كرەشەنسكي موروز ەمەس، سارىشۇناق اياز - سەرىك نەگيموۆ

استانا. قازاقپارات - بۇگىندە حالىق اراسىندا سولتۇستىكتەگى ۇسكىرىك قاتتى ايازداردى حريستيانداردىڭ ءدىني مەرەكەسىمەن بايلانىستىرىپ «كرەشەنسكي موروز» دەپ اتايتىندار از ەمەس. دەگەنمەن، قازاقتا ونداي ايازداردىڭ مەزگىلى دە، ءتىپتى ءوز اتاۋلارى دا بار.

ماسەلەن، پروفەسسور سەرىك نەگيموۆتىڭ ايتۋىنشا، ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن كەيبىر قۇبىلىستاردى ورىسشادان سىڭگەن قالىپتا اتاپ كەلەمىز. ول - دۇرىس ەمەس.

«ءبىز كەيدە ورىسشا ايتامىز عوي ءبارىن. ورىسشا قابىلداپ، ورىسشا سويلەپ، وعان ءدىني سيپات بەرىپ دەگەن سياقتى. نەگىزى، بۇل وزىمىزگە ەتەنە تانىس اياز، قورقاتىن، ۇرەيلەنەتىن ەشتەڭە جوق. قازاق دەگەن ءوزى وتە سەزىمتال، نازىك، سونداي ءبىر رەڭكتەردى ايىراتىن، سەرگەك ءارى ەلگەزەك حالىق قوي. تابيعاتپەن ەتەنە بولعان سوڭ قۇبىلىستاردى دا تەرەڭ ءبىلىپ، زەرتتەپ وتىرعان. ماسەلەن، بىزدە ەڭ قاتتى ايازدى ءۇش تۇرگە بولگەن. ول - سارىشۇناق اياز، اقشۇناق اياز جانە قىزىلشۇناق اياز. مىنە، وسى جايىندا مەن 1997 -جىلدان بەرى اقمولادا ۇلكەن اقساقالداردان ىلعي سۇرايتىنمىن. ءبارى ۇمىتىڭقىراپ قالعان با، ەستەن شىعارىپ العان با، ءۇش ايازدىڭ ىشىندەگى ەڭ كۇشتىسى، مىقتىسى قايسىسى دەگەندە ءبارى دە شامالاس دەيدى. سوندىقتان بۇگىنگى ايازعا ۇشەۋى دە كەلەتىن سياقتى»، - دەدى س. نەگيموۆ قازاقپارات تىلشىسىنە بەرگەن سۇحباتىندا.

عالىم ونداي ايازداردىڭ بۇرىن دا بولعانىن ەسكە الدى. سەبەبى ءوزى دە سۋىق جەردە تۋىپ ءوستى.

«مەن 1953 -جىلدان بەرى ەسىمدى بىلەمىن. سول كەزدە مەكتەبىمىز ءتورت شاقىرىم شالعاي جەردە بولدى. سوعان بوراندى كۇنى بولسىن، ايازدى كۇنى بولسىن، جاياۋلاپ- جالپىلاپ بارىپ كەلەتىنبىز. ول زاماندا قىس دەگەن التى ايعا سوزىلاتىن. سوندا -40 گرادۋس، -42 گرادۋس كادىمگىدەي اياز بولاتىن. ءبىز ونى سەزبەيمىز دە»، - دەپ اتاپ كورسەتتى س. نەگيموۆ.

ايتا كەتەيىك، قاتتى ايازعا بايلانىستى اقمولا، پاۆلودار، قاراعاندى، سولتۇستىك قازاقستان جانە شىعىس قازاقستان وبلىستارىندا 26 - قاڭتارعا دەيىن ەسكەرتۋ جاريالانادى. الداعى ءۇش كۇندە اياز كۇشەيە ءتۇسىپ، ورتالىق، وڭتۇستىك- شىعىس جانە وڭتۇستىك اۋداندارعا جەتەدى. سولتۇستىك، ورتالىق جانە شىعىس وبلىستاردا تۇنگى اۋا تەمپەراتۋراسى مينۋس 40-45 گرادۋسقا دەيىن تومەندەيدى. وڭتۇستىك جانە وڭتۇستىك- شىعىستا كەي جەرلەردە 28-33 گرادۋس اياز، ياعني كليماتتىق نورمادان 10-18 گرادۋسقا سۋىق بولادى.

اۆتور: ارمان اسقاروۆ