نيگەريا حالقى ەگىز بالالاردى نەلىكتەن ولتىرەدى؟
نيگەرياداعى ابۋدجا اتتى جەردە ەگىز بالالاردى ولىمنەن قۇتقارۋعا ارنالعان ارنايى ورىن بار. بۇگىنگى تاڭدا وندا 30 نەمەسە ودان دا كوپ ءسابي جاتىر. بۇل جەردە دارىگەرلەر ءار بالانى قاراپ، ارنايى تەكسەرىستەن وتكىزىپ، كۇتىم جاسايدى.
«بۇل بالالار وتە ءجيى اۋىرادى، سەبەبى ولاردى انالارى ەشقاشان ەمىزبەگەن. ولار انا ءسۇتىنىڭ ءدامىن تاتىپ كورمەگەن» ، - دەيدى 13 جىل بۇرىن ارنايى قوردىڭ نەگىزىن قالاعان ولۋسولا.
بۇل قور نيگەريانىڭ ءار تۇكپىرىنەن ولىمنەن قۇتقارىلعان بالالاردىڭ مەكەنىنە اينالعان.
نيگەريادا ءالى كۇنگە دەيىن ەگىز بالالاردى ءولتىرۋ تىيىلار ەمەس. نيگەريانىڭ يگبو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ زەرتتەۋ ورتالىعىندا ىستەيتىن عىلىمي قىزمەتكەر ديوكا ءبريدجيتتىڭ ايتۋىنشا، بۇل تاجىريبە قۇپيا تۇردە جۇزەگە اسىرىلىپ كەلەدى.
«زەرتتەۋشىلەردىڭ كوبى نيگەريادا مۇنداي جاعداي جوق شىعار دەپ ويلايدى. ءتىپتى، بۇل اقىلعا سىيمايتىن دەرەك دەۋشىلەر دە جوق ەمەس. سول سەبەپتى عالىمداردىڭ كوبى وسى جاققا كەلىپ، زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە قۇلىقسىز» ، - دەيدى ول.
ءوز كەزەگىندە ابۋدجا قالاسىنداعى قور وكىلدەرى كەز كەلگەن زەرتتەۋگە اتسالىسىپ، قول ۇشىن سوزۋعا دايىن ەكەندىكتەرىن ايتۋدا.
1996 -جىلى ولۋسولا ەگىن ەگەتىن كەزەڭ باستالعاندا مول ءونىم الۋ ءۇشىن نارەستەلەردى قۇرباندىققا شالاتىن ءداستۇر بار ەكەنىن ەستيدى.
«مەن كىشكەنتاي ءسابيدى ولتىرمەۋىن، ونى ماعان بەرۋىن سۇراپ، جالىندىم. كەيدە الىپ كەتتىم، كەيدە قولىمنان كەلمەدى. ول كەزدەرى بىزگە كورسەتىلەتىن كومەك تە، قولداۋ دا وتە از بولاتىن. بارا بارا بالالارعا كۇتىم جاساۋ قيىنداپ، مەن ابۋدجا ۋنيۆەرسيتەتىندەگى قىزمەتىمنەن كەتتىم» ، - دەيدى ولۋسولا.
ونىڭ ايتۋىنشا، نيگەريادا ءالى كۇنگە سابيلەردى، ونىڭ ىشىندە ەگىز بالالاردى ءولتىرۋ، قۇرباندىققا شالۋ تاجىريبەسى بار. جەرگىلىكتى حالىقتىڭ بۇل ىسكە بارۋ سەبەبى - ولار ەگىز بالالاردى تۇندە ادام قانىن سوراتىن شايتانعا نەمەسە اتا- اناسىنىڭ ءبىرىن، ءتىپتى، ەكەۋىن دە ولتىرۋگە جىبەرىلگەن جامان كۇش يەسى رەتىندە قابىلدايدى.
قور وكىلدەرى بالالاردى قۇتقارىپ، ولارعا بۇل پىكىردىڭ قاتە ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ قيىننىڭ قيىنى ەكەنىن ايتىپ وتىر.
«ەگىزدەردىڭ تۋعانى تۋرالى اقپارات ەستىسەك، ءبىز اۋىلدارعا ادام جىبەرىپ، بالالاردى بىزگە بەرۋىن سۇرايمىز. بالالارعا ءبىلىم بەرىپ، ولاردى قايتا وزدەرىنە قايتاراتىنىمىزدى ايتامىز» ، - دەيدى ولۋسولا.
ونىڭ ايتۋىنشا، وسىنداي ستراتەگيا جۇرگىزىپ وتىرعان كۇننىڭ وزىندە بالالار ءولىمى ءالى دە ءجيى كەزدەسەدى. ال قۇتقارىلعان بالالاردىڭ كەيبىرى كوپ ۇزاماي ءبارىبىر قايتىس بولىپ جاتادى.
ولۋسولانىڭ ايتۋىنشا، قورعا كەيدە بالا تۇسپەۋى مۇمكىن، ال كەيبىر كەزدەرى التى- جەتى بالادان ءتۇسىپ جاتادى. بۇگىنگى تاڭدا بۇندا 116 بالا تۇرىپ جاتىر.
كەيبىر اۋىل تۇرعىندارى مەن تايپا وكىلدەرى ەگىز بالالار ولاردىڭ سەنىمىندە ادام رەتىندە قابىلدانبايتىنىن ايتتى.
«ولار قوعام ءۇشىن قاۋىپ اكەلەدى. ءبىزدىڭ اتا- بابالارىمىز ولاردىڭ ەرەكشە كۇشى بار ەكەنىن ايتىپ كەتكەن. ولار ادامدار اراسىندا قۇداي ىسپەتتى. سول سەبەپتى ەگىز تۋسا، بۇكىل اۋىل قاۋىپ تۋعانىن ءبىلىپ وتىرادى» ، - دەيدى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءبىرى.
ءبىر ايتا كەتەرلىگى، 2013 -جىلى گازەت بەتىندە جاريالانعان حابارلاما ۇكىمەتتىڭ زەرتتەۋىنە سەبەپ بولدى. سول كەزدە وتىز ادامنان تۇراتىن ۇكىمەت كومانداسى وركەنيەت ستاندارتتارىنان الىس، بالانىڭ جاعدايىنا كەرى اسەرى ءتيىپ جاتقان مادەني تاجىريبەلەردىڭ بار ەكەنىن مويىنداعان ەدى. كوپ ۇزاماي بالالاردىڭ ولتىرىلەتىنىنە كوز جەتكىزگەن سوڭ ولار قوعاممەن اشىق پىكىرتالاس ۇيىمداستىرا باستادى. وعان ءداستۇرلى جانە ءدىني بىرلەستىك وكىلدەرى قاتىسىپ، بيلىك بالالار قۇقىعىن جاقسارتۋدى تالاپ ەتتى. ءبىراق كەيىن اتالعان كامپانيا قارجى جەتىسپەۋشىلىگىنەن جابىلىپ قالعان.
اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعان التىناي قۋانىشبەك
Baq.kz
