ساۋدا سوعىسى. سانكسيا - بوپسالاۋ ما الدە ساياسات پا؟

استانا. قازاقپارات -  كورشىلەس تۇركيا ەلى قازاقستانمەن بايلانىستى نىعايتىپ جاتىر. دەگەنمەن تۇرىكتەردىڭ بۇرىنعى سەرىكتەسى ۆاشينگتونمەن قارىم- قاتىناسى كۇننەن كۇنگە ۋشىعىپ بارادى.

ەكى تاراپ اراسىنداعى ەكونوميكالىق سوعىس، ليرانىڭ قۇنسىزدانۋى تاعى بار. الەمدىك ەكونوميكا ساياساتى بارا- بارا كۇردەلەنىپ بارادى. ەردوعان دوللاردان باس تارتۋ ساياساتىن جالعاستىرىپ جاتسا، ا ق ش پەن قىتاي كەلىسسوز وتكىزۋگە نيەتتەنىپ وتىر.

تۇركيا مەن ا ق ش- تىڭ اراسىنداعى قارىم- قاتىناس نەدەن بۇزىلدى؟

2016 -جىلى 7 - قازان كۇنى امەريكالىق پاستور ەندريۋ برانسون «تىڭشىلىق جاسادى» دەگەن ايىپپەن تۇركيادا تۇتقىندالدى. يزمير سوتى ونى ءۇي قاماقتان شىعارۋ بويىنشا ا ق ش- تىڭ ۇسىنىسىنان باس تارتادى. سودان سوڭ، ۆاشينگتون تۇركياعا قارسى سانكسيالاردى جاۋدىرا باستادى. ا ق ش الدىمەن تۇركيادان يمپورتتالاتىن اليۋمينيي مەن قۇرىشقا باج سالىعىن سالدى. تيىسىنشە، تۇركيا دا جاۋاپ قاتتى. ىزىنشە، ليرا قۇنسىزداندى.

 ەردوعان «دوللاردان تۇبەگەيلى باس تارتامىز» دەپ مالىمدەمە جاسادى. الايدا وسىعان قاراماستان، 23-27 - قىركۇيەك ارالىعىندا ەردوعان ا ق ش- قا ءىس- ساپارمەن بارماق. الەمدىك ساراپشىلاردىڭ ءبارى وسى كەزدەسۋدى كۇتكەن ەدى. الايدا ولار كەزدەسپەيتىن بولدى.

يبراگيم كالىن، تۇرىك كوشباسشىسىنىڭ رەسمي وكىلى:

-  23-27 - قىركۇيەك ارالىعىندا رەجەپ تايىپ ەردوعاننىڭ ا ق ش- قا ساپارى جوسپارلانىپ وتىر. دەگەنمەن تۇرىك كوشباسشىسى دونالد ترامپپەن كەزدەسپەيدى.

 تۇركيا ەلىن قازىر يدليبتەگى جاعداي مازالاپ وتىر. ساراپشالاردىڭ ايتۋىنشا، تۇركيا مەن ا ق ش ءبىر عانا پاستوردان شىققان وقيعانى حالىقارالىق ەكونوميكا سوعىسىنا اينالدىرىپ وتىر. مۇمكىن بۇل جاي سىلتاۋ شىعار. ال بەيجىڭ دونالد ترامپتىڭ ەكى قايتارا سالعان باج سالىعىنان سوڭ دوستاسپاق نيەتتە ەكەن. بۇگىن جاھاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ەكى الىپ ارىسىنداعى بۇل قادامدى جارىسا جازىپ جاتىر.

 لارري كۋدلوۋ، ا ق ش پرەزيدەنتىنىڭ ەكونوميكالىق سۇراقتار بويىنشا كەڭەسشىسى:

-  ءبىز قىتاي ۇكىمەتى كەلىسسوز جۇرگىزگىسى كەلەتىنى تۋرالى اقپارات الدىق. كەز كەلگەن تۇسىنىسپەۋشىلىكتى ءتىل تابىسۋ ارقىلى شەشۋ كەرەك. ەكى تاراپتىڭ دا ۇندەمەي وتىرعانى بولمايدى. ەگەر ق ح ر شىن نيەتتەنىپ وتسا، ۆاشينگتون كەلىسسوز جۇرگىزۋگە دايىن.

 گاو فەن، ق ح ر ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ وكىلى:

 -  قىتاي ا ق ش تاراپىنان شاقىرتۋ الدى. ءبىز كەلىسسوز جۇرگىزۋگە دايىنبىز. امەريكالىق تاراپ ا ق ش- قا تاۋار يمپورتتايتىن قىتايلىق كاسىپورىندارعا قاتىستى ءادىل شەشىم شىعارادى دەگەن نيەتتەمىز.

كىمنىڭ العاش بولىپ شاقىرعانى ماڭىزدى ەمەس. باستىسى -  مامىلەگە كەلۋ. بۇل كەلىسسوز جۇزەگە اسسا، قىتاي ا ق ش- تىڭ 200 ميلليارد دوللار كولەمىندەگى تاۋارىنا باج سالىعىن سالۋ شەشىمىن وزگەرتۋى مۇمكىن. ا ق ش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ تاعى ءبىر سانكسيا سالۋ تۋرالى قۇجاتقا قول قويىپتى. بۇل جولى نىساناعا بەيجىڭ ەمەس، رەسەي ىلىگىپ كەتۋى مۇمكىن. دۇرىسى ەسكەرتۋ نەمەسە سەس كورسەتۋ دەسەك تە بولادى. ترامپ ەندى امەريكالىق سايلاۋلارعا وزگە ەلدەردىڭ ارالاسقانىن مۇلدەم قالامايدى.

دجون بولتون، ا ق ش پرەزيدەنتىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا كومەكشىسى:

-  سايلاۋعا ارالاسقانى ءۇشىن ەنگىزىلەتىن سانكسيا قالاي بولادى دەسەڭىز، ايتا كەتەيىن. كۇدىككە ىلىنگەن ەلدىڭ اكتيۆتەرى تولىعىمەن بۇعاتتالاتىن بولادى. جانە ءۇشىنشى تارماقتا كورسەتىلگەندەي، كەلىسسوزدەرگە تىيىم سالىنادى، ەكسپورت پەن يمپورتقا شەكتەۋ قويلادى. جانە امەريكالىق قارجى ينستيتۋتتارىنا، نەسيەلەرگە توسقاۋىل قويامىز.

سارسەنبى كۇنى قول قويىلعان جارلىققا ساي، ەگەر بارلاۋ جانە مەملەكەتتىك دەپارتامەنت سياقتى اگەنتتىكتەر وزگە ەلدىڭ ارالاسقانى جايلى جەتكىلىكتى دالەلدەمەلەر ۇسىنسا، بۇل سانكسيا اۆتوماتتى تۇردە كۇشىنە ەنەدى. دالىرەك ايتقاندا، سەزىك تۋدىرعاننىڭ ءبارى سازايىن تارتادى دەپ وتىر. جارلىق جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا، سونداي- اق ءبۇتىن ءبىر ەلگە قولدانىلۋى مۇمكىن. بۇگىنگى الەمدىك ەكونوميكا تىكەلەي ترامپتىڭ شەشىمىنە قاتىستى بولىپ تۇر. سەبەبى سانكسيا سالۋ بوپسالاۋ عانا ەمەس، ترامپ ساياساتىنىڭ ءبىر باعىتىنا اينالعان سەكىلدى.

www.24.kz