ادامزاتتىڭ جەر بەتىنەن قانشا كۇندە جويىلىپ كەتۋى مۇمكىن ەكەنى بەلگىلى بولدى

 استانا. قازاقپارات - جەر بەتىندە ازىق- تۇلىك قالماي، ادامدار تەك ءبىر- ءبىرىنىڭ ەتىن جەۋمەن كۇن كورسە، وندا ادامزات ءۇش جىلدان كەيىن تولىعىمەن جويىلادى ەكەن.

 بريتانيالىق عالىمدار ارنايى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، وسىنداي قورىتىندى جاسادى، دەپ حابارلايدى Stan.kz.

«قازىردە جەر شارىندا 7,6 ميللياردتان استام ادام تۇرادى. ءبىزدى «ەگەر جەر بەتىنەن بارلىق ازىق- تۇلىك قۇرىپ، جاھاندىق داعدارىس ورناسا نە بولادى» دەگەن وي مازالادى. ەگەر ادامزات تەك ادام ەتىمەن عانا كۇن كورسە، ولار قانشاعا شىدايدى»، - دەپ جازادى لەستەر ( ۇلىبريتانيا) ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مامانى حوللي گرەم جانە ارىپتەستەرى.

عالىمدار سوڭعى جىلدارى ەۋروپانىڭ العاشقى تۇرعىندارى ءوز جاۋلارىنىڭ نەمەسە اتالاستارىنىڭ ەتىن جەگەنىن دالەلدەيتىن كوپ ايعاق تاپتى. ماسەلەن، بىلتىر پالەونتولوگتار ماريلياك ۇڭگىرىن مەكەندەگەن نەاندەرتالدىقتاردىڭ ولگەن اعايىندارىنىڭ سۇيەكتەرىن سىندىرىپ، اياق- قولدارىن دەنەسىنەن بولەك جۇلىپ العانىن انىقتاعان.

دەسە دە بۇل ماسەلە تالاي پىكىرتالاسقا تاقىرىپ بولاتىنى انىق، سەبەبى عالىمداردىڭ دەنى مۇنى جەرلەۋ ءراسىمىنىڭ ءبىر بولىگى بولۋى مۇمكىن دەپ سانايدى ەكەن.

سونداي- اق تاياۋدا پالەوگەنەتيك جانە پالەونتولوگ يوحاننەس كراۋزە نەاندەرتالدىقتار اراسىندا كاننيباليزم بولعانىن ايعاقتايتىن دالەل تاپتى. يسپانيانىڭ سولتۇستىگىندەگى ۇڭگىردەن ەجەلگى ادامداردىڭ «اسحانادا وڭدەۋدەن وتكەن» سۇيەكتەرى تابىلدى.

 ماماندار ادام دەنەسىندە بولاتىن كالوريا مولشەرىنىڭ كومەگىمەن جەر بەتىندەگى ادامدار تەك ادام ەتىن جەۋمەن كۇنەلتسە، قانشا كۇن ءومىر سۇرەتىنىن ەسەپتەپ كورىپتى. ولاردىڭ ەسەپتەۋىنشە، ءبىر ادامنىڭ دەنەسىندە 125 مىڭعا جۋىق كيلوكالوريي بار، بۇل ءبىر تاۋلىك ىشىندە تاعى 50 ادامدى ەنەرگيامەن قامتاماسىز ەتۋگە جەتەتىن كورىنەدى.

سول سەبەپتى «ازىق- تۇلىك داعدارىسى» ورناسا، العاشقى كۇنى ادامزاتتىڭ 1/50 ءى، ەكىنشى كۇنى ءتىرى قالعانداردىڭ 1/50 ءى جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتەدى. ەگەر ادامدار كۇنكورىس قامىنا كىرىسىپ، باسقا تاماق تۇرلەرىن ىزدەمەسە، وندا 1149 كۇن، ياعني شامامەن ءۇش جىلدان كەيىن جەر بەتىندە تەك ءبىر عانا كاننيبال ءتىرى قالادى.

ءبىر قىزىعى، عالامشار حالقىنىڭ باسىم بولىگى تاماقسىز 200 كۇنگە عانا شىدايدى.

«ەگەر كاننيبالداردىڭ ءبىر بولىگى توپتارعا بىرىگىپ، باسقا ادامداردى بىرلەسىپ «اۋلاپ»، ەت قورىن ۇلعايتسا، وندا جەر بەتىندە بۇدان دا كوپ ادام ءتىرى قالۋى مۇمكىن. ياعني«كاننيبالدار ءداۋىرى» بىرنەشە ون جىلعا، ءتىپتى ءجۇز جىلعا سوزىلۋى ىقتيمال»، - دەيدى عالىمدار.