قىرعىزستانداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنا شولۋ
داۋىس بەرۋ اياقتالعان سوڭ، ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسى الدىن الا ناتيجەنى جاريالادى.
ول بويىنشا، سوورونبەك جەەنبەكوۆ 54 پايىز داۋىسقا يە بولدى. Egemen.kz سايلاۋ ناتيجەسىنە قاتىستى شولۋ جاسادى.
قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق سايلاۋ كوميسسسياسىنىڭ حابارلاۋىنشا، ساعات 08:00-دە داۋىس بەرۋ باستالىپ، بارلىق سايلاۋ ۋچاسكەلەرى جۇمىسقا كىرىستى. قىرعىزستاننان بولەك بىرنەشە مەملەكەتتە داۋىس بەرۋ ورىندارى اشىلعان.
ناقتىراق ايتساق، بىشكەك ۋاقىتى بويىنشا 10:00-دە رەسەيدە (ۆلاديۆوستوك، كراسنويارسك، نوۆوءسىبىر، ەكاتەرينبۋرگ)، جاپونيادا، كورەيادا، قىتايدا (پەكين، گۋاڭجوۋ)، مالايزيادا، ءۇندىستاندا، پاكىستاندا، قازاقستاندا (استانا، الماتى)، تۇرىكمەنستان، وزبەكستان جانە تاجىكستاندا ۋچاسكەلىك سايلاۋ كوميسسيالارى ءوز جۇمىستارىن باستادى.
سايلاۋ ۇمىتكەرلىگىنە العاشىندا 13 ادام وتكەن بولاتىن. ولار: ەرنيس زارلىكوۆ، توكتايىم ۋموتاليەۆا، تەمىر ساريەۆ، ۋلۋكبەك كوچكوروۆ، تاالاتبەك ماسادىكوۆ، ومۋربەك بابانوۆ، ارستانبەك ابدىلدايەۆ، سوورونباي جەەنبەكوۆ، اداحان مادۋماروۆ، ارسلانبەك ماليەۆ، ازيمبەك بەكنازاروۆ. ال باقىت توروبايەۆ پەن كامچىبەك تاشەۆ ءوز ەرىكتەرىمەن سايلاۋعا قاتىسۋدان باس تارتقاندىقتان، تىزىمنەن الىندى.
سايلاۋشىلاردىڭ جالپى سانى 3,25 ميلليون بولسا، سونىڭ تەك 1,7 ميلليون عانا داۋىس بەردى. و س ك بەرگەن مالىمەتكە ساي، سوورونباي جەەنبەكوۆكە 911430 (%54,75)، ال ونىڭ باستى قارسىلاسى ومۋربەك بابانوۆقا 562396 (%33,8) سايلاۋشى داۋىس بەرگەن.
بۇل تىزىمدە ءۇشىنشى ورىنعا 107794 (%6,47) داۋىس جيناعان اداحان مادۋماروۆ ورنالاسسا، تەمىر ساريەۆ 42715 داۋىسپەن (%2,57) ءتورتىنشى ورىنعا جايعاستى. ايتا كەتەرلىك تاعى ءبىر جايت، 12089 سايلاۋشى ۇمىتكەرلەردىڭ بارىنە قارسى داۋىس بەرگەن. بۇل ازيمبەك بەكنازاروۆ، ارستانبەك ابدىلدايەۆ، ارسلانبەك ماليەۆ، ەرنيس زارلىكوۆ جانە توكتايىم ۋموتاليەۆاعا بەرىلگەن داۋىستان كوپ.
الەمدىك تاجىريبەگە سۇيەنەر بولساق، مۇنداي جاعدايدا، ياعني الدىن الا شىققان ناتيجەدە كىم كوش باستاسا، سونىڭ جەڭىسكە جەتۋ مۇمكىندىگى جوعارى. قىرعىزستان وسك- نىڭ الدىن الا مالىمەتى جاريالانعاننان كەيىن قازاقستان پارلامەنتى سەناتىنىڭ ءتوراعاسى قاسىم- جومارت توقايەۆ «Twitter» پاراقشاسىندا پىكىر ءبىلدىردى. توقايەۆ پىكىرىن سوتسيال- دەموكراتيالىق پارتيا (س د پ) كانديداتى سوورونباي جەەنبەكوۆ سايلاۋدا الدا كەلە جاتقانى حابارلانعاندا جاريالادى.
«دوستاس قىرعىزستاننىڭ پرەزيدەنتى بولىپ تاجىريبەلى ساياساتكەر، قازاقستانمەن جان-جاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ ماڭىزدىلىعىن تۇسىنەتىن س. جەەنبەكوۆ سايلاندى»، - دەپ جازدى توقايەۆ.
ال ساياساتتانۋشى دوسىم ساتپايەۆ بۇل لاۋازىمعا قىرعىزستاننىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆتىڭ ءىزباسارى وتىرعانىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
«سوورونباي جەەنبەكوۆ سايلاۋ الدىنداعى ناۋقان كەزىندە دە قازىرگى بيلىكتىڭ جۇمىسىن جالعاستىراتىنىن ايتتى. ول قىرعىزستاننىڭ سوتسيال- دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ وكىلى. ال بۇل پارتياعا المازبەك اتامبايەۆ ءوزى جەتەكشىلىك ەتەدى»، - دەدى ساتپايەۆ. سونىمەن قاتار، ول قىرعىزستاننىڭ جاڭا پرەزيدەنتى قازاقستانمەن بايلانىستى جاقسارتۋى مۇمكىن ەكەنىن دە العا تارتتى.
«جەەنبەكوۆتىڭ جەڭىسى بەلگىلى ءبىر تۇرعىدا اتامبايەۆتىڭ دا جەڭىسى بولىپ ەسەپتەلەدى. الايدا، جاڭا پرەزيدەنت پەن ەسكى پرەزيدەنتتىڭ اراسىندا كەيبىر ماسەلەلەر بويىنشا كەلىسپەۋشىلىكتەر بولىپ قالۋى مۇمكىن. بۇل تۇستا قازاقستانمەن قارىم-قاتىناس جايىن مىسالعا الۋعا بولادى. سايلاۋدىڭ الدىن الا ناتيجەسى جاريالانعاننان كەيىن جەەنبەكوۆتىڭ ءوزى دە قازاقستانمەن ارىپتەستىك قارىم- قاتىناستى جالعاستىرۋعا نيەتتى ەكەنىن ءبىلدىردى»، - دەدى ساراپشى.
ساياسات تانۋشى سونداي-اق قىرعىزستاننىڭ جاڭا باسشىسىنىڭ قىزمەتىندەگى باسىم باعىتتاردى دا اتادى. «ارينە، سوورونباي جەەنبەكوۆتىڭ ەڭ باستى مىندەتى - قازاقستانمەن قارىم- قاتىناستى رەتتەۋ. ەكىنشىسى - شەكاراداعى ماسەلەنى رەتتەۋ. قانشا دەگەنمەن ەكى ەل اراسىندا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە شيەلەنىس پايدا بولعانى انىق. بۇل مىندەتتەر ونىڭ ۇزاق مەرزىمدى جوسپارى بولۋى دا مۇمكىن. تاعى ءبىر ايتارىم، جەەنبەكوۆ بيلىككە رەسمي تۇردە ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن كەلۋى ءتيىس»، - دەدى دوسىم ساتپايەۆ.
سونىمەن قاتار، جاڭا پرەزيدەنتتىڭ الدىندا ەكونوميكالىق رەفورما جاساۋ، ساياسي تۇراقتىلىقتى ورناتۋ مىندەتى تۇرعانىن ايتتى. «بۇل ەلدە باسشىلىققا ءتۇرلى ۇمىتكەرلەر ەندى. ال ولاردىڭ اراسىنداعى باسەكەلەستىك تە تيىسىنشە جوعارى. قىرعىزستان بۇل جۇيەنى ەنگىزگەندە العاشقى سىناقتان وتكەنى تۋرالى جازعان بولاتىنمىن. ەندى ەكىنشى دەموكراتيالىق سىناقتان ءوتۋى ءتيىس. جەڭىلگەن ادام ءوز جەڭىلىسىن مويىنداۋى قاجەت»، - دەدى دوسىم ساتپايەۆ.
ەرلان قارين قازاقستاندىق تاعى ءبىر ساياساتتانۋشى ەرلان قارين سوورونباي جەەنبەكوۆتىڭ الدىن الا جەڭىسى جايلى پىكىر ءبىلدىردى.
«تۇتاستاي العاندا، سايلاۋ تىنىش رەجىمدە ءوتتى. ءبىراق از ۋاقىت بۇرىن قانداي دا ءبىر ءقاۋىپتىڭ بارى، سايلاۋدىڭ ءۇزىلۋى نەمەسە تارتىپسىزدىكتەر بولاتىندىعى تۋرالى دا بولجام بولدى. بۇگىن مەن ءتۇرلى ەلدى مەكەندەرگە باردىم. بىشكەكتىڭ مونيتورينگىمەن شەكتەلىپ قالماي، بارىنە تولىقتاي كوز جەتكىزۋ ءۇشىن بىرنەشە ەلدى مەكەنگە باردىم. بارلىق جەردە داۋىس بەرۋ وتە تىنىش ءوتتى. دەگەنمەن پروتسەستىڭ ءوزىن ءمىنسىز دەپ ايتۋعا كەلمەس. قىرعىزستانداعى سايلاۋدى باقىلاپ وتىرعانداردى ناتيجەسى تاڭ قالدىرماعانى انىق.
سەبەبى، جەەنبەكوۆتىڭ باسىمدىعى و باستان بەلگىلى ەدى. كوپشىلىگى ەكىنشى راۋند وتەدى دەپ ويلادى. ەگەر تاڭقالارلىق جايت بولسا، ول - جەەنبەكوۆتىڭ بابانوۆتان تىم ۇزاپ كەتكەندىگى. ال ەكىنشى راۋند وتە قالعان جاعدايدا ساراپشىلار جەەنبەكوۆتىڭ جەڭىسكە جەتۋى قيىندايدى دەگەن پىكىر ءبىلدىردى»، - دەدى ەرلان قارين.
سونىمەن قاتار، بۇل سايلاۋدىڭ كەز كەلگەن ناتيجەسى استانانى قاناعاتتاندىراتىنىن العا تارتتى. بۇدان بولەك قازاقستان تاراپى شىن مانىندە ۇمىتكەرلەردىڭ ەشقايسىسىنا قولداۋ بىلدىرمەگەنىن ەسكە سالدى. «قازاقستان ءۇشىن كەز كەلگەن نۇسقا ءتيىمدى. سەبەبى، قىرعىزستاننىڭ ساياساتكەرلەرى قازاقستانمەن سىندارلى قارىم- قاتىناستار ورناتۋعا بەل بايلاپ وتىر. بۇل تۋرالى ءتىپتى، جەەنبەكوۆ تە، بابانوۆ تا، ساريەۆ تە ايتتى. قىرعىزستاننىڭ بەلگىلى تۇلعالارى قازاقستانمەن دوستىق قارىم- قاتىناستاردى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە بەلسەندى بايلانىس ورناتۋ قاجەت ەكەندىگىن ءاردايىم ويلاپ كەلەدى»، - دەدى ساياساتتانۋشى.
سوورونباي جەەنبەكوۆ پىكىرى 
الدىن الا مالىمەت بويىنشا سايلاۋدا جەڭىسكە جەتكەن سوورونباي جەەنبەكوۆ ەلدەر اراسىنداعى ديپلوماتيالىق كەلەڭسىزدىكتەر تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەردى. «ءاربىر مەملەكەت - ەگەمەن مەملەكەت. ولار ءبىر-بىرىنە قۇرمەتپەن قاراۋى كەرەك، سوندا عانا ماسەلەلەر وزدىگىنەن شەشىلەدى. ءبىز وسى باعىتتا ءتيىستى جۇمىستار ىستەپ ءجۇرمىز. بارلىعىنا دا قۇرمەتپەن قارايمىز. اسىرەسە كورشى ەلدەرگە، قارىم-قاتىناسىمىز وسىلاي جالعاسادى. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ - كورشىلەس اعايىندى ەلدىڭ پرەزيدەنتى. ارىپتەس مەملەكەتتەرگە جانە ەل باسشىلارىنا قۇرمەتپەن قارايمىز جانە وسى قارىم- قاتىناستى جالعاستىرامىز»، - دەدى سوورونباي جەەنبەكوۆ.
ومۋربەك بابانوۆ پىكىرى 
«مەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ءوزىم جايلى تەرىس اقپارات تاراعاندىقتان، اكىمشىلىك رەسۋرستاردىڭ پايدالانعاندىعىنان جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ ءبىر جاقتى جۇمىسىنىڭ سالدارىنان جەڭىلدىم. دەگەنمەن سايلاۋ بالاما جولمەن العاش رەت وتكىزىلىپ وتىر. بارلىعى سوڭىنا دەيىن ناتيجەسىن كۇتتى، ەشكىم كىمنىڭ جەڭىسكە جەتەتىنىن بىلمەدى. سايلاۋ ءوتتى. قورىتىندىسى شىقتى.
سىزدەر «مويىندايسىز با؟» دەپ سۇراپ جاتسىزدار. نەگىزى زاڭدى تۇردە الىپ قاراعاندا مويىنداۋ دەگەن ءسوز جوق. سايلاۋدان وتكەندەر بولادى، بارلىعىنان كوپ داۋىس جيناعان ۇمىتكەر بولادى. سايكەسىنشە سول ادام جەڭىسكە جەتەدى»، - دەدى بابانوۆ. سونداي-اق، ول قازاقستان پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازاربايەۆپەن وتكەن كەزدەسۋى جايلى پىكىر ءبىلدىردى.
«ول كەزدەسۋدە ءبىز تەك ءبىر ماسەلە جايىندا سويلەستىك. ول - شەكاراداعى توسقاۋىلداردى الىپ تاستاۋ. قالعان اڭگىمەنىڭ بارلىعى وسەك-اياڭ. نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى تاعى دا كەزدەسكىسى كەلەتىنىن ايتسا، مەن وندا تاعى دا بارۋعا دايىنمىن. رەسەي، وزبەكستان پرەزيدەنتتەرىمەن كەزدەسۋگە دايىنمىن، سەبەبى بۇل مەنىڭ ەلىم ءۇشىن كەرەك»، - دەدى ومۋربەك بابانوۆ.
ايتا كەتەيىك، وسى جىلدىڭ 1 -جەلتوقسانىندا قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ قازىرگى پرەزيدەنتى المازبەك اتامبايەۆتىڭ وكىلەتتىگى رەسمي تۇردە اياقتالادى.
دايىنداعان ايان ءابدۋالي، «ەگەمەن قازاقستان»
