عالىمداردىڭ «جاساندى كۇن» جاساۋداعى جۇمىستارى جەمىسىن قاشان بەرەدى؟
يتاليانىڭ جاڭا تەحنولوگيالار ۇلتتىق اگەنتتىگىنىڭ عالىمدارى زەرتحانادا جاساندى كۇن جاساۋ ءۇشىن وسى ءبىر تاڭعاجايىپ ماشينامەن كوپ جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. زاماناۋي جاڭا سىناق DTT قۇرىلعىسى عالىمداردى ماقساتىنا ءبىر تابان جاقىنداتا تۇسكەندەي. بيىل باستالاتىن DTT قۇرىلىسىن اياقتاۋ ءۇشىن جەتى جىل قاجەت. جاڭا سىناق قوندىرعىسى ديامەترى 10 مەتر بولاتىن ساقينا ىسپەتتەس جابىق سيليندردان تۇرادى.
تەرمويادرولىق سينتەزدىڭ رەاكسياسى وسى سيليندردىڭ ىشىندە جۇرەدى، سول كەزدە جوعارى تەمپەراتۋرا اسەرىنەن سۋتەگى گەلييگە اينالادى. پروتسەسس ناتيجەسىندە ادامزاتقا قاجەتتى ۇلكەن كولەمدەگى ەنەرگيا پايدا بولادى. الەمدەگى تۇڭعىش تەرمويادرولىق رەاكتور فرانسيانىڭ كاداراش قالاسىندا تۇرعىزىلماق. حالىقارالىق ەكسپەريمەنتتىك تەرمويادرولىق رەاكتور دەپ اتالعان بۇل جوبانىڭ قۇنى - 20 ميلليارد ەۋرو. ونى 2025 -جىلى ىسكە قوسۋ جوسپارلانىپ وتىر، الايدا ونەركاسىپتىك ەنەرگيا ءوندىرۋ ءۇشىن بۇل تەحنولوگيا تىم قىمبات بولعالى تۇر.
الدو پيتستسۋتو، يتاليانىڭ جاڭا تەحنولوگيالار ۇلتتىق اگەنتتىگى دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى (ENEA):
- حالىقارالىق ەكسپەريمەنتتىك تەرمويادرولىق رەاكتور - ءبىزدىڭ جۇمىستىڭ ناتيجەسى. ءبىراق رەاكتور جۇمىسىندا شەشىمىن تاپپاعان كوپتەگەن ماسەلە بار. ءبىز تەرمويادرولىق سينتەز كومەگىمەن ەنەرگيانى ءوندىرىپ قانا قويماي، ونى ەكونوميكالىق تۇرعىدان پايداسى بار جولمەن جاساۋعا بولاتىندىعىن كورسەتۋىمىز قاجەت. ويتكەنى بۇل تەحنولوگيا كوممەرتسيالىق تۇرعىدان ءتيىمدى بولۋى ءتيىس.
تەرمويادرولىق سينتەز تەحنولوگياسىن جەتىلدىرۋ بارىسىندا قازاقستاندىق عالىمدار يتالياندىقتارمەن بىرگە جۇمىس ىستەپ كەلەدى. كۋرچاتوۆتاعى ۇلتتىق يادرولىق ورتالىق تەرمويادرولىق رەاكتورعا ارنالعان، ونىڭ نەگىزگى قۇرامداس بولىگى ەكونوميكالىق ديۆەرتوردى وندىرەدى. عىلىمي قاۋىمداستىقتىڭ زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە ۋاقىتى از، ويتكەنى 21 - عاسىردىڭ ورتاسىندا ادامزاتتىڭ ەنەرگەتيكالىق قاجەتتىلىگى ەكى ەسەگە ۇلعايادى دەگەن بولجام بار.
اندجەلو تۋچچيللو، يتاليا جاڭا تەحنولوگيالار ۇلتتىق اگەنتتىگى دەپارتامەنتى ءبولىمىنىڭ باسشىسى (ENEA):
- قازىرگى بالامالى ەنەرگيا كوزدەرى بىزگە جەتىپ جاتىر. دەسەك تە شيرەك عاسىردان سوڭ ادامزاتتىڭ ەنەرگيا قاجەتتىلىگى قانداي بولارىن ەلەستەتسەك، ءبىز بۇگىنگى كۇنى جاڭا ەنەرگيا كوزىن تابۋعا مىندەتتىمىز. بۇگىنگى تاڭدا ءبىز وسى ەنەرگيا كوزىن تابۋعا بار كۇش- جىگەرىمىزدى سالىپ جاتىرمىز. ەگەر وسى تاجىريبەلەر وڭ ناتيجە بەرسە، ادامزات راديواكتيۆتى قالدىعى جوق، تازا، قاۋىپسىز جانە سارقىلماس ەنەرگيا كوزىنە يە بولارى انىق.
www.24.kz