جاقسى جىردى جاراسقان جازىپ كەتكەن جۇرەككە - كوپەن امىربەك
قايعى! قابىرعاڭا ايازداي باتادى. امال نە! اللا تاعالا ادام بالاسىنا اۋرۋدى بەرگەندە ونىڭ ەمىن دە قوسىپ بەرەدى دەيدى عوي. راس! الايدا، اجالدىڭ عانا ەمى جوق. ال، ەندى كۇنى كەشە عانا تاي-قۇلىنداي تەبىسىپ جۇرگەن ارداقتى دوسىڭ تۋرالى ەسكە الىپ ەسسە جازۋ، قۇداي-اۋ، قانداي قيامەت!
اڭگىمە - جارىقتىق جاراسقان تۋرالى. ءيا، جارىقتىق. اتالارىمىز بالا كەزىمىزدە «جارىقتىق جاقسى ادام ەدى!» دەپ الدەكىمدەردى ەسكە الىپ وتىراتىن. تالاي ەستىگەنبىز. جاراسقان «جارىقتىق» دەيتىندەي جاستا ما ەدى؟ از با، كوپ پە - جارتى عاسىر عۇمىر كەشتى. شىعىس دانالىعى «ادامنىڭ باقىتى ونىڭ جاساعان جاسىنا ەمەس، ونىڭ كورگەن قىزىعىنا بايلانىستى» دەيدى. بالكىم، سولاي دا شىعار. ەندەشە، جاراسقان ءابدىراش ۇلى - اسا باقىتتى قالامگەر. ەكى جيىرما بەسىندە ەلدىڭ ءىلتيفاتىنا بولەنىپ، ىستىق ىقىلاسىنا يە بولعاننان ارتىق نە بار؟
قازىر جوقتايتىن زامان ەمەس، قادىر-قاسيەتىنە توقتايتىن زامان. «بۇتاقتى ادەبيەتىمىزدىڭ بۇقار جىراۋىنا اينالادى» دەپ جۇرگەن سىنشىمىز ساعات اشىمبايەۆ كوز جۇمعاندا جاراسقان جوقتاۋ ولەڭ جازعان ەدى.
- ءاي، ساعات-اي، قادىرىمە جەتپەدىڭ،
ءدال وزىڭدەي دوسىم كوپ قوي دەپ پە ەدىڭ؟
ماقتاۋ ولەڭ جازايىن دەپ جۇرگەندە
جوقتاۋ ولەڭ جازدىرعانىڭ نە ەتكەنىڭ؟!.
سويتكەن جاراسقان تۋرالى دا ەندى بىزدەر جازىپ جاتىرمىز. ءومىر عوي...
جاراسقان كوزى تىرىسىندە-اق ءوزىن-ءوزى جوقتاپ، وزىنە-ءوزى قۇلپىتاس قويىپ كەتكەن اقىن.
ايتپەسە، «ارىستار اماناتىن» وقىڭىزشى. كوزىڭىز جەتەدى. ءابىش كەكىلباي ۇلى جازعانداي: «... جاراسقان ءبارىمىزدىڭ باسىمىزدان سەكىرە سىرعىپ ءوتىپ جاتقان ۋاقىت اعىنىنىڭ قاي- قايسىمىزدىڭ دا جان-جۇرەگىمىزدى ەرىكسىز قوبالجىتار ءبىر تۇڭعيىعىنان ءبارىمىزدى دە قايمىقتىرار ءبىر اقيقاتتى ءدوپ باسىپ، ءدال تاۋىپ ايتىپ كەتكەن...»
سوندا دا بولسا سول جىردىڭ ۇزىندىلەرىنە كوز جۇگىرتىپ، سۋسىندايىقشى. كىم ەدىك؟
كىم بولدىق ءبىز؟ -
حالىق تانىر!
ايتەۋىر، ۇمتىلعانبىز جارىققا ءبىر!
مارقۇمبىز - ءبارىمىز دە بولاشاققا،
جەر دەگەن - ادامزاتقا الىپ ءقابىر.
ەتتىك پە ەكى كەلمەس تىرلىكتى ءماز؟
ساعىمداي باسىمىزدان سىرعىپتى جاز!
الدانىپ العى كۇنگە الاڭداۋمەن،
ۇستىندە سول ءقابىردىڭ جۇردىك ءبىراز!..
...جازار ما «ەڭىرەگەن ەر!» - دەپ ءبىزدى،
جازار ما «كوكىرەگى كور!» - دەپ ءبىزدى؟..
جوق الدە وتىرار ما ويعا شومىپ،
جانارى تەرەزەدەي تەرلەپ كۇزگى؟
...كورگەندە سول ءبىر كۇندى كوزىن ىلەر،
دالانىڭ، بالكىم، يتتەي ءتوزىمى دەر.
قۇلپىتاس قويار- قويماس باسىمىزعا،
ول جاعىن ۋاقىتتىڭ ءوزى بىلەر!..
ءبىزدىڭ دە كەتەرىمىز مۇرا قىلىپ -
سول ارمان، سول باياعى ءبىر-اق ءۇمىت.
جاپاندا جارالانىپ جالعىز قالعان
بورىدەي... باسىمىزدا تۇرادى ۇلىپ!..
جانىنا مازا بەرمەي جىراق تىلسىم،
جاس ۇرپاق مىنا بىزگە جىلاپ- كۇلسىن...
جاپاندا جالعىز... جالعىز... ۇلىپ تۇرعان
بورىگە... ءجيى-ءجيى قۇلاق ءتۇرسىن!..
شيرەك عاسىرداي بۇرىن بالالار اقىنى انۋاربەك دۇيسەنبيەۆ دۇنيەدەن وزىپ، كەڭسايداعى جەرلەۋ راسىمىنە قاتىستىق. سوندا جاراسقان قاپتاعان ءقابىردىڭ باسىنداعى قۇلپىتاستارعا قاراپ تۇردى دا، تاۋ بەتكەيىندەگى بوس جەردى يەگىمەن نۇسقاپ: «مەنىڭ قۇلپىتاسىم سول جەردە بورىدەي ۇلىپ تۇراتىن شىعار؟» دەپ ەدى.
ايتقانى اينىماي كەلدى. جاراسقان ءدال ءوزى نۇسقاعان جەرگە جەرلەنگەندە «و، توبا! بۇ نە قۇدىرەت؟!» دەپ ويلاندىم.
- ءتۇسىن، بالام،
مەنى دە ءتۇسىن، بالام،
سىرتىم شۋاق بولعانمەن،
ءىشىم بوران...
كوكتەم ءوتتى، جاز دا ءوتتى،
كۇزىم كەلدى،
قارسى الام با،
بىلمەيمىن، قىسىمدى امان؟ - دەپ ءوز «دياگنوزىن» ءوزى قويعان جاراسقان دوسىم تەلەفون شالدى. اقپان ايىنىڭ باسى بولاتىن. توسەك تارتىپ جاتقان.
- قولىڭ تيسە ماشينامەن مەنى قالانىڭ سىرتىنا الىپ شىقشى. تازا اۋامەن تىنىستاپ قايتايىق، - دەدى.
«ات اينالىپ قازىعىن تابادى،
جاراسقان اينالىپ نازىگىن تابادى» - دەپ ءوزى ازىلدەيتىندەي، جان-جارى نازىكۇل بۇل ۇسىنىستى قۋانا قارسى الدى.
كۇنۇزاق سىرلاستىق.
«اق جاڭبىرلار توزدىرعان تاۋ سياقتى،
مەن ولەمىن ءوزىمنىڭ بيىگىمدە» دەپ تولەگەن ايبەرگەنوۆ جىرلاعانداي، مەنىڭ بيىگىم ءالى الدا سياقتى بولادى دا تۇرادى! - دەدى. ءبىراق، ومىردە وكىنىشى بار ەكەنىن بايقاتتى.
- سونىڭ ەڭ باستىسى: «جاستىقتىڭ قىزۋىمەن، قىزىعىمەن وتكىزىپ العان التىن ۋاقىتتارىم! - دەدى. - دوستارمەن دوس بولام دەپ، ونىڭ تۇبىندە قاس بولاتىنىن بىلمەپپىن. ادەبي ورتانى تۇزەيمىن، سىن جازامىن دەپ، ودان تۇزەلمەيتىنىن بىلمەپپىن. باستىق بولامىن، پارتياعا وتەمىن دەپ ارپالىسپەن وتكەن كۇندەرىم وزەكتى ورتەيدى. وزەكتى ورتەمەيتىنى - ولەڭ جازعان كۇندەرىم. جۇبانىشىم - ءۇش بالام، ءتورت نەمەرەم، جالعىز ايەلىم، ءۇش كەلىنىم»...
سول كۇنگى سىرلاسۋ - سوڭعى سىرلاسۋ ەكەن عوي. سوڭعى رەت بوي جازعانىن قايدان بىلەيىن...
ءبىر ءسوزىن ەل بىلمەيتىن «ەرەكشە قۇرمەتتى» اقىنداردىڭ دارەجەسى مەن شەن-شەكپەنى ۋاقىتشا ەكەنىن ەندى اڭعارعاڭدايمىز.
اق بۇلاقتار،
القىنعان اق بۇلاقتار!
قازىر - كوكتەم،
الدىڭ - جاز، شاپقىلاپ قال! - دەپ ولەڭدى وزەندەي اعىزعان جاراسقاننىڭ ءارلى شۋماقتارى ءار وقىرماننىڭ جۇرەگىنە جول تاۋىپ جاتتى. سىن ماقالالارى سىناداي قاعىلىپ، ەلدىڭ ءبارىن ەلەڭ ەتكىزدى. ءبىر اۋىق، تارتىس تۋدىرعان سىن، رەسەنزيانى دوعارىپ، «دالا، سەنىڭ ۇلىڭمىن!» دەپ تۇتاس سيكلعا كوشكەندە وقىرماندار اتىنان «جاراسقان جايلى جاڭا كۇي» دەگەن ەپيگرامما جازعان ەدىم.
دىڭگىل،
دىڭگىل،
دىڭگىلدىڭ.
دىڭگىل،
دىڭگىل،
دىرىڭ- ڭ- ڭ.
ءدامدى، ءماندى جىرىڭ.
دىڭگىل،
دىڭگىل،
دىڭگىلدىڭ.
دىڭگىل،
دىڭگىل،
ىرىڭ- ڭ- ڭ.
سىن جازۋشى ەڭ بۇرىن- ن- ن.
«دالانى» الدىڭ ىڭعايعا،
تۋرابيدەگى سىن قايدا؟..
قاي جانردا قالام تەربەسە دە، قوي باستاعان قوڭىراۋلى سەركەدەي وقشاۋ كورىنەتىن. ءار ءسوزىنىڭ استارىندا ادەبيەتكە دەگەن ادالدىق، جاناشىرلىق ايقىن اڭعارىلىپ، انادايدان مەنمۇندالاپ تۇراتىن. سوندىقتان دا جاراسقاندى ءوز وقىرماندارى شام الىپ ىزدەيتىن. بۇل - اقىننىڭ باقىتى.
«جالىن» الماناعىندا ىستەگەن جىلدارىندا «تۋرابي تريبۋناسى» دەگەن ايدارمەن ادەبيەتتىڭ تۇرالاپ قالعان قانشاما ماسەلەسى تىلگە تيەك ەتىلىپ، كوكەيدە جۇرگەن كوپ ويلار كوتەرىلدى. اشى بولسا دا اشىق ايتىلعان ماقالالاردىڭ سوڭىنداعى «ءادىلسىن جۇلدىز ۇلى» دا وسى ءوزىمىزدىڭ جاراسقان ەدى...
ەپيگرامما - ەرەكشە جانر. وزبەكتەر ايتقانداي «كوتەرىپ، كوتەرىپ كەپ تاشلاپ جىبەرەتىن» جانر. ءبىراق، ءبىزدىڭ قازاقتاردىڭ ەتى ەپيگرامماعا ۇيرەنبەگەن. كوبىمىز كوپشىك قويعانعا ءمازبىز. كولگىرسىگەن سوزگە كوزىمىز جەتىپ تۇرسا دا ارقاڭدى قاسىعانداي راحاتتانىپ قالاتىنىمىز قالاي؟ «ءسىز مىقتىسىز!» دەگەنگە شىنىندا دا مىقتى ەكەنمىن دەپ تالتاڭداعان تالايلارعا جاراسقان ەپيگرامما جازىپ، دۇنيەنى دۇرلىكتىرگەندەي بولدى. مۇنىڭ ءوزى ادەبيەت ءۇشىن توسىن وقيعاداي كورىندى. قازاق ءۇشىن «ءيتىڭ جامان» دەگەن دە اۋىر ءسوز. كورشىسىنىڭ «مارين» دەگەن يتىنە ارناعان ولەڭىنىڭ سوڭىن:
«مەن وزىڭدەي يتتەردى ۇناتامىن، -
مەن وزىڭدەي دوستاردى جەك كورەمىن!» - دەپ اياقتاماۋشى ما ەدى؟ ءار ەپيگرامماسىندا نەنى ۇناتاتىنىن، نەنى جەك كورەتىنىن بۇقپانتايلاماي اشىق ايتتى. ول سونىسىمەن دە قۇندى ەدى. اقىن يبراگام يسايەۆقا:
«يبراگيم بولعانعا -
ابايمىن دەپ ءجۇرسىڭ بە؟» - دەدى.
سىنشى، اقىن اسقار ەگەۋبايەۆقا:
«ءسىزدى جەردى باسپايدى،
سىرىن استە اشپايدى.
ءوزىڭ بەرگەن تىزىمنەن
ءوزىڭدى الىپ تاستايدى» - دەدى. سول تۇستا اقىندىقتىڭ بيىگىندەي ساناعان ءابدىلدا تاجىبايەۆ اعاسىنا دا ارنالعان ەپيگرامماسى ەل ىشىنە قوزعاۋ تۋعىزدى. مۇقاعالي ماقاتايەۆتىڭ ءوزى «ءابدىلداعا» اتتى ولەڭىڭدە:
- تۇرعاندا ۇيقى-تۇيقى اق سامايىڭ،
مەن قالاي، ابە، سەنى جات سانايىن.
ابىرجىپ اساڭدى ۇستاپ وتىرعانىڭ
اشۋلى گروزنىي پاتشادايىن! - دەپ سەسكەنگەندىك بايقاتاتىنى ءبارىمىزدىڭ ەسىمىزدە. جاراسقان وزىنە عانا ءتان تاس-ءتۇيىن پىكىرىنەن قايتقان جوق.
- جۇرگەن بىرەۋ ەمەسپىن مەن بەتالدى!
ابەكە،
قولىڭدى جاي،
بەر باتاڭدى!
ەل قاتارلى ازامات بولعانىممەن،
اقىن بولعىم كەلمەيدى ەل قاتارلى! - دەپ باستادى ەپيگرامماسىن. سيپاقتامادى. سيپاتتادى. بولاتىنعا دا، بولمايتىنعا دا، تولاتىنعا دا، تولمايتىنعا دا باتا بەرىپ، تارىداي شاشقانىن ايتا كەلىپ:
«باعاسى جىرىڭىزدىڭ بەلگىلى عوي، -
باعاسىن باتاڭىزدىڭ تۇسىرمەڭىز»، - دەدى. ول پىكىرىن وقىرماندار جاقسى قابىلدادى. اسىرەسە، قالداربەك نايمانبايەۆقا ارنالعان ەپيگرامماسى اينالاسىن ۋلىعان-شۋلىعان قىلعانىن بىلەسىز. قالداربەك اعام قاتتى اشۋلانسا كەرەك. قۇداي-اۋ، سونداي ازىلگە دە ادام اشۋلانا ما؟ مايدان قىل سۋىرعانداي ادەمى دە ادەپتى ءازىل عوي.
- قارشادايدان قالەكەڭ اتقا ءمىنىپ،
الدى جۇرتتىڭ مىنەزىن جاتقا ءبىلىپ.
سىن ايتپايدى ەشكىمگە سولايسىڭ دەپ،
سىر ايتپايدى ەشكىمگە اقتارىلىپ.
سەرى قۇساپ كۇلگەنمەن سىلقىمدانىپ،
بەرمەيدى ءىشىن، بيلەرشە سىرتىن باعىپ.
قۇلىپتاۋلى كەۋدەڭە كىرەدى ەركىن،
تىعىپ قويعان تۇبىنە كىلتىڭدى الىپ.
كورگەن ەمەس جولىنان ءبىر جاڭىلىپ،
الماي-بەرمەي اتاندى «مىرزا جىگىت»
ساتۋى جوق، ادەمى سوزىمەن-اق
جىبەرەدى، ايتەۋىر، ىرزا قىلىپ...
جاراسقان العان بەتىنەن قايتقان جوق. تۋرا بيدە تۋعان جوق ەكەنىن دالەلدەدى. بۇكىل ەپيگرامماسىن قويداي ءيىرىپ قوراعا قاماعانداي ارەكەت جاسادى دا، «ءازىلىڭ جاراسسا...» اتتى ءاپ-ادەمى كىتاپتى وقىرماڭدارعا تارتۋ ەتتى. پوەزياسى - نايزاعايلى جازداي جارق-جۇرق، سىن ماقالاسى - وق، ءازىل- سىقاعى - شوق، جۋرناليستيكاسى شە؟ ول سالادا دا سايگۇلىك مىنگەن شاباندوزداي دارا شاپتى.
كۇندەردىڭ كۇنىندە «جاراسقان اگرارلىق پارتياعا مۇشە بولادى» دەگەن سىبىس شىقتى. سىبىس ەمەس، شىندىق. سەبەبىن سۇراعاندارعا «اگرارلىق پارتيانىڭ جارعىسىنداعى «اۋىل» تۇرعىندارىنىڭ ازاماتتىق، ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، مادەني قۇقىقتارى مەن مۇددەلەرىن قورعاۋ» سەكىلدى ماقساتى مەن مىندەتى اقىن ەمەس، ازامات رەتىندە وزىمە ۇنادى، - دەدى. - وسى ۋاقىتقا دەيىن دالانى، اۋىلدى، ونداعى قاھارمان ەڭبەككەرلەردى جىرلاپ كەلگەنىم كوپشىلىككە ايان. بارلىق ءبىلىمىم مەن كۇش- قايراتىمدى، جالپى ينتەلەكتىلىك كۇش-قۋاتىمدى تۋعان حالقىما، قازاقستانداعى مەكەندەيتىن وزگە دە ۇلىستارعا ارنادىم. ءسويتىپ، حالىقتان كۇش- قۋات الىپ كەلەمىن. وكىنىشكە وراي، حالىق قۇرعاق ۋادەگە تويىپ بولدى، ال اقىنداردىڭ جىلاي-جىلاي كوز جاسى تاۋسىلدى...»
اگرارلىق پارتيانىڭ ءتوراعاسى رومين ءمادينوۆ، ورىنباسارلارى ۆلاديمير چالىشەۆ، ەركىن رامازانوۆتارمەن تىزە قوسقان جاراسقان كادىمگىدەي قوعام قايراتكەرىنە اينالا باستادى. امال نەشىك؟ قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا عۇمىر دەگەنىنە جەتكىزبەدى.
قازاقستان اگرارلىق پارتياسى اقىن جاراسقان ابدىراشەۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە جۋرناليستيكا سالاسىنا بايگە جاريالادى. كوزى تىرىسىندە تالاي بايگە بۇيىرماعان اقىنعا ەندى، ءوزىنىڭ اتىندا بايگە تاعايىندالدى.
نەگىزى، قاشان دا تالانتتارعا تار جول بۇيىرعان. قازاق دالاسىن جارتى عاسىرداي انگە بولەگەن شامشىگە قانداي اتاق بەرىلدى؟ ول قاي سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى ەدى؟ كوزى جۇمىلعاسىن عانا ءشامشى قالداياقوۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتتارى كوبەيدى. سول سياقتى مۇقاعالي شە؟ ابىرويى اسقاق بولعانمەن اتاق العان جوق. قازىر كوپ اقىن مۇقاعالي ماقاتايەۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى. جاراسقان دا سول جولدىڭ تورابىنا ءتۇستى.
جالپى، اتاق- داڭق، شەن- شەكپەن ونەر ادامدارىنا قاجەت پە؟ حالىقتىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنەن ارتىق اتاق بار ما؟ اركىمنىڭ ءوز بيىگى، ءوز شىڭى اتاقتان اسقاق ەمەس پە؟ مەن ءۇشىن اتاق جىرتىقتىڭ جاماۋى سياقتى. مىسالى، ءال-فارابيدى قورقىت اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى دەسەك جاراسا ما؟ ءاي، قايدام؟ ويتكەنى قورقىت - قورقىت، ءال-فارابي - ءال-فارابي، قۇرمانعازى - قۇرمانعازى... ەندەشە، اركىمنىڭ ءوز اتى وزىنشە اتاق، ءوز دارەجەسىندە - داڭق!
سونى سەزگەندەي جاراسقان «ماڭگىلىك مايدان» دەگەن ولەڭ جازدى.
قاق تورىنەن ورىن الار تاريحتىڭ،
ەسىمدەرىن ەرەندەر مەن الىپتىڭ
جازباۋ كەرەك قاعازعا دا، باسقاعا،
جازباۋ كەرەك، ءتىپتى قارا تاسقا دا،
جازۋ كەرەك جۇرەگىنە حالىقتىڭ!
ساناسىندا باس كوتەرىپ سان كۇدىك،
مۇنى بالكىم، مويىنداماس اڭگۇدىك...
تۇعىرىنا تابان تىرەپ داڭقتىڭ،
جازىلعان ءسوز جۇرەگىنە حالىقتىڭ -
قارا تاسقا قاشالعاننان ماڭگىلىك!
ءسوز جوق، ءابدىراشتىڭ جاراسقانى - ءوز ولەڭدەرىن حالىقتىڭ جۇرەگىنە جازىپ كەتكەن ءبىرتۋار قالامگەر.
وسىندايدا ەسكە تۇسەدى. جاراسقان 50 جىلدىق مۇشەل تويىن رەسپۋبليكا سارايىندا دۇرىلدەتىپ وتكىزدى. سوندا وقىعان پاروديامدى وقىرماندارعا ۇسىنسام دەيمىن.
- جاراسقان-اۋ،
ساعان نەنى قيمايىن؟
ءۇي سىيلار ەم، ءوز باسىڭدا ءۇي دايىن.
جارتى الەمگە جاريا ساپ ودان دا
ارعىماقتاي اق «ۆولگانى» سىيلايىن.
«ۆولگا» ءبىراق بەنزينىڭە تويمايدى،
بەنزين بىتسە سالاسىڭ عوي ويبايدى.
مەن ودان دا ءبىر «جيگۋلي» سىيلايىن،
ساي- سالادا سايتان قۋىپ وينايدى.
«جيگۋليىڭ» باس بىلمەگەن اساۋداي،
سوعىسارسىڭ تورموزىن دا باسا الماي.
مەن ودان دا ءبىر «موسكۆيچ» سىيلايىن،
«موسكۆيچتى» توقتاتىپ ەد قاشان گاي؟
«موسكۆيچىڭ» كوپ سىنادى پىرت ەتىپ،
ءبىر تەتىكتەن كەتە بەرەر ءبىر تەتىك.
مەن ودان دا «زاپوروجەتس» سىيلايىن،
الساڭ بولدى ءوز اتىڭا تىركەتىپ.
ءاي، ءبىراق تا، پوشىمى ونىڭ پوشىم با،
قۋ موتورى ارتقا بىتكەن سوسىن دا.
مەن ودان دا ۆەلوسيپەد سىيلايىن،
ينوماركا، «كرۋتويعا» قوسىلما!
ومىرىڭە سەرىك ەتتىڭ ءان- كۇيدى،
ءازىلىڭدى ايتىپ ءجۇرسىڭ ءارقيلى.
ۆەلوسيپەد مۇز ۇستىندە جۇرە الماس،
مەن ودان دا سىيلايىنشى كونكيدى.
جاراسقان-اۋ، سەن ەرتەرەك شوشىنبا،
مۇنداي سىيلىق سىيلاي الماس دوسىڭ دا.
تەمىر دەگەن تەز توزادى،
توزبايتىن قالامىڭدى اكەپ تۇرمىن وسىندا!
سىناپتاي سىرعىعان ءپاتۋاسىز دۇنيە-اي! سودان بەرى دە تالاي جىلدىڭ بەدەرى بولىپتى.
توپىراعىڭ تورقا بولعىر، دوسىم-اي... توزبايتىن قالامىممەن وزىڭە باعىشتالعان جۇرەكتەگى جازۋلاردى اۋرۋحانادا جاتىپ جازىپ شىقتىم.
كوپەن ءامىر- بەك، جازۋشى، حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى
qazaquni.kz
