كەرىم-اۋ ايداي، كەرمارالداي
سول مەن ءبىر اسپاندى تىرەپ تۇرعانداي جۇمىس تاۋىپ بەر دەيدى. تاۋىپ بەردىم.
ءبىراق ەشقايسىسىنىڭ رەتى كەلمەيدى. بىرەۋىن ىستەي المايدى، ەندى بىرەۋىن ىستەگىسى كەلمەيدى. قالاعان ۋاقىتىندا بارىپ، قالاعان ۋاقىتىندا كەتىپ قالاتىن وڭاي جۇمىس كەرەك ەكەن. جانە تابىسى جاقسى بولسا دەيدى. اينالايىن-اۋ، ونداي جۇمىس بولسا ءوزىم-اق ىستەر ەدىم عوي. سودان ويلانىپ وتىرىپ ءانشى بولا سالشى دەدىم... از-كەم داۋسى مەن ءبىرقارارلىق ءتۇرى بار ەدى. سودان كەيىنگى اڭگىمە- جوسپار بىلاي ءوربىدى.
***
كاۋمەنوۆاعا كويلەك تىكتىرەمىز. كەنجەبەككە شاشىڭدى جاساتامىز. ۇلىقپان جولداسوۆتان ءبىر ءان، نۇرلان ەسپانوۆتان ءبىر ءان الامىىز. ءسوزىن تالانتقا ايتىپ جازعىزامىز. جوق، قازىر ريناتتىڭ سوزدەرى ءوتىمدى. مەيلى ەكەۋىنىڭ بىرەۋى. ارانجيروۆكاسىن ارمان بەكسۇلتانعا جاساتامىز. ءاندى «مۇزارتتىڭ» ستۋدياسىندا جازدىرامىز. كليپتى وزبەكستاندا تۇسىرەمىز. كليپ دايىن بولعانعا دەيىن «ساز الەمىنە» قاتىسىپ، ءۇشىنشى ورىن الۋىمىز كەرەك. ارينە «جاڭا ەسىم» ايدارىمەن «جۇلدىزدار وتباسىنا» سۇحبات بەرۋىمىز كەرەك. تاك سەن دۇرىس سۇحبات بەرە المايسىڭ. سۇحباتتى مەن بەرە سالامىن. جوق، سەن جۋرناليستكە ايت، «ءسىز ماعان سۇراقتارىڭىزدى جىبەرىڭىز، مەن سىزگە جازىپ بەرەيىن» دە. قالعانىن ءوزىم قاتىرامىن. سۇحبات ەرەكشە بولۋى كەرەك. سوندا وقىعان ادامنىڭ ەسىندە قالىپ كەتەسىڭ. سۇحبات قاي جاعىنان ەرەكشە بولۋ كەرەك؟ تاااك.. . بىلاي ىستەيمىز. قازىر ەكىنىڭ ءبىرى «ونەر ناعاشى جۇرتىمنان قونعان، ءوز جۇرتىمدا قۇر قول ەمەس، اپام مارقۇم جيىن-تويلاردا سۋىرىپ سالىپ ءان ايتا بەرگەن ەكەن، اتام دومبىرا شەرتكەن» دەپ جاۋاپ بەرە بەرەدى.
سەن دە سولاي ىستەسەڭ، كوپتىڭ ءبىرى بولىپ قالاسىڭ. سەن ولاي ەتپەۋگە ءتيىسسىڭ سەن «مەنىڭ ناعاشى جۇرتىم دا، ءوز جۇرتىم دا ونەرلى ادامدار ەمەس. ۆاشە تا ءبىزدىڭ اۋلەتتە ونەرلى ادام بولماعان» دەپ جاۋاپ بەرۋ كەرەكسىڭ. سوندا ەرەكشەلەۋ بولادى. «ونەر ماعان عارىشتان ءبىر تىلسىم كۇش ارقىلى» بەرىلگەن دەۋ كەرەك شىعار مۇمكىن.
ءجارايدى ونى سول كەزدە كورەرمىز. سوسىن جۇرتتار قۇساپ «مەكتەپ كەزىنەن باستاپ ۇيىرمەلەرگە قاتىسقام، بارلىق كەشتەردە ءان سالاتىنمىن» دەگەننىڭ دە قاجەتى جوق. بۇعان دا كەرى جاۋاپ بەرىلۋى كەرەك.
ءان سوزدەرىنە دە نازار اۋدارۋعا ءتيىسپىز. ءبىز ءوزى ليريك حالىقپىز. ايانىشتى، زارلى ءان ءوتىمدى. ءوزى جىلاپ جۇرگەن حالىق ءوز قايعىسى ازداي بىرەۋدىڭ مۇڭىن ارقالاعىسى كەلىپ تۇرادى. وسى ەسكەرىلۋى كەرەك.
«كوز جاسىم كولدەن اسىپ، تەڭىز بولدى،
كەمەسىن ماحابباتتىڭ جۇزدىرەيىك» دەگەن سياقتى جولدار تابۋعا ءتيىسپىز.
«سەن ەمەس، ءان ەكەن عوي جان ەمدەگەن،
كەزدەسسەڭ سۇيگەنىمدى دالەلدەر ەم.
سەن مەنى تاستاپ كەتكەن كۇننەن باستاپ،
باسقاشا قاراپ ءجۇرمىن الەمگە مەن» دەگەن سياقتى تاعدىرلى جولدار كەرەك.
ءجارايدى، تالانت ءوزى تابادى. ءبىرىنشى ءان وسىلاي بولۋى كەرەك. ال، ەكىنشى ءان قايعىرىپ شارشاپ جۇرگەن حالىقتى سەرپىلتۋ كەرەك.
«دۇنيە وتەر كەتەر،
كورىڭدەر دە تۇرىڭدار،
ەرتەڭ ولەمىز دە قالامىز،
ءتىرى ءجۇرمىز بە،
وندا ويناپ كۇلەيىك» دەگەن ماعىنانى جەتكىزۋ كەرەك. بۇل توي تارتاتىن ءان بولادى.
كليپ دايىن بولعاننان كەيىن «تاڭشولپان» باعدارلاماسىنا قوناققا باراسىڭ. تااك، سول جەردە ساق بولۋىڭ كەرەك. بۇكىل شىندىقتى ايتىپ تاستاپ، ابىرويدى ايرانداي توگىپ جۇرەرسىڭ. كوپ سۇراقتارعا «ول جاعى قۇپيا بولىپ قالا بەرسىن، ەلدىڭ بارىنە تۇسىنىكتى بولعىم كەلمەيدى» دەگەن سياقتى ەكىۇشتى جاۋاپ بەر. سۇحباتتىڭ سوڭىنا تامان ءبىر سۇراققا جاۋاپ بەرگەنسىپ، «الداعى جىلى بولاتىن جەكە كونسەرتىمدە» دەگەن ءسوزدى قىستىرا كەت. كونسەرتىم بولا ما دەيمىسىڭ؟ جىندىمىسىڭ، ەكى انمەن قالاي جەكە كونسەرت بەرەسىڭ. پروستو ول دا تىڭدارمان تارتۋدىڭ جولى. ولار سەنى ويلاپ قالۋى كەرەك، سۇمدىق ءبىر پروەكتى ەكەن دەپ. كەلەر جىلى جۇرتتار سۇراسا نە دەيمىن دەيمىسىڭ. بىللين، تازا نوقالاي ەكەنسىڭ عوي. شىنىمەن كەلەر جىلى بىرەۋ سۇراپ قالۋى مۇمكىن-اۋ دەپ سەنىپ وتىرمىسىڭ. مەيلى سۇراسا ءتىپتى جاقسى. بەلگىلى دە بەلگىسىز سەبەپتەرمەن جەكە كونسەرتىم كەلەر جىلعا قالدى دەي سالاسىڭ.
ونەرگە قيانات جاساپ وتىرعانىمدى بىلەمىن. ەسىل ونەرگە وبالى وبال. ءبىراق، ونسىز دا بارداك بولىپ جاتقان ەسترادا عوي. ونىڭ ۇستىنە اقشا تابۋدىڭ وڭاي جولى وسى عانا. ەندى نەگىزگى ماسەلەگە كوشەيىك. ءويتىپ-ءبۇيتىپ حالىققا جارتىلاي تانىلدىڭ دەيىك. العى شەپتە بولماساڭ دا، قويۋ شاڭنىڭ ورتاسىندا جۇرەسىڭ. تيىن تەبەن تاباتىن كەز وسى كەز. ءبىراق، سەندە تۇراقتى باعا بولمايدى. سەن تۇگىل توقتارلاردىڭ ءوزى ءارتۇرلى باعاعا شىعا بەرەدى. ەگەر ساعان بىرەۋ حابارلاسىپ جاتسا بىردەن جاۋاپ بەرمە. «قازىر مەن كورىپ الايىنشى، ول كۇنى مۇمكىندىگىم بار ما ەكەن، ون مينۋتتان كەيىن حابارلاسىڭىز» دە. ارينە ول كۇنى سەندە ءبىر دە ءبىر توي جوق ەكەنىن ءبىلىپ وتىرسىڭ. ءبىراق، ءبارىبىر وسىلاي ايت. اناۋ قايتالاپ حابارلاسقاندا: - ءيا، ول كۇنى مۇمكىندىگىم بار ەكەن. ەكى توي عانا بار ەكەن. ەكەۋى دە وسى قالادا. ۇلگەرەمىن عوي. قاي ۋاقىتتارعا بارعانىم دۇرىس-دەي سال. باعانى سۇراعاندا: - مەنىڭ نەگىزگى باعام مىڭ دوللار عوي، ءبىراق ەراعادان حابارلاسىپ تۇر ەكەنسىز عوي، بەس جۇزگە كىرىپ بەرەيىن، - دە. سودان كەيىن تويعا بارعاندا مىندەتتى تۇردە اسىعىس كىرىپ، ءانىڭدى ايتىپ بىتە سالىسىمەن اسىعىس شىعىپ كەت. جۇرتتار تويى كوپ ەكەن دەپ ويلاپ قالسىن. قۇرسىن اقىر بۇدان باسقا تويىم جوق قوي دەپ سالات جەەەەپ وتىرىپ الىپ جۇرمە.
اسىعىس كىر دا، اسىعىس كەت. بۇل زاڭ. ءانابىر قۇرىعان تامادالار بار. كاك بۋد تو شاقىراتىنداي قانشاعا شىعىپ ءجۇرسىڭ دەپ سۇرايدى؟ قالادا مىڭ، پو سۆويسكي 500 دوللار دە. ءوز باعاڭا ەكى جىلدا، ءۇش جىلدا ءبىر شىعىپ تۇراسىڭ. مۇمكىن جىلىنا ەكى رەت تە شىعارسىڭ. ءبىراق كوبىنە 500 گە، پوسۆويسكي باعاڭا شىعاسىڭ. ويتكەنى قازاقستاندا بوتەن ەشكىم جوق. ءبارى سۆوي... ۇقتىڭ با؟ ۇقساڭ دايىندال. اقشا تابۋدىڭ ەڭ وڭاي جولى وسى.
سوسىن كەيدە ءوز-وزىڭنەن شارشاپ ءجۇر، تۇندە اقتاۋدان كەلىپ ەدىك، سامالەت شارشاتتى دە.
سوسىن سۇحبات بەرگەن كەزدە: بايان ەسەنتايەۆانى ۇلگى تۇتام، سول كىسىمەن جۇمىس جاساعىم كەلەدى دەپ ايتا ءجۇر. مۇمكىن ءبىر پايداسى بولىپ قالار. سوسىن: «نەگىزىندە مەنىڭ جانىما حالىق اندەرى جاقىن» دەگەندى ايتا ءجۇر.
11 -كلاسس وقىپ جۇرگەندە «وسەننىي باللدا» «ءوز ونەرى» دەگەندە ايتقان ءانىڭ بار ەدى عوي، ءيا سول «كەرىم-اۋ ايداي دەگەن» مەجدۋ پروچيم سول ءاندى دە جازدىرامىز. «اق كويلەك قىزىل بەشپەتتى» «كەش يۋ» ايتىپ تاستاعان.
جازۋشى بەيبىت سارىبايدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان الىندى