كوشى- قون ماسەلەسى قازاقستاندى اينالىپ وتپەيدى - توماس حەلم
«گەرمانيادا ميگراتسيادان وزگە ماسەلە جوقتاي كورىنەدى. شىنىندا دا، كوشى- قون ماسەلەسى وتە وزەكتى تاقىرىپقا اينالدى. مەنىڭ ويىمشا، جاقىن ارادا كوشى- قون سالاسىنداعى ۇردىستەردىڭ اۋقىمى كەڭەيەدى. سەبەبى، ەكونوميكالىق، اسكەري جانە وزگە دە سەبەپتەرمەن الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىنەن حالىق ۇدەرە كوشىپ جاتىر. روحيندجا سەكىلدى ايماقتاردىڭ تۇرعىندارى كوشۋگە ءماجبۇر. ودان بولەك، ادەتتەگى ەڭبەك ميگراتسياسى بار»، - دەدى توماس حەلم ل. ن. گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە وتكەن «ميگراتسيا: جاڭا ۇردىستەر مەن باعىتتار» دوڭگەلەك ۇستەلىندە.
ونىڭ پىكىرىنشە، كوشى- قون ماسەلەسى قارىشتاپ دامىپ كەلە جاتقان قازاقستاندى دا اينالىپ وتپەيدى.
«كوشى- قون ماسەلەسى 8 ميللياردقا جۋىق ادام تۇراتىن جەر شارىنداعى ءاربىر دامىعان مەملەكەتكە اسەر ەتپەك. كۇننەن- كۇنگە دامىپ كەلە جاتقان قازاقستان دا كەلەشەكتە ەكونوميكالىق جەتىستىكتەرگە جەتكەن سايىن ميگرانتتار ماسەلەسىنە ءجيى تاپ بولادى»، - دەدى قور وكىلى.
سونىمەن بىرگە، ت. حەلم كوشى- قون ماسەلەسىنە كوز جۇمىپ قاراپ وتىرماۋ قاجەتتىگىن ەسكە سالدى.
«ميگراتسياعا قاتىستى كوپتەگەن ماسەلەلەر تىعىز بايلانىستى. ايتسە دە، ميگراتسيانىڭ بەرەر مۇمكىندىكتەرى دە كوپ. ماسەلەنى دۇرىس شەشۋ جولدارىن بىرلەسىپ تالقىلاۋىمىز قاجەت. مۇندا تاريحىمىزعا قاتىستى مالىمدەمە جاساعىم كەلەدى. ميگرانتتارعا قارسى قورعان تۇرعىزۋ - ماسەلەنى تۇبەگەيلى شەشپەيدى. ءبىز دە ءوز تاريحىمىزدا قابىرعا تۇرعىزىپ كورگەنبىز، ونىڭ بۇرىس شەشىم ەكەنىن تاريح كورسەتتى»، - دەدى توماس حەلم.
وكىلدىك ديرەكتورى الەۋمەتتانۋشى ستۋدەنتتەر مەن عالىمداردى ەرتەڭ استانادا وتەتىن ءىرى كونفەرەنسياعا شاقىردى.
«كوشى- قون ماسەلەسى بويىنشا ەرتەڭ نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە كونفەرەنسيا وتەدى. شارانى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىمەن بىرلەسىپ ۇيىمداستىرىپ وتىرمىز. ميگراتسيا مەن ينتەگراتسيا تاقىرىبى بويىنشا قازاقستان مەن گەرمانيا تەڭ دارەجەدە پىكىر الماسا الادى»، - دەدى ول.
دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا گەرمانيالىق بيلەفەلد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى توماس فايست گەرمانياعا كوشىپ بارعان ميگرانتتاردى قوعامعا بەيىمدەۋ تۋرالى بايانداما وقىدى.
اۆتور: ايجان سەرىكجان قىزى
