قازاق جىگىتى مۇقتاج جاندارعا تەگىن ءۇي سالىپ بەرىپ ءجۇر

 استانا. قازاقپارات - شىنىڭىزدى ايتىڭىزشى، ۇيەلمەلى- سۇيەلمەلى بالالارىن سۇيرەتىپ، اركىمنىڭ ەسىگىندە كۇنەلتىپ جۇرگەن وتباسىعا تۋىستىق قاتىسى جوق، بۇرىن- سوڭدى كورمەگەن بەيتانىس جان سۋ جاڭا ءۇيدى سۋ تەگىن سالىپ بەرەمىن دەسە سەنەر مە ەدىڭىز؟

تاپ قازىرگى ۋاقىتتا مۇنداي جانعا سەنۋ بىلاي تۇرسىن، كەلەمەج ەتىپ تۇر دەگەن كۇدىكپەن قاراۋىڭىز كادىك. ال كوڭىلباي شۇكەنوۆ شىنىندا دا مۇقتاج جاندارعا تەگىن ءۇي سالىپ بەرىپ جۇرگەن جان.

كوڭىلباي قالدىبەك ۇلىنىڭ بۇل قايىرىمدىلىق جوباسىنىڭ ءجونى بولەك. بىلتىر ول استانا قالاسىندا 4 وتباسىعا جەر الىپ، ءۇي سالىپ، ءىشىن جيھازعا تولتىرىپ بەرگەن ەكەن. ودان بولەك، 32 ءۇيدى ءوز قارجىسى ەسەبىنەن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزىپتى. تاعى تالاي جاننىڭ جەكە كاسىبىن باستاۋىنا جاردەم بەرگەن. الداعى جىلى بۇل باستامانى الماتى قالاسىندا جالعاستىرماقشى ەكەن. بۇيىرتسا، شىمكەنتتە دە بەس ءۇي سالۋدى جوسپارلاپ وتىر. ول ۇيلەر كىمدەرگە بۇيىرادى؟ قاشان سالىنادى؟

كەشەگى اپتادا شىمكەنتكە كەلگەن ساپارىندا كوڭىلباي قالدىبەك ۇلى «زامانا» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا ارنايى ات باسىن بۇرىپ، بىزگە وسى جايلى ايتىپ بەردى.

- مەن بۇل جوبانى بايلىعىم تاسىپ بارا جاتقاننان نەمەسە ءوز ابىرويىمدى اسىرۋ ءۇشىن جاساپ جاتقان جوقپىن. ماقساتىم - كوپبالالى وتباسىلاردى قولداۋ، ولارعا قولىمنان كەلگەنشە جاردەم بەرۋ. كەلەسى جىلى الماتى قالاسىندا بەس وتباسىعا ءۇي سالىپ بەرمەكپىز. بۇل جۇمىس باستالىپ تا كەتتى. ودان كەيىنگى كەزەك - شىمكەنتتىكى. مۇندا دا قالا اۋماعىنا كىرەتىن جەردەن جەر تەلىمىن الىپ، بەس ءۇي سالۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. ازىرگە مۇنداعى جەر تەلىمى مەن قۇرىلىس ماتەريالدارىنىڭ قۇنىن، جالپى نارىق باعاسىن ءبىلۋ ءۇشىن كەلدىم. قالانىڭ ءار اۋماعىنداعى جەر تەلىمدەرىنىڭ باعاسىن سۇراستىردىم.

 شىمكەنتتە جەر وزگە وڭىرلەردەن ارزان دەپ ەستۋشى ەدىم. ءبىراق ولاي ەمەس سياقتى. «ءنۇرسات» مولتەكاۋدانىندا اكىمشىلىك اۋماققا جاقىن جەردە ءبىر ءۇي سالۋعا بولاتىن جەر تەلىمىنىڭ باعاسى 20 ميلليون تەڭگە دەپ ەستىدىم. بۇل ەلىمىزدەگى ەڭ قىمبات قالا سانالاتىن استانانىڭ وزىندە قينالماي ءبىر پاتەر الاتىن باعا. ايتكەنمەن ول مەنىڭ جوسپارىما كەدەرگى ەمەس. شىمكەنتتە ءۇيدى 2019 -جىلى سالاتىن بولامىز. بارلىق كوممۋنيكاتسيالىق جۇيەلەر -  جارىق، سۋ، گازبەن قامتاماسىز ەتىلۋى، جىلىتۋ ماسەلەسى، ءتىپتى قۇجاتتارىن دا رەتتەۋدى ءوز موينىمىزعا الامىز. ودان كەيىن تۇرمىستىق تەحنيكا، جيھاز- جابدىقتارىن تۇگەلدەپ، كىلتىن ءۇيى جوق كوپبالالى وتباسىعا تاپسىرامىز.

- ول ءۇشىن قانداي تالاپ قويىلادى؟

- ءومىردىڭ قانداي كەدەرگى- قيىندىعىنا تاپ بولسا دا بىرلىگىن ساقتاعان، ياعني اجىراسپاعان بولۋى شارت. ارينە، مۇقتاجدىعى ايقىن بولۋى - باستى ماسەلە. سوسىن قانشا جەردەن جەتىسپەۋشىلىك قىسسا دا بالالارىنىڭ قانداي دا ءبىر ۇيىرمەگە قاتىسىپ، قوسىمشا ءبىلىم الۋىنا ۇمتىلعان، سوعان جاعداي جاساعان وتباسىلار ءبىرىنشى كەزەكتە قۇپتالادى. ءبىزدىڭ قوياتىن تالابىمىز سول عانا. تابيعي اپاتتان زارداپ شەككەن وتباسى بولسا، ولارعا تۇرعىن ءۇيىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋگە كومەكتەسەمىز. جەكە كاسىبىن اشقىسى كەلگەن وتباسىلارعا دا جاردەم بەرەمىز. ولارعا ءوز ساۋدا ورنىن، دۇڭگىرشەگىن اشۋعا زاڭدى جانە قارجىلاي كومەك كورسەتىلەدى.

- ناقتى مىسالمەن ءتۇسىندىرىڭىزشى.

- وتكەن جىلى استانا قالاسىنان ءبىر وتباسىعا جەكە كاسىبىن اشۋعا كومەكتەستىك. جاسى ەلۋگە جاقىنداپ قالعان ايەل ءتورت بالاسى بارىن ايتتى. جالدامالى پاتەرىنە اي سايىن 50 مىڭ تەڭگە تولەۋى ءتيىس ەكەن. ونى تابا الماي، دالادا قالا جازداعان. سۇراستىرساق، ساۋدا جاساۋعا ەبى بار ەكەن. تەك جالعا دۇڭگىرشەك الۋ، ونىڭ قۇجاتتارىن رەتتەپ، سالىعىن تولەۋ، تاۋار الۋعا قارجى كەرەك. ءبىز ونى «دامۋ» باعدارلاماسى ارقىلى قىسقا مەرزىمدىك كۋرستا وقىتىپ، «1000 ورىن» باعدارلاماسى بويىنشا قالا ورتالىعىنان كونديتەر ونىمدەرىن ساتاتىن ورىن الىپ بەردىك. كونفەت- پەچەنە وندىرۋشىلەرمەن ءوزىمىز كەپىل (گارانت) بولا وتىرىپ، كەرەكتى تاۋارىن اپەردىك. بۇگىندە ول بارلىق قۇجاتتارى زاڭدى، سالىعىن تولەپ تۇراتىن ورتا دارەجەلى كاسىپكەر. جاقىندا بۇل ساۋداسىنا قوسا «شينومونتاج» دۇڭگىرشەگىن اشتى. تۇرمىستارى تۇزەلدى.

 ايتپاعىم، ءبىز كاسىبىن باستايمىن دەگەننىڭ بارىنە قارجى بەرە بەرمەيمىز. ەڭبەك ەتەمىن دەگەن ادامعا كەرەك كۇرەگىن تاۋىپ بەرۋشىمىز. ياعني تاۋاردى اينالىمعا بەرەتىن كاسىپكەرلەرمەن كەلىسىم- شارتقا وتىرىپ، ءوزىمىز كەپىل (گارانت) بولۋ ارقىلى كەرەگىن الىپ بەرەمىز. بيزنەس- جوسپار جاساپ، جۇمىسىنىڭ دۇرىس باعىتتا جۇرۋىنە كومەكتەسىپ وتىرامىز. وسىلاي ءوز قولدارى ءوز اۋزىنا جەتۋىنە مۇرىندىق بولامىز.

ماۋسىم ايىندا 6 بالاسىمەن قينالىپ وتىرعان ءبىر ايەلگە كەزىكتىك. ونىڭ كونديتەر ونىمدەرىن پىسىرۋگە ەبى بار ەكەنىن بىلگەن سوڭ العاشقى كەرەك- جاراعىمەن قامتاماسىز ەتتىك. ال پىسىرگەن تورت، ءتاتتى پەچەنە، بالىشتەرىن كونفەت- پەچەنە ساتۋشى الگى ءبىرىنشى ايەلدىڭ دۇڭگىرشەكتەرىنە جىبەردىك. قازىر ونىڭ تاۋارلارى ءبىرىنشى بولىپ ساتىلىپ كەتەدى. ءتىپتى الدىن- الا تاپسىرىس بەرۋشىلەر دە تابىلدى. جۇمىستارى ءجۇرىپ، جەتىسپەۋشىلىكتەن قۇتىلعان سوڭ وتاعاسى ەكەۋىنىڭ قارىم- قاتىناسى تۇزەلىپ، بولاشاققا جوسپار قۇرا باستادى. قينالعان ساتتە اجىراسىپ كەتۋگە شاق قالعان ولارعا ءبىز ەڭ الدىمەن وتباسىن ساقتاۋ جايلى تالاپ قويعان بولاتىنبىز. ياعني ءبىز جوق- جىتىككە جاردەم بەرىپ قانا قويماي، قانداي قيىندىقتا دا وتباسىن ساقتاپ قالۋدى تالاپ ەتەمىز.

- تۇرعىن ءۇيدى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋگە دە كومەكتەسەمىز دەدىڭىز. مۇنداي كومەك سۇراۋشىلار كوپ پە؟

- كوبەيىپ كەلەدى. نەگىزىنەن سۋ تاسقىنى كەزىندە ءۇيىنىڭ ىرگەسىن سۋ شايىپ كەتكەندەر. ءۇيىنىڭ قابىرعاسى قاقىراعاندار. ولارعا دا مۇقتاجدىعىن انىقتاپ بولعان سوڭ ءتيىستى كومەك كورسەتەمىز. ەشكىمنەن ەشقانداي اقشا تالاپ ەتكەن ەمەسپىز. بارلىعى دا تەگىن. قۇرىلىس ماتەريالدارى مەن قۇرىلىسشىلار اقىسىنا دەيىن شىعىندى ءوزىمىز كوتەرەمىز.

- قۇپيا بولماسا، قارجىنى قايدان الاسىز؟

كەزىندە قۇرىلىس سالاسىنا جانە جول سالۋعا قاتىستى ەكى سەرىكتەستىگىم بولعان. العاشىندا قايىرىمدىلىققا سودان تۇسكەن قارجىنى جۇمسايتىنمىن. كەيىن ونى ساتىپ جىبەردىم. ءبىراق قايىرىمدىلىق جاساماسام تۇرا المايتىن ادەت پايدا بولدى. ءتىپتى ءوزىمنىڭ جەكە كولىكتەرىمدى جاي عانا سىيلاپ جىبەرگەن كەزدەرىم دە بولعان. ەندى قارجى جوق دەپ قاراپ وتىرا المايمىز عوي، سوندىقتان سايتىمىزدى تەگىن ءۇي سالىپ بەرەتىن تەليەۆيزيالىق جوبا ەتىپ قاراستىردىق. اللاعا شۇكىر، ويعا العان جوسپارىمىز ءساتتى بولعان سياقتى، ءىرى كومپانيالاردان جارناما قوسۋعا تاپسىرىس ءتۇسىپ جاتىر. قايىرىمدىلىققا قارجىنى وسىلاي ادال ەڭبەگىمىزبەن تابامىز. ءارى ءبىزدىڭ جۇمىسىمىز حالىقتىڭ كوز الدىندا، ءبارى اشىق بولادى. كەي- كەيدە دوستارىم دا كومەك بەرىپ تۇرادى.

جاقىندا تاعى ءبىر جوبانى قولعا الماقپىن. ول «اللو، نە كەرەك؟ » دەپ اتالادى. بۇل - قازاقستان بويىنشا جەدەل جەتكىزىپ بەرۋ قىزمەتى. ءار قالادان ارنايى ورتالىق اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن. وندا تاۋار وندىرۋشىلەردىڭ تاۋارلارى ساقتالادى. ورتالىقتىڭ بىرەگەي تەلەفونىنا حابارلاسقان ادام وزىنە كەرەك زاتىن ايتادى. ءبىزدىڭ سول قالاداعى ادامدار ءوندىرۋشى باعاسىمەن، ۇستىنە ەشقانداي اقى قويماي، سۇراعان تاۋارىن از ۋاقىتتا ايتقان مەكەن- جايىنا جەتكىزىپ بەرەدى. مەن مۇنى استانا قالاسىندا تاجىريبەدەن وتكىزىپ كوردىم. باعا بازارداعىدان ارزان، ساپاسىندا كۇمان جوق، ءارى تاۋار ۇيىڭە ءوزى جەتەدى. بۇل قىزمەت قالا تۇرعىندارىنا ۇنادى. ەندى وسى جوبانى كەڭەيتىپ، قازاقستان بويىنشا بىرەگەي ورتالىق اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن. بۇل بىزدەگى قىمباتشىلىققا قارسى سوققى بولاتىنى ءسوزسىز.

- كوڭىلباي، كەدەيشىلىك پەن قىمباتشىلىققا قارسى مايدان جاريالاعان سياقتىسىز. ەڭبەگىڭىزگە ساتتىلىك تىلەيمىز.

Stan.kz