مەلستىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارى

 استانا. قازاقپارات - ءان قۇدىرەتى قاشاندا كوڭىلدى تەربەتىپ، جۇرەكتى الديلەيدى. ءاربىر اسەم ءاننىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە سەبەپكەر بولعان تالانت اتاۋلى تاعدىرىن تاۋەكەلگە تاپسىرعان كۇيى عۇمىر كەشەدى.

بۇل كۇندە كوزدەن كەتسە دە، كوڭىلدەن كەتپەگەن قازاقتىڭ تالاي جاقسىسىنىڭ رۋحى اسپاندا ءان بولىپ قالىقتاپ ءجۇر.

اتاقتى جازۋشى دۋلات يسابەكوۆتىڭ شىعارماسىنىڭ جەلىسىمەن تۇسىرىلگەن رەجيسسەر ءشارىپ بەيسەمبايەۆتىڭ «گاۋھارتاس» فيلمىندە عاجايىپ ءبىر كورىنىس بار. جايلاۋ ءتۇنىن تاماشالاپ جۇرگەن اسكەربەك دومبىرامەن قۇيقىلجىتىپ ءبىر اسەم ءاندى ايتپاۋشى ما ەدى.

ال سول «كەلشى، ايىم» ءانىنىڭ اۋەزىنە تەبىرەنگەن كەلىن سالتانات، بالا قايىركەننىڭ بولمىسى كۇنى بۇگىنگىدەي كوز الدىمىزدا. سول اتاقتى «كەلشى، ايىم» ءانىن دۇنيەگە كەلتىرگەن مەلس وزبەكوۆ اۋليەاتا ءوڭىرىنىڭ قۇلان جەرىندە تۋىپ، از ۋاقىت بولسا دا الماتىدا ءومىر ءسۇرىپ، سوڭىنا سەزىمىڭدى سەلت ەتكىزەر اندەر جازىپ قالدىردى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن حالىق ءانى دەپ كەلگەن «توبىلعىساي» دا مەلستىكى ەكەن. قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا عانا عۇمىرىندا عالام عاجايىبىن انمەن سۋرەتتەگەن مەلستىڭ مۇڭدى مۋزاسى تۋرالى دا از جازىلمادى. وكىنىشتىسى، بۇل كۇندە تارپاڭ تاعدىر يەسىنىڭ ەسىمى كوپ ايتىلا بەرمەيتىن بولعان.

ءومىر سىرعىپ ءوتىپ جاتىر. ال مەلستىڭ سازى قايتقان قۇس قاناتىنان ساۋلاعان ساعىنىش سياقتى كوڭىل تۇكپىرىندە كۇي بولىپ شەرتىلۋدە. بۇل كۇندە ت. رىسقۇلوۆ اۋداندىق تاريحي- ولكەتانۋ مۋزەيىندە كومپوزيتوردىڭ تالاي ءانىنىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە سەبەپشى بولعان ماندوليناسى، بايانى مەن فوتواپپاراتى تۇر.

ايتەۋىر اۋدان حالقى مەلستى ۇمىتپاي، ارا-تۇرا وسىندا كەلىپ تۇرادى ەكەن. مۋزەي مەڭگەرۋشىسى ەسنازار قۇرىمبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، مەلستىڭ جيەن ءىنىسى تالىپبەك شاقبايەۆ بەس-التى جىل بۇرىن وسى جەرگە ناعاشىسىنىڭ فوتواپپاراتى مەن ماندوليناسىن اكەلىپ بەرىپتى.

ال باياننىڭ ناقتى قاي جىلدان باستاپ مۋزەيدە تۇرعانى بەلگىسىز. بۇل بايان -  كەزىندە اتاقتى بولعان كادىمگى «ۆوستوك» بايانى.

اسپاپتا «مەلس اعا! سۇيىكتى مۋزىكالىق اسپابىڭىز «ۆوستوك» بايانىن سىيعا ۇسىنۋشى ءىنىڭىز تالىپبەك، كەلىنىڭىز باعيلا. تسەلينوگراد قالاسى. 30.05.1984 ج.» دەگەن جازۋ بار.

بۇل باياندى تالىپبەك شاقبايەۆ اعاسى مەلسكە سىيلاعان ەكەن. بۇگىندە جەتىمسىرەپ تۇرعانداي كورىنەتىن مەلستىڭ ماندوليناسى دا تالاي ءاندى دۇنيەگە اكەلگەن قۇندى جادىگەر.

مۇندا دا «سازگەرلەر مەلس اعا مەن جاڭبىرشى دوسىمنىڭ كەيبىر اندەرىنىڭ تۋىنداۋىنا سەبەپشى بولعان ماندولينا اسپابى. تالىپبەك. 30.05.1972.» دەگەن جازۋ تۇر.

ءان ونەرىندە ايرىقشا قولتاڭباسى بار مەلس وزبەكوۆتىڭ بۇل مۇرالارى ومىردەن ەرتە كەتكەن ورتەڭ تۇلعانىڭ وكىنىشى مەن مۇڭىن ىشىنە جاسىرىپ تۇرعانداي اسەر ەتەدى. ال جاڭبىرشى ۇسەيىنوۆ تە قۇلاندىق كومپوزيتور. بۇگىندە قۇلان جەرىندە مەلس وزبەكوۆ اتىنداعى مادەنيەت ءۇيى بار. اۋداندىق مادەنيەت جانە تىلدەردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى نۇرداۋلەت جامالبەكوۆ اتالعان مادەنيەت وشاعىندا تالانتتى انشىلەر جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىن، ولاردىڭ تالاي كونكۋرستان جۇلدەلى ورالعانىن، سوندىقتان دا مادەنيەت ءۇيىنىڭ مەلستىڭ اتىندا بولعانى ءاردايىم ماقتانىش ەكەنىن ايتادى.

كومپوزيتور تۋرالى سۇراستىرعانىمىزدا، ءىنىسى تالىپبەكتىڭ قولىندا مەلستىڭ ءوز داۋىسى جازىلعان اۋديو تاسپا بار ەكەنىن ەستىدىك. قازىرگى تاڭدا اۋدان ورتالىعى قۇلان اۋىلىندا تۇرىپ جاتقان تالىپبەك اعامىز بۇل قۇندى جادىگەردى دە مۋزەيگە تاپسىرامىن دەپ وتىر.

قالاي بولعاندا دا بۇل ونەر ادامىنا كورسەتىلگەن قۇرمەت، يگى نيەت كورىنىسى دەر ەدىك.

حاميت ەسامان،

«ەگەمەن قازاقستان»