تىلدە ۇلتتىڭ جانى بار
اتاپ ايتساق، كونە تۇركى، اراب، لاتىن، كيريلليتسا دەگەن سياقتى. وسىلاردىڭ ىشىندە قازىرگە تۇركى تىلدەرىنە وتە ىڭعايلى نۇسقا كونە تۇركى ءالىپبيى.
جالپى، بارلىق تىلدەردە سوزدەر مەن مورفەمالاردى ءبىر- بىرىنەن ماعىنا جانە فورما جاعىنان اجىراتۋعا كومەكتەسەتىن ءتىلدىڭ دىبىستىق جۇيەسىندەگى تيپتىك بىرلىكتى انىقتايتىن فونەماسى بولادى. ياعني قازىرگى تۇركى تىلدەرىنىڭ فونەماسىن تولىق ساقتايتىن نۇسقا تەك عانا كونە تۇركى ءالىپبيى.
ءبىز قازىر لاتىنعا كوشكەن جاعدايدا قازاق ءتىلى ۇندەستىگىن بۇزباي- سىزباي تولىق ساقتايتىن فونەمالاردى قالاي جاسايمىز؟ دايەكشە ارقىلى ما، الدە قوستاڭبا ارقىلى ما؟ نەگىزى سۇراق وسى بولۋى كەرەك. وسى ورايدا بۇرىنعى كونە تۇركى ءالىپبيىن قولدانعان اتا-بابالارىمىز مۇنى قالاي شەشكەن؟ ولار قانداي تاجىريبەنى، قانداي ادىستەمەنى قولداندى. وسىنى بىلمەك كەرەك! قازىرگى ءالىپبي ماسەلەسىندە كوپشىلىككە ءسوز ايتىپ، بۇگىنگى تاڭدا تالقىلاۋعا ءتۇسىپ جاتقان نۇسقالاردى دايىنداۋشىلار سوناۋ كونە تۇركىدەن باستاپ، قازىرگى كيريلليتساعا دەيىنگى ءتىل فونەماسىندا ورىن العان وزگەرىستەردى بىلە مە؟!
كەلەسى ءبىر ماسەلە، قازاق ءتىلىنىڭ تۋىسقان تۇركى تىلدەرمەن ورتاقتاستىعى بار. بۇل كەڭەس داۋىرىندە ادەيى بۇزىلدى. جاڭا ءالىپبي وسى دۇنيەنى قايتادان قالپىنا كەلتىرىپ، تۇركى تىلدەرىنىڭ ورتاقتاستىعىنىڭ ساقتالۋىنا قىزمەت ەتە الا ما؟! وسىنى ەسكەرۋ كەرەك! ءبىر سوزبەن ايتقاندا، تىلدە ۇلتتىڭ جانى بار. ەگەر ءتىل، ءارىپ ماسەلەسى دۇرىستالماسا ۇلت ولەدى. ءۇشىنشى ماسەلە، جاڭا ءالىپبي قازاق ءتىلىن باسقا ءتىلدىڭ ەكسپانسياسىنان قۇتقارۋى كەرەك. قازىرگى قازاق ءتىلىنىڭ جاعدايىندا ءبىر الىپبيدەن ەكىنشىسىنە ءوتۋ رۋحاني توڭكەرىسپەن بىردەي.
بۇل ءىس قازاق حالقى ءۇشىن تاعدىرشەشتى ماسەلە. لاتىنعا قانشالىقتى تەز وتەمىز، سونشالىقتى رۋحاني تاۋەلدىلىكتەن قۇتىلاتىن بولامىز. باسقا جول جوق.
بولات كومەكوۆ، ۇ ع ا اكادەميگى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى
