس. بۇل جەرگە ادامزات قونىستانۋى تۋرالى ويلاماسا دا بولادى. 

Massaget.kz