ايەلدەر زورلىق-زومبىلىققا نەگە ءجيى ۇشىرايدى؟

استانا. قازاقپارات - «ءبىز قازاقستان ۇكىمەتىن، ازاماتتىق قوعامدى جانە جەكە سەكتوردى ايەلدەردىڭ جەتىستىكتەرىن قولداۋعا، ايەلدەردىڭ قۇقىعىنا قاتىستى ماسەلەلەرگە كوڭىل ءبولىپ، جۇمىستا گەندەرلىك تەڭدىكتى ساقتاۋعا شاقىرامىز»، دەلىنگەن ب ۇ ۇ ۇندەۋىندە.

ۇندەۋ جولداعان ب ۇ ۇ- نىڭ قازاقستانداعى تۇراقتى وكىلى نوريماسا شيمومۋرا ەكەن. وندا قازاقستان زاڭدارىندا «سەكسۋالدىق ءتيىسۋ» تۇسىنىگىنە تولىق انىقتاما بەرىلگەنى ايتىلعان، ال ايەلدەر قوعامدىق ورىنداردا وسىنداي جاعدايلاردان قورعالماعان.

ب ۇ ۇ مالىمەتى بويىنشا، «قوعامدىق ورىنداردا ايەلدەرگە تيىسكەن جاعدايعا كۋا بولعانداردىڭ 25 پايىزى ەشقانداي ارەكەت جاساماعان». ب ۇ ۇ اقپاراتىنا قاراعاندا، قازاقستاندا ءبىراز ايەل جۇمىسسىز كورىنەدى. ەسەسىنە دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ سالالارىندا جالدامالى جۇمىستىڭ 70 پايىزىن ايەلدەر اتقارادى ەكەن. وسىعان وراي ەلىمىزدىڭ باس پروكۋراتۋراسى مەن سەمەي قالاسىنىڭ اكىمدىگى «بالالاردى بىرگە قورعايىق!» دەپ اتالاتىن ءۇش كۇندىك اكسيا وتكىزدى.

سەمەي استانادان كەيىنگى وسىنداي اكسيا وتكىزىلگەن ەكىنشى قالا رەتىندە تىركەلدى. ءۇش كۇن بويى قالادا ايەلدەر مەن بالالاردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ ءۇشىن كەڭەيتىلگەن شارالار اتقارىلدى. باس پروكۋراتۋرا مەن اكىمدىكتىڭ باستاماسىنا قولداۋ كورسەتۋ ءۇشىن «نەمولچي» قوعامدىق قورىنىڭ ءتورايىمى دينا سمايىلوۆا كەلدى.

وسى كۇندەرى قالا پركۋراتۋراسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى قوعامدىق ۇيىمنىڭ مۇشەلەرىمەن بىرلەسىپ، كوللەدج ستۋدەنتتەرى مەن جانە جوعارى سىنىپ وقۋشىلارىمەن كەزدەسىپ، ايەل ادامعا، قىز بالاعا قول كوتەرۋگە بولمايتىندىعىن، ولارعا زورلىق جاساپ، قوقان-لوقى كورسەتۋ دۇرىس ەمەستىگىن ايتىپ ءتۇسىندىردى.

-  سوڭعى جارتىجىلدىقتا مەن بارلىق سالا بويىنشا سەكسۋالدى زورلاۋعا بايلانىستى قوعامنىڭ پىكىرىن وزگەرتۋگە تىرىستىم، - دەيدى پسيحولوگتارمەن كەزدەسۋ بارىسىندا دينا سمايىلوۆا.

ويتكەنى، مەندە كوپتەگەن مالىمەتتەر بار. ماعان زورلانعاندار حات جازدى. حات جازۋشىلاردىڭ 70 پايىزى كىشكەنتاي قىزدار مەن ۇلدار بولىپ شىققانى قانداي وكىنىشتى؟! ولار، ەڭ الدىمەن، ءوز وتباسىندا قورلانادى. بالالاردى وگەي اكەلەرى، اعالارى، تۋىستارى زورلاعان. جانە بالاسىنىڭ زورلانعانىن بىلسە دە، انالارى قورعاۋدىڭ ورنىنا، مەنىڭ بالام بۇزىلىپ كەتتى دەپ، ولاردان سىرت اينالعان ساتتەر دە بولعان. بۇل جەردە بالا كىنالى ەمەس! سەمەي اكىمدىگىندە وتكەن شارادا الماتى وبلىسىنىڭ ەسىك قالاسىندا زورلانعان قىز بالا كەلىپ قاتىسىپ، ءوز جاعدايىن مىنبەرگە شىعىپ، اشىق باياندادى.

جاقىندا زورلىق كورسەتكەن 4 جىگىتكە 8 جىلدان 10 جىلعا دەيىن باس بوستاندىقتارىنان ايىرۋ تۋرالى ۇكىم شىعىپتى. اپەللياتسيالىق سوت ۇكىمدى وزگەرىسسىز قالدىرعان. جيىن بارىسىندا وسى ۇكىمنىڭ ورىندالۋى جايلى بەينەبايان دا كورسەتىلدى. وندا باياندالعانداي، جىگىتتەر ءتىپتى، وزدەرىنىڭ سوتتالاتىندارىنا، ءوز ىستەرىنە جاۋاپ بەرەتىندىكتەرىنە ەش سەنبەگەن.

-  بۇل بۇكىل قازاقستان ءۇشىن جەڭىس بولدى، - دەيدى دينا سمايىلوۆا.

زورلانعان ايەلدەردىڭ تەك 8-10 پايىزى عانا پوليتسياعا شاعىمدانۋعا تىرىسادى ەكەن. قالعاندارى ۇيالىپ، بۇل ماسەلەنى كوتەرگىسى كەلمەيتىن كورىنەدى. ۇيالۋدىڭ قاجەتى جوق. ءتىپتى، پوليتسياعا شاعىمدانعان سوڭ، ولارعا كىنالى تاراپ قوقان-لوقى جاساپ، سوتقا جەتكىزبەي ارىزدارىن قايتارتۋعا تىرىسادى. ال قىلمىسكەردى جاۋاپقا تارتىپ، سوڭعى نۇكتەسىن قويعىزۋ ءۇشىن باتىلدىق پەن ەرجۇرەكتىك كەرەك.

وكىنىشكە قاراي، قىلمىس جاساعانداردىڭ 70 پايىزى جاۋاپكەرشىلىكتەن قۇتىلىپ، تاعى دا بىرەۋلەرگە ءتيىسۋدىڭ امالىن قاراستىرادى، لاس ىستەرىن ءارى قاراي جالعاستىرۋعا ۇمتىلادى.

مىنبەرگە شىققان تاعى ءبىر قىز بالا ءوزىن تاكسي جۇرگىزۋشىسىنىڭ قالاي زورلاعانى تۋرالى ايتىپ ءوتتى.

ول ۇيىنە قايتۋ ءۇشىن كەشكە جاقىن تاكسي توقتاتادى. ءبىراق زورلىققا ۇشىرايدى. قارسىلاسايىن دەسە، تاكسي جۇرگىزۋشىسى «ءبىرجولا ولتىرەمىن» دەپ قورقىتىپتى. شاراعا قاتىسۋشى سەمەي قالاسىنىڭ پروكۋرورى مارات تۇرۇبايەۆ بىلتىر سەمەيدە ورىن العان كەلەڭسىز وقيعا تۋرالى ايتتى.

ونىڭ سوزىنە قاراعاندا، جەتىم بالالار ينتەرناتىندا تاربيەلەنىپ جاتقان ۇل بالا زورلانعان. ۇزاق ۋاقىتقا دەيىن بۇل جاعدايدى جاسىرىپ كەلگەندىكتەن، قىلمىستى اشكەرەلەۋ وڭايعا سوقپاپتى.

ءتىپتى، قىلمىسكەر ارام ويىن بىرنەشە رەت جۇزەگە اسىرعان. -  مەن وسى قيىن شارۋانى تۇبەگەيلى قاراپ، زەرتتەپ شىقتىم، - دەيدى پروكۋرور.

بالالار ءۇيى مەن ينتەرناتتاعى جاعدايلار دا پسيحولوگتاردىڭ نازارىندا بولۋى ءتيىس. ويتكەنى، بالالار ۇيدە ەمەس، مەكەمەدە تۇرىپ جاتقاندىقتان، ەشكىمگە سەنىپ ايتا المايدى. سوندىقتان دا، ءبىز وسى پروبلەماعا قوعامنىڭ نازارىن اۋدارىپ، وسىنداي جامان ارەكەتتەردەن اۋلاق بولۋعا شاقىرۋىمىز كەرەك.

قالا اكىمى ەرماك ءسالىموۆ وسىنداي شارالار مەن جيىنداردى ءجيى وتكىزۋ قاجەتتىگىن كولدەنەڭ تارتتى. جانە قازاقستان قوعامىندا بولىپ جاتقان وقيعالار بۇكپەسىز، اشىق ايتىلۋى ءتيىس ەكەنىن اتاپ كورسەتتى.

-  ءبىز بۇگىن سەكسۋالدى قۇرباندار تۋرالى ايتتىق، - دەدى قالا اكىمى. ءبىراق ۇيدە ايەلدەرىن ۇراتىن ەركەكتەر قانشاما؟! ولارعا دا كومەك قولىن سوزۋىمىز كەرەك. مەن بولاشاقتا سەمەيدەگى ءجابىر كورۋشىلەرگە ارنالعان داعدارىس ورتالىعىن اشۋعا قاراجات تابامىز دەپ ويلايمىن. وندا دارىگەرلەر، مۇعالىمدەر، الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر، پسيحولوگتار تولىق جۇمىس كەستەسىمەن جۇمىس ىستەيتىن بولۋى كەرەك. وتباسىندا قورلىق كورگەن بالالار مەن ايەلدەردى قورعاۋ ءبىزدىڭ پارىزىمىز.

راۋشان نۇعمانبەكوۆا

 سەمەي

Egemen.kz