جاھاندىق جىلىنۋدىڭ سالدارى قانداي؟
قۇرعاق اۋا مەن ىلعال اۋا تەمپەراتۋراسى XX عاسىردىڭ باسىندا ورتا ەسەپپەن 0,8 گرادۋسقا ارتقان. عالىمداردىڭ پايىمداۋىنشا XXI عاسىردىڭ سوڭىنا تامان تەمپەراتۋرا 2 گرادۋسقا ارتۋى ىقتيمال. تەمپەراتۋرا اراسىنداعى وزگەرىس ۇلكەن ەمەس. نەگە ول قاۋىپتى؟ كليماتتا ورىن الىپ جاتىرعان بارلىق وزگەرىس جاھاندىق جىلىنۋ ۇردىسىمەن تىكەلەي بايلانىستى:
• بارلىق كونتينەنتتەر سۋىق كۇندەردىڭ سانى ازايىپ، ىستىق كۇندەردىڭ مولشەرى ارتتى.
• تەڭىزدىڭ جاھاندىق مولشەرى 14 سانتيمەترگە ارتتى. مۇزدىقتاردىڭ اۋدانى كەمىپ، مۇحيت اعىسى وزگەردى.
• تەمپەراتۋرا ارتقان سوڭ، اتموسفەرا ىلعالدى بولا ءتۇستى. سونىڭ اسەرىنەن، كۇشتى داۋىلدار ءجيى ورىن الادى. اسىرەسە، سولتۇستىك امەريكا مەن ەۋروپا ەلدەرىندە قاۋىپ جوعارى.
• الەمنىڭ بىرنەشە ايماعىن (جەرورتا تەڭىزى، باتىسافريكا) قۋاڭشىلىق جايلاسا، كەيبىر ەلدەردە (ورتالىق - باتىس ا ق ش، سولتۇتىك- باستىس اۋستراليا) جاۋىن مولشەرى ازايار ەمەس. جاھاندىق جىلىنۋعا سەبەپشى بولعان نە نارسە؟ اتموسفەراعا تاراعان پارنيكتى گازداردىڭ اسەرى كۇشتىرەك: مەتان، كومىرقىشقىل گازىنىڭ كوپ مولشەرى. ولار، ينفراقىزىل ساۋلەلەردى وزدەرىنە جۇتىپ الادى. وسىنىڭ اسەرىنەن جەردە پارنيكتى قۇبىلىس پايدا بولادى. جاھاندىق جىلىنۋدىڭ نەگىزگى سەبەپشىسى - ونەركاسىپتىڭ قارقىندى دامۋى. ونىڭ ارتى نەگە اكەلىپ سوعادى؟ جاھاندىق جىلىنۋ تەك تابيعا اپاتقا عانا ەمەس، ءتۇرلى اۋرۋلاردىڭ تارالۋىنا اكەلەدى. عالىمداردىڭ زەرتتەۋىنە سۇيەنسەك، مىناناداي ءقاۋىپ ءتونىپ تۇر:
• تەڭىز دەڭگەيىنىڭ ارتۋى، جاعالاۋدا ورنالاسقان ايماقتاردىڭ سۋعا كەتۋىنە اكەلەدى.
• داۋىلدارىڭ سالدارى جاھاندىق ماسەلەگەاينالۋى ابدەن مۇمكىن.
• جاڭبىردىڭ ۋاقىتى سوزىلمالى بولا تۇسەدى.
• كەيبىر ايماقتار قۇرعاقشىلىققا تاپ بولادى. تسيكلون
• تروپيكالىق تسيكلوندار كۇشەيە تۇسەدى: جەلدىڭ جىلدامدىعى ارتادى. • تەمپەراتۋرانىڭ ارتۋى مەن قۇرعاقشىلىق اۋىلشارۋاشىلعىنا كەرى اسەرىن تيگىزەدى.
• جانۋارلاردىڭ كوپ ءتۇرى تۇراقتى ايماقتارىن وزگەرتەدى. كەيبىرى جويىلىپ كەتۋى مۇمكىن.
• ىلعالدى اۋا اسەرىنەن اۋرۋلاردان ايىعۋ قيىنعا سوعادى ءارى ۆيرۋستىڭ كوبەيۋى مەن تارالۋى جەڭىلدەيدى.
Massaget.kz
