كۇيەۋىڭىزگە ءسوزىڭىزدى وتكىزگىڭىز كەلسە

استانا. قازاقپارات  - كەز كەلگەن ايەل ەرىنىڭ ءوزىن الاقانىنا سالىپ ايالاعانىن قالايدى.

الايدا شىنايى ومىردە بۇل سەناري ۇنەمى جۇزەگە اسا بەرمەيدى.

تومەندەگى جامان ادەتتەردەن اۋلاق بولىپ، جاقسىسىن بويىڭىزعا ءسىڭىرۋ ارقىلى جولداسىڭىزعا ءسوزىڭىزدى وتكىزە الاسىز.

بۇل تۋرالى Islam.kz سايتىندا جازىلدى.

الدىمەن، تومەندەگى جاعىمسىز ادەتتەردەن ساق بولىڭىز:

1. بوپسالاۋ دەگەن باستى قاتەلىك. سەزىممەن بوپسالاۋ تىعىرىققا تىرەيتىن قاتىناس. «مەن ساعان بالا تۋدىم، مەنى باعۋ مىندەتىڭ»، «ناعىز ەركەك ولاي ىستەمەس ەدى»، «سەن قالاۋىمدى ىستەمەگەن سوڭ جاعدايىم ناشار» دەگەن سياقتى تىركەستەر ومىردە ءجيى كەزدەسەتىن شىعار؟ ولار ەركەككە قانشالىقتى اسەر ەتەدى؟ سۇمدىق اسەر ەتەدى. مۇنى ايتقان ايەلدى ەركەك ءبىر ساتتە جەك كورىپ كەتەدى. بۇل سوزدەر ءاربىر ەركەكتىڭ اشۋىن كەلتىرىپ، قىرسىقتىعىن قوزدىرادى. «مۇنداي ەركەلىكتەن سوڭ قارىم- قاتىناس مۇلدە ۇزىلەدى نەمەسە ءوزىنىڭ دەڭگەيىن «تۇسىرەدى. سوندىقتان نازىكجاندىلار ەركەكتىڭ بويىنان كىنالى سەزىمدى، اشۋدى تۋدىراتىن، سالىن سۋعا كەتىرىپ، ۇرەيگە ورىن بەرىپ، ۇيالتاتىن مانيپۋلياتسيانى دوعارۋى ءتيىس. مۇنداي سوزدەردىڭ ومىردە ەش پايداسى جوق. ولار تەك اراداعى نازىك سەزىمدى جويۋعا جۇمىس جاسايدى. ەرىڭىز وتىرىك ايتىپ قۇتىلاتىن بولادى. مىنەزى ۇساقتالا بەرەدى» دەيدى پسيحولوگ، گەشتالت- تەراپيەۆت تاتيانا گاۆريلياك.

2. كۇيەۋىڭىزدى وزگە ەركەكپەن سالىستىرماڭىز. ونى ۇيالتام دەپ اشۋىنا تيەسىز. اشۋعا بۋلىققان ەركەك ونى ايەلىنەن الادى. «كۇيەۋىڭىزدى وزگەمەن سالىستىرماڭىز. ەشقاشان. سالىستىرعاندى ەستىگەن ەركەك ءوزىن جەر بەتىندەگى جالعىز ەركەك دەپ تانيتىن ايەلدى ىزدەي باستايدى»، - دەيدى پسيحولوگ.

3. ۇرىس شىعارماڭىز. كوز جاس ەركەكتى ۇستاپ تۇراتىن بىردەن- ءبىر تۇساۋ سياقتى كورەدى كەي سۇلۋ. باستاپقىدا مۇنداي ءتاسىل جەمىستى بولعانمەن، كەيىن ول اسەر ەتپەيتىن بولادى. «ەركەك كوز جاسپەن ءوزىن نوقتالاعىسى كەلگەندى ەرتە مە، كەش پە تۇسىنەدى. سودان كەيىن ايەلدىڭ كوز جاسى وعان ەش اسەر ەتپەيتىن بولادى. ول تەك ەرىكسىز ەركەكتى سىزدەن الشاقتاتا تۇسەدى»، - دەيدى تاتيانا گاۆريلياك.

4. ونىڭ تىلىندە سويلەپ اۋرە بولماڭىز. كۇيەۋگە جانىندا تاعى ءبىر ەركەكتىڭ قاجەتى جوق. ەركەكشە سويلەۋدىڭ ءجونى بولەك، ايەلشە سويلەۋدىڭ ءمانىسى ءبىر بولەك. نازىكجاندىلاردىڭ كۇيەۋىمەن ەركەكشە سويلەسۋىنىڭ ەش ءمانى جوق. ءبارىبىر كەرەك ءسوزدى تابا الاتىنى كۇماندى. ودان دا بولمىسىڭىزدى ساقتاپ، نازىك بولىپ قالا بەرىڭىز. تابيعاتقا قارسى كەلۋدىڭ «قاجەتى شامالى. ءتيىمدى بولماسى انىق.

5. ەركەكتى باسقارماڭىز. ەركەكتى جۇمساۋ وتە قاۋىپتى تىرلىك. «ساتىپ ال، اپارىپ كەل، تاستاي سال» دەگەندەر سوزدىك قوردان الىنۋى كەرەك. سەنىمدى ەركەككە بۇل اسەر ەتپەيدى. ال، اسەر ەتكەننىڭ وزىندە ونىڭ ناتيجەسى كوڭىلدەن شىعاتىنداي بولماسى حاق. «الىپ كەل، بەرە سال» دەپ ەرىنە سويلەگەن ايەل كەز كەلگەن ساتتە جەڭىلىس تابۋى مۇمكىن: «ايەلدەر - ەرەكشە ادامدار. بىرىنشىدەن، ولار ءوزى باسقارعىسى كەلەتىن ەركەكتى ىزدەپ، تاۋىپ الادى. سوسىن ءوز بەتىڭمەن شەشىم قابىلداي المايسىڭ دەپ بۇلقان- تالقان بولادى. وتباسىلىق شەشىمدى تەك ءوزىم قابىلدايمىن دەپ رەنجيدى. ادام ءبىر جاعىنا شىعۋ كەرەك قوي: جانىڭىزدا اقىل ەسى تولىسقان ازامات بولسىن، ءبىراق ونى ەشقاشان باسقارىپ كەتە المايسىز، ياكي ايتقانىڭىزدى ەكى ەتپەيتىن اياق سۇرتەتىن شۇبەرەك بولادى» دەيدى پسيحولوگ. تاڭداۋ جاساۋ قيىن با؟

ەرىڭىزدى تىڭداتۋدىڭ باستى قاعيدالارى:

ەسى دۇرىس بىردە- ءبىر ەركەك ءوزىن ايەلگە باسقارتپايدى. ەگەر ءوزى سونى قالاماسا. تاتيانا گاۆريلياك ومىرلىك سەرىگىڭىزگە تاعى دا ءبىر بايىپتاپ قاراۋعا كەڭەس بەرەدى. سودان كەيىن بارىپ ءوز مۇمكىندىگىڭىزدى باعالاڭىز: «كەي ەركەك ولاردى ايەلى باسقارعانىن قالاپ تۇرادى. بالا سەكىلدى. ەسەيگىسى كەلمەيدى. موينىنا جاۋاپكەرشىلىك المايدى. مۇنداي جارعا ەكىنشى انا بولۋعا تۋرا كەلەدى. بار تۇيتكىلدى ءوزىڭىز شەشۋگە ۇيرەنىڭىز. ەسەيگەن ازامات ءوزىن باسقارۋعا جول بەرمەيدى. دەگەنمەن، ويدى جەتكىزۋگە ارنالعان زالالسىز تاسىلدەر بولادى».

№1 ەرەجە: سەزىم تۋرالى ايتىڭىز. ەرلەردىكىندەي مىقتى ارگۋمەنت تابۋ قيىن «بولسا، وندا ءجاي عانا ايەلگە ءتان نازىكتىككە جول بەرىڭىز. مونولوگتى مىنا تارتىپپەن ايتساڭىز دا جەتكىلىكتى: «جاعدايدى بايانداۋ - سەزىمدى كورسەتۋ - ۇسىنىس ايتۋ - سىي نەمەسە جازا». ماسەلەن، كۇيەۋ جۇمىستا كەشىكتى دەلىك. ايەلىنە قوڭىراۋ شالىپ، ەسكەرتپەدى. پسيحولوگ مۇنداي جاعدايدا اشۋعا بوي الدىرىپ، ۇرىس- كەرىس شىعارماۋ قاجەت دەيدى. شامامەن مىناداي ماتىنگە سۇيەنسەدە جەتكىلىكتى: «قىمباتتىم، ماعان ەش ەسكەرتپەي، ۇيگە تۇنگى ەكىدە ورالعان كەزدە سەنى ويلاپ، مازاسىزدانامىن، كوزىم ىلىنبەيدى، قاتتى ۇرەيلەنەم، اشۋلانام. كەشىگەتىن كەزدەرىڭدە ەسكەرتىپ وتىرساڭ جاقسى بولار ەدى. سوندا مەن كەشكە تاماق جاساپ اۋرەلەنىپ، سەنى كۇتپەس ەدىم».

№2 ەرەجە: نازىك ءارى مەيىرىمدى بولىڭىز. «كويلەك كيگەن ەركەكتەر تەك اناسىنىڭ بالاسىنا كەرەك. ەسى دۇرىس ەركەككە ناعىز ايەل كەرەك. نازىك، جۇمساق، مەيىرىمدى»، - دەپ سەندىرەدى تاتيانا گاۆريلياك. سوندىقتان قالاۋىڭىزدى بىلدىرگەندە ەرىڭىزگە بار ماحابباتىڭىزدى ارناڭىز. ونىڭ كۇشتى ەكەنىن، ءسىز ءۇشىن جەر بەتىندەگى جالعىز قامقورشى ەكەنىن مويىنداڭىز، ونىڭ تەك جاقسى قاسيەتتەرىن ايتىڭىز. ەر ادامعا مۇنداي قارىم- قاتىناس قاتتى ۇنايدى.

№3 ەرەجە: داۋىس پەن قيمىلعا ءمان بەرىڭىز. داۋىستىڭ ىرعاعى مەن جاي قيمىلدار - وتە ماڭىزدى. ەگەر ەرىڭىزدى باسقارعىڭىز كەلسە، وزىڭىزگە دە وزگەرۋگە تۋرا كەلەدى. ۇرىسقاق، جۇلىنىپ تۇراتىن كەرىسكىش ايەلگە ەركەكتى باسقارۋ بۇيىرماعان. ال، بۇيىرعان بولسا، ول ەركەك ايەلدىڭ تەزىرەك تىنىشتالىپ، ونىڭ مازاسىن الۋىن دوعارسا دەپ كۇتكەننەن ءوزىن باسقارتۋعا جول بەرگەن. «نە ايتسا دا شىنايى تۇردە ايتىپ ۇيرەنۋ كەرەك. سوندا عانا ەستيتىن ادام ەستيدى «ءوزىن باسقارتۋعا جول بەرگەن. «نە ايتسا دا شىنايى تۇردە ايتىپ ۇيرەنۋ كەرەك. سوندا عانا ەستيتىن ادام ەستيدى»، - دەپ قوسادى پسيحولوگ.

№4 ەرەجە: ءسىزدىڭ تىلەك - ونىڭ شەشىمى. ەرىڭىزدەن قالاۋىڭىزدى الۋدىڭ ەڭ سەنىمدى ءتاسىلى - ءسىزدىڭ قالاۋىڭىز ونىڭ شەشىمى ەكەندىگىنە سەندىرۋ. جانە دە ونى وعان سەزدىرمەي جاساساڭىز ناتيجەسى كوڭىلدەن شىعارلىق بولادى. ول ءسىزدىڭ سوزىڭىزگە قۇلاق اساتىنداي اشىق قيمىلداماڭىز. ول ءبارىن وزگەدەن ارتىق بىلەتىنىنە سەنىمدى بولسا، بۇل ارەكەتتەن ەشتەڭە شىقپاس. ءسىز ونى دۇرىس پىكىرگە يتەرمەلەپ جىبەرسڭىز عانا بولدى. مىسالى، دەمالىستى ءسىز ەۋروپاعا، ول ازياعا بارعىسى كەلەدى. ونى ويىنان اينىتۋ ءۇشىن ازيادا قانداي اۋرۋ بارى اشىق جازىلعان ماقالانى وعان كورسەتە قويىڭىز. ويلى ادام ءۇشىنشى جاقتىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ءسىزدى رەنجىتكىسى كەلمەسى انىق.

№5 ەرەجە: العىس ايتىڭىز. وعان العىسىڭىز شەكسىز ەكەنىن ءبىلدىرىپ تۇرۋ كەرەك. قانداي ءىس، نەندەي ءسوز بولماسىن، العىس ايتۋدى ۇمىتپاڭىز. كەلەسى جولى ودان قالاۋىڭىزدى الاتىنىڭىزدىڭ مۇمكىندىگى وسە بەرەدى. تۋعان كۇنىڭىزگە كوپتەن كۇتكەن مونشاق سىيلادى ما؟ ومىرىڭىزدەگى ەڭ كەرەمەت سىيلىق وسى دەڭىز. ەسىك الدىن تازالادى ما؟ تاماشا. سەن بولماساڭ، قايتەر ەدىم دەۋ كەرەك. «ەرىڭىزدىڭ ءسىز ءۇشىن جاساعان ءار مايدا- شۇيدە ءىستىڭ ماڭىزىن ەسكەرىپ، شىنايى العىس ايتۋدى ۇيرەنىڭىز. كوبىنە ايەلدەر ەرى وعان ءبارىن جاساپ بەرۋگە مىندەتتى دەپ قابىلدايدى. شىن مانىندە ەشكىم ەشكىمگە ەشتەڭە مىندەتتى ەمەس. سوندىقتان كۇيەۋدىڭ ءار ءىسى العىسقا تاتىرلىق»، - دەگەن سەنىمدە تاتيانا گاۆريلياك.

№6 ەرەجە: السىزدىگىڭىزدى جاسىرماڭىز. «قىمباتتىم، بويىڭ ۇزىن عوي، جۋعان كىردى جايىپ بەرشى، بويىم جەتپەي جاتىر» دەگەن ءسوزدىڭ تيىمدىلىگى «انا كىردى جايشى، ونسىزدا تۇك بىتىرمەيسىڭ» دەگەننەن ارتىق ەكەنى راس. ەر ادامعا ءوزىنىڭ كەرەكتىگىن سەزىنۋ وتە ماڭىزدى. بۇل ءىستى ودان باسقا ءسىز ءۇشىن ەشكىم ىستەپ بەرە المايتىنىن ءبىلۋ كوڭىلىن توق ەتەدى. ونىڭ مىقتى جاقتارىنا ايتار ماقتاۋ سوزدەردى ابايلاپ قولدانۋ كەرەك دەيدى پسيحولوگ. «ەر ادام ءۇشىن ول باعالى پىكىر. ءبىراق «سەن مىقتىسىڭ، مەن ءالسىزبىن» دەگەن ۇستانىمدى شەكتەن شىعارماۋ كەرەك. سومكەمدى ۇستاي تۇرشى دەگەندى ول ەركەلىك دەپ قانا تۇسىنەدى. ال، ۇيدە بىردەڭە بۇزىلسا، سونى جوندەۋ ناعىز ەركەكتىڭ ءىسى. مۇنداي كەزدە وعان العىس ايتۋدى ۇمىتپاڭىز». كۇيەۋدى بويىنداعى بار قاسيەتى ءۇشىن ماقتاڭىز. بوس ماقتاننان ساقتانىڭىز.

قارىم- قاتىناستاعى مانيپۋلياتسيا - وتە نازىك قۇبىلىس، وعان ۇنەمى مۇقيات بولۋ كەرەك: ەرىن باسقارىپ، ايتقانىن ىستەتكىزۋ تىلەگى ەرتە مە، كەش پە اراعا جىك سالادى. مۇرنىنان تەسىپ، جەتەكتەۋ كىمگە ابىروي اپەرەدى؟ ال، ايىبى جوق ايلانىڭ از- كەم كومەگى بولارى راس. جۇبايلىق ءومىردى جەڭىلدەتىپ، ەكەۋارا سىيلاستىقتى نىعايتارى ءسوزسىز.